العالم - ایران
«لارس نوردروم» سفیر نروژ در ایران در نشست «برجام و ژئوپلیتیک انرژی» که عصر دیروز (یکشنبه) به میزبانی سایت شورای راهبردی روابط خارجی برگزار شد، اظهار داشت: نروژ نه فقط به خاطر برخورداری از منابع نفتی که به دلیل برخورداری از بزرگ‌ترین صندوق بازنشستگی و کمک‌های توسعه‌ای در جهان شناخته می‌شود.
به گفته وی، صندوق بازنشستگی نروژ با جذب درآمدهای نفتی، به سرمایه‌گذاری‌های کلان در نروژ کمک می‌کند و از آن برای سرمایه گذاری در حوزه‌های مختلف اقتصادی و توسعه از جمله کمک به 9000 شرکت کوچک نروژی استفاده می‌شود.
سفیر نروژ در ایران درباره اهمیت نفت در نروژ اظهار داشت: نفت و گاز در سال 1959 در کشور نروژ کشف شد و ظرفیت عظیمی به وجود آورد، چرا که تا پیش از آن، اکثر انرژی مصرفی در اروپا حاصل از زغال‌سنگ بود. از این رو، کشف نفت باعث تحول اقتصادی در نروژ شد، چنانکه باعث شد تا این کشور به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل شود.
این دیپلمات نروژی درباره عملکرد صندوق بازنشستگی کشورش اظهار داشت: نروژ در سال 1971 استخراج نفت را شروع کرد و شرکت‌های خارجی مسئولیت استخراج را بر عهده داشتند. صندوق بازنشستگی در سال 1990 تأسیس شد تا تمام درآمدهای حاصل از نفت در آن ذخیره و برای حمایت از رفاه بازنشستگان استفاده شود. این صندوق همیشه پر از پول است و می‌تواند به اقتصاد نروژ کمک کند؛ بنابراین نروژ به‌خوبی توانست نفت به‌عنوان ثروت سیاه را به ثروت طلایی تبدیل کند. در دهه 1970 نیز قوانینی برای چگونگی هزینه‌کرد پول این صندوق تصویب شد.
وی افزود: ضمن آنکه درآمدهای گازی نیز در بهبود رفاه نروژ بسیار قابل توجه است و سرمایه‌گذاری فراوانی در این رابطه انجام شده. چارچوب صندوق بازنشستگی را مجلس تصویب کرد و دولت مسئولیت اداره آن را بر عهده دارد. بانک مرکزی نروژ نیز مسئول سرمایه‌گذاری پول‌های این صندوق است.
این دیپلمات نروژی ادامه داد: برای صندوق بازنشستگی، قوانینی در خصوص حمایت از کشورهای کم درآمد تنظیم شده است؛ ضمن آنکه طبق قوانین مصوب، پول این صندوق نباید هیچ‌گاه برای خرید سلاح هزینه شود. در مجموع هدف این صندوق کمک به اقتصاد نروژ، مقابله با تورم و توسعه اقتصاد بین‌الملل است.
لارس نوردروم درباره نگاه نروژ به انرژی در معادلات سیاسی و اقتصادی جهان هم گفت: نروژ به امنیت کشورهای مصرف‌کننده توجه ویژه‌ای دارد. این کشور سومین صادرکننده گاز جهان است و حدود 25 درصد نیاز اروپا را تأمین می‌کند. امروز همه گاز صادراتی نروژ به اروپا ارسال می‌شود و تأمین بین 30 تا 40 درصد مصرف گاز کشورهایی مثل انگلیس آلمان و... را بر عهده دارد.
وی افزود: در این سال‌ها، اگرچه نفت به‌عنوان اهرمی سیاسی در سراسر جهان استفاده شده است، اما سیاست خارجی نروژ این است که از انرژی به‌عنوان اهرم سیاسی استفاده نکند. در واقع، نروژ نه تنها قصد ندارد تجارت را با سیاست گره بزند، بلکه به دیگر کشورها برای مدیریت منابع انرژی آن‌ها نیز کمک می‌کند. در همین راستا، برنامه نفت برای توسعه نروژ با کمک سایر کشورها باعث کاهش فقر خواهد شد. این برنامه بیشتر در راستای کمک به توسعه زیرساخت‌ها عمل می‌کند. شرکت‌های خصوصی و عمومی نروژ با کشورهای شریک وارد معامله می‌شوند و این طرح را دنبال می‌کنند. در حال حاضر، این طرح در 12 کشور که عمدتاً آفریقایی هستند، اجرایی شده است.
