العالم _ ایران / سیاسی
حمید محمدی رییس سازمان حج و زیارت در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم، درباره کیفیت برگزاری حج تمتع، برگزاری حج عمره، فاجعه منا، مراسم اربعین توضیحاتی ارائه داد.
العالم: در مراسم امسال حج چه تعداد نفر به حج مشرف شدند و شرایط کلی آیا رضایت بخش بود؟
بر اساس مصوبه کنفرانس همکاری های اسلامی یک هزارم جمعیت هر کشور سهمیه حج است و چیزی حدود 80 هزار نفر باید سهمیه ایران میبود که با مذاکرات انجام شده مجموعا 86 هزار نفر شد.
ما در مذاکراتی که با وزارت حج عربستان داشتیم شرایط خاص خود را مطرح کردیم و همه مسائلی که باعث دغدغه و نگرانی بوده در توافقنامه آمد بنابراین سعی شد که همه مفاد اجرا شود و موارد بسیار کمی بود که نیاز به بررسی داشت و ما سریعا انها را متذکر می شدیم در کل حجاج ایران از تعاملی که وجود داشت راضی بودند.
العالم: آیا عربستان سعودی همکاری های لازم را ترتیب داد؟ یا به واسطه مسائل سیاسی کارشکنی هایی از جانب آن ها صورت گرفت؟
من نمیتوانم وارد حوزه سیاسی و مسایل سیاسی شوم اما اینکه حج در واقع می تواند بستری باشد که بر روابط اثر بگذارد یا مقدمه ای باشد، طبیعتا ممکن است این اتفاق بیافتد اما به نظر می رسد که عربستان روی موضوع حج همکاری و همراهی لازم را با ما داشته و جاهایی هم که ما با مشکل و پیچیدگی هایی روبرو شدیم با مذاکره و مکاتباتی که داشتیم معمولا این مشکلات برطرف شده اما آیا اینکه دولتمردان عربستان می خواهند این را به موضوعات دیگر سرایت دهند، من تصور میکنم این فقط خاص موضوع حج است یعنی صرفا این تعامل و همکاری در موضوع حج است که نسبت به سالهای گذشته هم شرایط حج ما بهتر بوده و شاخصه آن هم رضایت حجاج است.
العالم: در گفتگو با طرف سعودی، آن ها بیشتر بر چه موضوعاتی تاکید داشتند؟
معمولا در گفتگوهایی که با مسئولین حج عربستان داریم به نظم و انضباط حجاج ایران و سازمان دهی شدن حج ایران اشاره می کنند. حج ایران یک بسته سفر کامل است یعنی از بدو ورود حجاج ایران هیچ مسئولیتی بر عهده شان نیست و خود سازمان تمام امور را انجام می دهد و این برای عربستان هم خیلی مهم بوده و همیشه تاکید می کنند که حج ایران نمونه و منظم است و همیشه مورد تاکید مقامات حج عربستان بوده است.
ما، در مذاکرات به صورت جزیی بحث کردیم که کجا چه برنامه ای میتوانیم داشته باشیم و یا نداشته باشیم و دلایل و مبانی که آنها روی آن پافشاری می کردند و به این نتیجه رسیدیم که مثلا دعای کمیل را در مدینه در هتل ها برگزار می کنیم و به راحتی هم برگزار شد و مراسم برائت از مشرکین هم حتی بهتر از سال های قبل برگزار شد و این بر اساس توافقی بود که به صورت مکتوب با عربستان داشتیم .
ما در توافقنامه به این شکل اورده ایم که حجاج ایرانی مجاز هستند که برنامه ها و مراسم خودشان را در هتل ها و خیمه های خود برگزار کنند و تمام کارها بر اساس جداول برنامه ریزی بود که بر مبنای ان توافق اولیه ما با بخش های مختلف برنامه ریزی دقیقی شده بود برای مثال در حوزه حمل و نقل ، تحویل چادرها .. در این حوزه ها هم طبق جدول پیش رفتیم و ممکن است در جاهایی حتی به درخواست ما شاید تغییراتی ایجاد میشد و با هماهنگی بود.
