دیپلماسی ایران تلاش جمعی برای مقابله با ریزگردها ایجاد کرد

العالم - ایران

قطعنامه پیشنهادی ایران درباره مقابله با ریزگردها سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به تصویب رسید و 'آنتونیو گوترش' تازه ترین گزارش خود را در این باره ارائه کرد.با 'غلامعلی خوشرو' سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد گفت و گویی انجام داد که مشروح آن را در زیر می خوانید:

نخستین گزارش دبیرکل سازمان ملل متحد برای مقابله با گرد و غبار منتشر شد. لطفا در مورد سابقه و محتوای این گزارش توضیح دهید؟

خوشرو: ابتدا مایلم دو موضوع را مطرح کنم؛ موضوع نخست، اولویت مباحث زیست محیطی و توسعه پایدار برای جمهوری اسلامی ایران است. باید تاکید کنم که در این چارچوب دستگاه دیپلماسی کشور تلاش های گسترده ای را برای بهره برداری از ظرفیت های بین المللی در مقابله با معضل گرد و غبار انجام داده است. 

از سال 2015میلادی به یعد هر ساله مجمع عمومی سازمان ملل متحد با حمایت کلیه کشورها برای مقابله با گرد و غبار یک قطعنامه جهانی تصویب می کند. می توانم بگویم از این سال برای اجرای این قطعنامه ها یک تلاش جمعی برای همکاری، مشارکت و اقدام برای مقابله با گرد و غبار آغاز و به این منظور تصمیم های مهم منطقه ای و جهانی اتخاذ شده است. 

البته مشخص است که مقابله با گرد و غبار و تاثیرات منفی آن مستلزم زمان و برنامه های مدون ملی، منطقه ای و بین المللی است.

طبق گزارش دبیرکل سازمان ملل 151 کشور به طور مستقیم تحت تاثیر پدیده گرد و غبار هستند. در این میان بیشترین آسیب متوجه 45 کشور است که در این میان 38 کشور در آسیا و آفریقا قرار دارند.

امروزه مساله گرد و غبار یک مشکل شناخته شده جدی جهانی است و این توافق وجود دارد که برای مقابله با آن نیازمند همکاری و انجام اقدامات انفرادی و جمعی در کلیه مناطق جهان هستیم. به همین دلیل معاون دبیرکل سازمان ملل که تاکنون خود دو بار به کشورمان سفر کرده و از کانون های گرد و غبار داخلی بازدیده داشته است، در نخستین نشست عالیرتبه مقابله با گرد و غبار در مجمع عمومی سازمان ملل در تیر ماه امسال، به صراحت اعلام کرد برای مقابله با مشکل گرد و غبار باید یک ائتلاف جهانی تشکیل دهیم.

دومین موضوع مربوط به ارائه نخستین گزارش دبیرکل سازمان ملل برای مقابله با گرد و غبار است که به تفصیل به اقدامات انجام گرفته توسط این سازمان و آژانس های ذی ربط و دستاوردهای آن برای مقابله با این معضل پرداخته و اقدامات دیگر کشورها را نیز در این جهت تشریح کرده است. 
این گزارش به خوبی نشان می دهد که مقابله با گرد و غبار امروز یک دستورکار مهم برای این سازمان و آژانس های آن به شمار می رود و کشورهای زیادی ضمن تلاش های ملی، به دنبال مشارکت برای مقابله با تاثیرات منفی گرد و غبار در سطح ملی، منطقه ای و جهانی هستند.

در سخنان مقدماتی خود به اقدامات مهم انجام شده در سطح بین المللی اشاره کردید. این اقدامات کدامند؟

خوشرو: بخش عمده ای از این اقدامات به درخواست و پیشنهاد کشورمان بوده است. تصویب سه قطعنامه در مجمع عمومی و ادامه این فرایند به عنوان یک اقدام سالانه و همچنین تصویب یک قطعنامه در کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا-پاسفیک، بخشی از اقدامات مهم صورت گرفته در این زمینه است. 

در چارچوب این اقدامات، در تیر 1396 خورشیدی تهران میزبان برگزاری کنفرانس بین المللی مقابله با گرد و غبار با همکاری سازمان ملل متحد بود. این نخستین کنفرانس از این نوع بود که اعلامیه وزرا و مجموعه ای از توصیه های فنی برای همکاری و مقابله با گرد و غبار در سطح منطقه ای و جهانی را تصویب کرد. همچنین در این مدت نشست های دیگری نیز در مراکش و رم برای مقابله با گرد و غبار برگزار شده است.

در سیزدهمین نشست کنوانسیون مقابله با بیابان زایی، سند چارچوب حمایت های سیاسی برای مقابله با گرد و غبار تصویب شد. برای این منظور یک مشارکت بین المللی با حضور کنوانسیون مقابله با بیابان زایی، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد و سازمان هواشناسی جهانی تشکیل شده است. 

در این کنفرانس، دو تصمیم مرتبط دیگر برای مقابله با گرد و غبار اتخاذ شد و در اعلامیه نهایی آن با عنوان اعلامیه ار دوز بر ضرورت برخورد با علل و تاثیرات منفی گرد و غبار به ویژه از طریق افزایش همکاری ها در زمینه استفاده پایدار از آب و مدیریت زمین تاکید شده است.