سفیر نروژ در ایران درباره توجه ویژه شرکت‌های نروژی فعال در حوزه انرژی به موضوع محیط زیست جهانی گفت: شرکت‌هایی که در نروژ در حوزه نفت و گاز فعال هستند، جزو برترین شرکت‌ها در سطح جهان هستند. با توجه به آنکه سوخت‌های فسیلی باعث تولید گاز کربن می‌شوند، شرکت‌های نروژی خود را متعهد به آینده سبز می‌دانند و به دنبال انرژی‌های جایگزین (پاک) هستند. در واقع این شرکت‌ها خود را شرکت‌های انرژی می‌دانند، نه شرکت‌های نفت و گاز و در این مسیر شرکت استات اویل پیشتاز است.
* آینده روابط ایران و نروژ در بخش انرژی
این دیپلمات نروژی درباره سطح همکاری نروژ و ایران در حوزه انرژی گفت: شرکت‌های نروژی از دهه 1980 تا 2000 برای همکاری با صنعت نفت و گاز ایران وارد این کشور شدند. این شرکت‌ها نه تنها در صنعت نفت و گاز، بلکه در سایر حوزه‌های مرتبط نیز سرمایه‌گذاری کرده‌اند و همچنان نیز این همکاری‌ها ادامه دارد. بعد از برجام نیز شاهد حضور گسترده شرکت‌های نفت و گاز در ایران بودیم و خوش‌بینی خوشایندی در این باره ایجاد شد.
وی درباره واکنش احتمالی نروژ در صورت مواجه شدن با تحریم‌های مشابه ایران در بخش انرژی اظهار داشت: مهم است که ما بدانیم چقدر به انرژی وابسته هستیم. در حوزه وابستگی به درآمدهای انرژی وضعیت نروژ با ایران قابل مقایسه نیست. چون نروژ تنها 40 تا 50 سال است که در حوزه انرژی فعال شده است؛ بنابراین اگر نروژ در این خصوص تهدید شود، سخت است که پیش‌بینی کنیم چه تغییرات اساسی در نروژ و اقتصاد آن ایجاد خواهد شد. با این حال نروژ درآمد نفت خود را به دارایی‌های مالی تبدیل کرده است تا خود را برای هر گونه تهدید آماده کند.
لارس نوردروم درباره انتقال فناوری از نروژ به ایران نیز گفت: انتقال فناوری بین نروژ و ایران سه دهه است که جریان دارد، البته بعد از تحریم‌ها کاهش یافت. با این حال، بعد از برجام امیدواری‌ها افزایش یافت و برخی از شرکت‌های نروژی نیز به ایران آمدند و به همکارهای سابق ادامه دادند. از دید نروژ و دولت این کشور هیچ مانعی برای انتقال فناوری انرژی به ایران وجود ندارد.
سفیر نروژ در ایران درباره موضع نروژ در قبال خروج آمریکا از برجام گفت: نروژ تابع قانون اتحادیه اروپاست، بنابراین باید تعهدات نروژ در قبال برجام ادامه یابد. اگرچه دولت نروژ آشکارا تأسف خود را از تصمیم دولت آمریکا برای خروج از برجام اعلام کرده است، اما شرکت‌های نروژی که در آمریکا فعال هستند، دیگر از ترس تحریم‌های این کشور قادر به صادرات فناوری‌های خود به ایران نخواهند بود.
وی گفت: البته همچنان شرکت‌های کوچک نروژی در ایران حضور دارند و امیدواریم که آن‌ها حتی تحت رژیم تحریم‌ها به حضور خود ادامه دهند؛ اما در مجموع روابط ایران و نروژ به‌ویژه در حوزه انرژی تحت تأثیر تحریم‌ها قرار خواهد گرفت.