العالم: در شرایط قطع رابطه و نبود کنسولگری ایران در عربستان، چه ساز وکاری برای صیانت از امنیت و حقوق حجاج ایرانی در موسم حج در نظر گرفته شده است؟
همه می دانند که روابط دوجانبه ایران و عربستان قطع است و روابطی وجود ندارد بنابراین چون سازمان حج و زیارت متولی اعزام حجاج است و طبیعتا مردم اطمینان می کنند به سازمان و در برنامه سفرها حضور پیدا می کنند، باید اطمینان داشته باشیم از امنیت حجاج و از این که بتوانیم از حقوق زائران حفاظت کنیم. در زمانی که روابط دوجانبه برقرار است کنسولگری هر کشوری وظیفه صیانت از حقوق شهروندان خودش را برعهده دارد اما وقتی که روابط دوجانبه وجود ندارد این نگرانی و دغدغه وجود دارد. در مساله حج ما این موضوع را با انعقاد توافقنامه با وزارت حج عربستان حل کردیم و به نوعی آنچه که مطالبه ما بود در این توافقنامه تامین شد اما در عمره این وضعیت وجود ندارد علت هم این است که وزارت حج عربستان معتقد است که عمره توسط بخش خصوصی این کشور اجرا می شود بنابراین سازوکاری که برای حج داریم در عمره نمی تواند اتفاق بیفتد ما هم اصرار داریم که اگر قرار باشد روزی عمره اتفاق بیفتند باید در قالب توافقی بین دو کشور مسایل اصولی و کلان ما از جمله بحث امنیت، خدمات کنسولی وحمایت های کنسولی تامین شود.
العالم: موضوع دفتر حفاظت منافع ایران درعربستان در مرحله ای قرار دارد؟
ما در موسم حج از اول شوال تا پایان محرم بر اساس قوانین عربستان، نه ما بلکه هر کشوری می تواند مکتب شئون حجاج را داشته باشد و این مساله ارتباطی به عمره و حوزه کنسولی ندارد اما بحث دفتر حفاظت منافع طبیعتا در حوزه وزارت خارجه است و آنها باید آخرین وضعیت را اعلام کنند که آیا ما دفتر حفاظت منافع در عربستان خواهیم داشت یا نه؟
العالم: محور گفت وگوهای سازمان حج و زیارت با وزارت حج عربستان، مشخصا در چه زمینه هایی است؟
ما چون متولی امر حج هستیم و وزارت حج عربستان نیز متولی این قضیه است، طبیعتا موضوع مذاکرات ما صرفا در خصوص حج بوده است. در این مذاکرات تمام مکانیزم ها و راهکارهایی که درحال انجام است مورد بررسی قرار می گیرد. بعضا مشکلات ومحدودیت هایی در عرصه حج وجود دارد مانند هتل های مدینه منوره که به دلیل طرح توسعه ای که عربستان داشته از چهار سال پیش تخریب شده و تعداد هتل کمی اکنون وجود دارد که نمی تواند پاسخگوی این جمعیت باشد لذا ما ناچار شدیم اقامت حجاج مان را به پنج شب در مدینه محدود کنیم که این مدت اقامت در مدینه در مقابل یک سفر 35 تا 40 روزه برای حجاج واقعا کم است. موضوعات گفت وگو های ما در واقع در خصوص مسایل اجرایی حج و بررسی مشکلات و ارایه پیشنهادات در این خصوص است.
العالم: نحوه تعامل عربستان با حجاج ایرانی که در سال های گذشته همواره برخی بازداشت ها صورت می گرفت، اکنون چگونه است؟
درخصوص مشکلات مربوط به بازداشت حجاج، به طور معمول در سال های گذشته این اتفاق بیشتر می افتاد مثلا در بقیع تعداد بازداشتی های زیادی داشتیم حتی در یک سال به عدد 45 نفر رسید که البته بلافاصله با پیگیری های همکاران ما در ستادهای حج با اخذ تعهد آزاد می شدند مواردی که آنها را بازداشت می کردند احتمالا به دلیل دعا و زیارت خواندن و یا گفتگو کردن با صدای بلند بوده است که به خصوص امر به معروف عربستان در این مورد سخت گیری می کردند که در این یکی دوسال به خصوص امسال این موارد بسیار کم رنگ شده بود.