اقدام مهم دیگر تهیه سند گزارش جهانی از وضعیت گرد و غبار با عنوان ارزیابی جهانی از وضعیت گرد و غبار با همکاری برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد، سازمان هواشناسی جهانی و کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بود. این گزارش به بررسی وضعیت گرد و غبار در سطح جهانی، عوامل و منابع اصلی ایجاد و تاثیرات منفی آن بر دیگر کشورها پرداخته و پیشنهادهای مختلفی را برای مقابله با گرد و غبار ارائه داده است.

علاوه بر گزارش فوق، اسکاپ در سطح منطقه آسیا و اقیانوسیه نیز برای مقابله با گرد و غبار یک گزارش جامع علمی تهیه و به ارزیابی خطرات، سیستم های هشدار و مشارکت پراخته که منبع مطالعاتی خوبی برای کشورمان محسوب می شود.

مساله گرد و غبار همچنین در گزارش ویژه 'تغییر اقلیم، بیابان زایی، تخریب زمین، مدیریت پایدار زمین، امنیت غذایی و گازهای گلخانه ای' که قرار است در سال 2019 منتشر شود، گنجانده شده است.

این موارد بخشی از اقدامات مهم صورت گرفته در سطح جهانی است و باید تاکید کنم در بسیاری از این اقدامات، کارشناسان و متخصصان کشورمان حضوری فعال داشته اند. 

به عبارت دیگر نقش اصلی کشورمان در مقاله با گرد و غبار همواره مورد تاکید و تقدیر مقام های بین المللی قرار گرفته است. در این باره رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد و معاون دبیرکل سازمان ملل متحد از نقش راهبردی جمهوری اسلامی ایران در مقابله با گرد و غبار قدردانی کرده و خواستار ادامه چنین نقشی شده اند.

در صحبت های مقدماتی خود به نقل از معاون دبیرکل سازمان ملل متحد گفتید که برای مقابله با گرد و غبار باید یک ائتلاف جهانی تشکیل شود

خوشرو: بله، در نخستین نشست عالی مجمع عمومی در تیر 1397 که به پیشنهاد کشورمان برای یافتن راه های عملی مقابله با گرد و غبار برگزار شد، معاون دبیرکل سازمان ملل بر ضرورت ایجاد یک ائتلاف جهانی برای مقابله با گرد و غبار تاکید کرد. برای همین منظور، برنامه محیط زیست سازمان ملل در حال تدارک چنین همکاری و ائتلافی از طریق تشکیل شبکه ای از کلیه آژانس های این سازمان برای گسترش همکاری و هماهنگی در سطح سازمان ملل است. 

تشکیل این شبکه جهانی ضمن اینکه یک رویکرد منسجم و واحدی برای مقابله با گرد و غبار در سطح منطقه ای و جهانی بوجود می آورد، خود موجب تقسیم کار بین المللی میان آژانس های سازمان ملل برای مقابله با این مشکل از زوایای مختلف می شود.

کشورهای دیگر در این زمینه چه اقدامی انجام می دهند، آیا تجربه ای در این زمینه دارند؟

خوشرو: بسیاری از 45 کشوری که با معضل گرد و غبار مواجه هستند اقداماتی را برای مقابله با آن انجام داده اند که در این میان دبیرکل در گزارش خود به چند نمونه موفق آنها از جمله همکاری جدید میان برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد و چین برای ایجاد کمربند و مرکز ابتکارات اقتصادی سبز در منطقه بیابانی کابوکی (منطقه کابوکی یک منطقه بیابانی و منشا تولید گرد و غبار است که بخش گسترده ای از شمال چین از جمله پکن را متاثر می کند) اشاره می کند. 

در این قالب، چین از طریق احیای اکوسیستم، کشاورزی و تولید محصولات طبیعی توانسته مشوق های لازم را برای حضور بخش خصوصی فراهم کند و با احیای این سرزمین، علاوه بر ایجاد اشتغال موجب کاهش فقر نیز شده است.

اقدام های انجام شده توسط ایران در قالب سازمان ملل نشان دهنده موفقیت دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران است اما این به تنهایی برای حل مشکل گرد و غبار در کشور کافی نیست. به نظر شما چه اقداماتی باید در داخل کشور نیز انجام شود تا بتوانیم این مشکل ملی را برطرف کنیم؟

خوشرو: با شما موافقم که تلاش های دیپماتیک به تنهایی مشکلات گرد و غبار در کشورمان را حل نمی کند اما چون گرد و غبار آسیب های جدی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی به کشور وارد می کند و به ویژه دارای تاثیرات منفی بر سلامت و معیشت مردم نیز است، دستگاه دیپلماسی کشور وظیفه دارد به صورت جدی به این موضوع توجه کند. 
در همین راستا تلاش کرده ایم تا از ظرفیت های موجود در سازمان های بین المللی برای کمک به نهادهای داخلی کشورمان در جهت مقابله با این مشکل بهره برداری کنیم که در این زمینه تاکنون موفقیت های قابل توجهی نیز کسب کرده ایم.

امروزه تجربه کافی و دانش و ابزارهای لازم برای کنترل و برخورد با معضل گرد و غبار وجود دارد. بایستی با همت جمعی نهادهای ذیربط داخلی و با بهره برداری از توان و ظرفیت ملی و بهره برداری از ظرفیت های منطقه ای و بین المللی و همکاری با دیگر کشورها به دنبال برطرف کردن این مشکل باشیم.

ایرنا