* نقش عربستان در آینده اوپک کاهش خواهد یافت
به گزارش فارس، «عبدالرضا فرجی‌راد» مدیرکل شورای راهبردی روابط خارجی نیز در این نشست درباره اهمیت انرژی در عصر جدید اظهار داشت: در دنیای امروز تحولات مربوط به انرژی خیلی سریع اتفاق می‌افتد؛ چنانکه می‌توان گفت این تحولات از جنبه استراتژیک به ژئوپلیتیک گرایش دارد.
وی افزود: زمانی نفت خلیج فارس برای آمریکا اهمیت استراتژیک داشت، چنانکه اگر نفت این منطقه به آمریکا صادر نمی‌شد، تمام صنایع آمریکا دچار مشکل می‌شد، اما امروز اگر نفت آرامکوی عربستان به آمریکا صادر نشود، اتفاق قابل توجهی در صنعت آمریکا نخواهد افتاد و این کشور خلأ نفت عربستان را با نفت تولیدی خود جبران خواهد کرد و حتی آمریکا امروز یکی از صادرکنندگان عمده انرژی در جهان از جمله به اروپا است.
سفیر اسبق ایران در نروژ درباره تأثیر نفت بر بازی قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی گفت: امروز اهمیت انرژی به سمت ژئوپلیتیکی شدن حرکت کرده است؛ یعنی انرژی تا حد زیادی سیاسی شده و کشورها از آن در راستای منافع خود بهره می‌برند؛ یعنی انرژی امروز نقش قدرت را در حوزه‌های سیاسی از جمله برای تضعیف رقبا یا پیروزی در انتخابات بازی می‌کند. در همین راستا، دونالد ترامپ به شدت اوپک را تهدید می‌کند که قیمت نفت را پایین بیاورد، چرا که اگر قیمت نفت در اوپک بالا برود، قیمت بنزین در آمریکا افزایش خواهد یافت و این امر می‌تواند در انتخابات آینده آمریکا تأثیر بگذارد؛ بنابراین انرژی به‌عنوان یک عامل متغیر جغرافیایی در سیاست نقش بازی می‌کند.
وی افزود: براین اساس می‌توان گفت که نقش ژئوپلیتیکی انرژی در رقابت بین کشورها برجسته شده است؛ بنابراین انرژی عامل اصلی تحولات در منطقه و عرصه بین‌المللی است. امروز ایالات متحده با توجه به اینکه کنترل بیشتر کشورهای صادرات نفت را در اختیار دارد، درصدد است تا با کنترل انرژی به‌عنوان موتور توسعه چین مانع پیشرفت این کشور شود، اما از سوی دیگر چینی‌ها نیز برای نمونه، حاضر به توقف واردات انرژی خود از ایران نمی‌شوند.
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه درباره تغییر نگاه آمریکا به مؤلفه انرژی گفت: در حال حاضر برای ایالات متحده دیگر انرژی خلیج فارس اهمیت استراتژیک ندارد، بلکه از نظر اقتصادی مهم شده است؛ یعنی به پول انرژی موجود در کشورهای منطقه نیاز دارد تا بخشی از درآمد انرژی این کشورها، در قالب صادرات کالا و خرید اسلحه به آمریکا برگردد. همچنان که این کشور با اختلاف‌افکنی بین ایران و کشورهای عربی پول‌های هنگفتی را تحت فروش سلاح کسب کرده است.
فرجی‌راد درباره نقش آینده اوپک در معادلات نفتی جهان اظهار داشت: اوپک در حال تحول است، چنانکه روس‌ها درصدد هستند تا با تحول اوپک نقش خود را در حوزه نفت افزایش دهند. از سوی دیگر نقش عربستان در آینده اوپک کاهش خواهد یافت و روسیه به‌عنوان یک تولیدکننده انرژی نقش بیشتری را در حوزه انرژی جهان ایفا خواهد کرد. اروپا نیز نمی‌خواهد در حوزه انرژی صرفاً وابسته به روسیه باشد و در این زمینه می‌خواهد تنوع ایجاد کند. همچنان که آن‌ها می‌خواهند ایران به‌عنوان یکی از صادرکنندگان انرژی به اروپا باقی بماند. خط لوله انتقال مورد نظر آن‌ها برای صادرات انرژی ایران نیز مسیر عبور لوله از ایران به عراق، سوریه و در نهایت حوزه مدیترانه است.