ممکن است در جایی عکسبرداری و فیلم برداری مجاز نبوده است و اگر مجاز باشد حتما مجوز می خواهد . ممکن است مواردی بوده باشد که از دوسه ساعت تجاوز نکرده و بلافاصله اعتراض کردیم چون در مسجد الحرام همه در حال عکس برداری و فیلم برداری هستند . اگر کسی را در این مورد دستگیر شود ما قطعا اعتراض می کنیم در راستای بندی که به حفظ و کرامت حجاج می پردازد ما هم مکتوب و هم به صورت شفاهی اعتراض کردیم که ظرف یکی دو ساعت حل شده است که تعداد مواردی که امسال داشتیم حدودا به عدد 10 می رسد که در سال های قبل خیلی بیشتر بود .
العالم: بحث فاجعه منا به کجا رسیده است؟
یکی از موضوعات و مطالبات اصلی ما در هر ملاقاتی که با وزیر حج عربستان و مسولین حج عربستان داریم حتما این موضوع را مطرح می کنیم چون این مطالبه مردم و خانواده شهدا است و واقعا این فشار بر روی ما است و ما باید پیگیری و به سرانجام برسانیم همیشه هم نفس موضوع فاجعه منا را مطرح می کنیم (علل و ریشه های آن را تبیین کنند ) و هم موضوع حقوق شهدای منا اینکه بر اساس قاعده قتیل الزحام که بعثه مقام معظم رهبری در قالب یک کتابچه مدون کردند که ما آن را به وزیر حج عربستان هم دادیم بر اساس فقه اهل سنت اگر اتفاقی بیافتد که هنوز عوامل اصلی آن مشخص نشده است ، حاکم آن بلاد می تواند مسولیت پرداخت دیه را به عهده بگیرد که این در حال پیگیری است.
سوال صریح ما هم همین است که دوسال در حال پیگیری آن هستیم و همیشه این پاسخ را دریافت می کنیم که کمیته در حال بررسی است ما هم به آنها تاکید کردیم که مردم هم منتظر یک پاسخ روشن هستند.
العالم: در حج امسال از لحاظ بهداشت مشکلی پیش آمد؟
با برنامه ریزی هایی که از چندین ماه قبل از موسم حج و آموزش ها و معاینات پزشکی داشتیم موثر بود علیرغم گرمای هوای شدید عربستان امسال سطح بیماری ها و تعداد فوتی هایمان کمتر بود که تعداد فوتی ها 10 نفر بود و اگر خانواده آن ها تقاضا کنند که آنجا دفن می شوند که این موضع به خود آن ها بستگی دارد.
العالم: ارزیابی جنابعالی از حج امسال به چه نحو است؟
حج امسال بسیار موفق و آرام بود و امیدوار هستیم سال آینده بهتر از امسال برگزار شود.
العالم: وظیفه سازمان حج و زیارت در برگزاری مراسم اربعین چگونه است؟
اربعین ستاد ویژه ای دارد که در وزارت کشور تشکیل شده است و سازمان حج و زیارت یکی از کمیته های این ستاد است که وظیفه اش ثبت نام از زائرین و اخذ ویزا است در این حوزه سامانه سماح را داریم که اقدامات مربوطه به خوبی انجام می شود و در این حوزه توافقاتی که شده در این مورد مشکلی نیست که ان شالله با کمک کمیته های دیگر مراسم اربعین به خوبی برگزار می شود، سال گذشته 2 میلیون و 300هزار نفر از کشورمان برای شرکت در مراسم اربعین مشرف شدند از همین رو با توجه به رشد هر ساله پیش بینی ما حضور بیش از 2 میلیون و پانصد هزارنفری از ایران در مراسم اربعین امسال است.
العالم: از طرف رسانه های معاند علیه دو ملت ایران و عراق حاشیه سازی های صورت گرفته، برای مقابله با این حواشی چه باید کرد؟
به نظر می رسد اربعین حلال همه مشکلات است و با توجه به پیوند عمیق بین مردم عراق و ایران، مشکلات حل می شود.