العالم - درگوشی
کارنامه ای که هم سیاه است وهم اینده پادشاهی را سیاه نشان میدهد. اگر تا دیروز تنها اختلاف جدی را میشد در خاندان سلطنتی بین ال سعود و ال شیخ و البته در سایه رویکردی حفاظت شده و آنهم باسختی بدست داد، در شرایط حکومت سلمانی و بویژه پس از غصب جایگاه ولایتعهدی و روی کار آوردن بن سلمان می‌توان بتعدادی زیاد این اختلافات را شمارش کرد.
اولین واساسی ترین این اختلافات علنی شده جنگ قدرت میان شاهزادگان خاندان سعودی است که بویژه پس ازتغییر ولیعهد وبالاخص دستگیری وزندانی کردن جمعیتی بالغ بر 200تن از شاهزادگان، امرا و دانه درشتهای هیات حاکمه در هتل ریتز در ابتدای ولیعهدی بن سلمان بشکلی عریان بروز کرد و همچنان سایه به سایه حکومت بپیش می رود و لحظه‌ای از آن چشم بر نمی دارد.
تاکید بر پروژه موسوم به اصلاحات بن سلمانی که در واقع اندیشه و ایدئولوژی مشروعیت بخش به سلطنت را با چالشی جدی مواجه کرد و با هدف جلب قلوب جوانان و کسب محبوبیت، در واقع پایگاه سنتی مشروعیت ال سعود را بشکلی جدی بچالش کشید دیگر سیاهی کارنامه حکومتی سلمانی است.
در سایه این اصلاحات و در مقابل مقاومت‌های سنتی دیگر اندیشان به بند کشیده شدند، لهو و لعب بشدت ترویج و تعمیق شد و بالاخره پای اجانب یا بتعبیر پیش گفته ال‌سعود "کفار" مجددا و با هدف و توجیه ضرورت حمایت آمریکا از خاندان حکومتی از یکسو و تامین و تضمین پادشاهی بن سلمان از دیگر سو رقم خورد. در این میان انچه به عنوان کاتالیزوری سرعت بخش به این مساله سرعتی ویژه داد تحقیرها و تهدیدهای مداوم ترامپ نسبت به حکومت سعودی بود که از سویی حکومت سعودی را حکومتی دوهفته ای معرفی میکرد که بدون حمایت امریکا نمیتوانست دوام بیاورد و از دیگر سو بزرگنمایی تهدیدی بنام ایران بود که در این میان به عاملی اساسی برای رسوخ کامل این نگرانی در ذهن ساده لوح سلمان و پسر تبدیل شد.
در این میان و با هدف خلاصی یافتن از این معضلات که یکی پس از دیگری جز تشدید خسارت برای حکومت سعودی حاصلی نداشت ذهن سنتا قبیلگی سلمان و دیدگاههای خام و ناپخته ولیعهد جوان تاکید بر امریکا و اعتماد به غرب بشکلی عام و امریکا بصورتی خاص تنها و تنها از یکسو بر میزان سرسپردگی حکومت سعودی به امریکا و غرب افزود و از دیگر سو مسیر حرکت را به سویی هدایت کرد که حکومت ناگزیر درپی هر تلاش برای خروج از یک چاله در چاهی عمیق تر در غلطید. در یک فقره مقایسه خلاصی یافتن از مساله مشارکت بن سلمان در قتل خاشقچی با حجم سلاح هایی که غرب و بویژه آمریکا به این کشور فروختند خالی از لطف نیست.
اعتماد ال سعود به امریکا تا بدانجا پی رفت که بن سلمان وپدر به این جمع بندی رسیدند که بمیزانی از شراکت استراتژیک با امریکا رسیده اند که میتوانند ترامپ را به تحمیل جنگی نیابتی بر ایران بنمایندگی از خود وادارند.این درحالی است که سرنگون کردن پهباد 200میلیون دلاری امریکا توسط ایران وعدم واکنش امریکا نسبت به ان کلیه ارزوها ونقشه های ال سعود را برباد داد وایشان را دچار حالتی از جنس "رهاشدگی" کرد.
در کنار این مساله شکست دریمن،فرپاشی ائتلاف ضد یمنی وبلاخره بروز چالشهای جدید میان سعودی و امارات صفحه ای دیگر ازناکارامدی وشکست سیاستهای سعودی را جلوه گرکرد.سعودی بر این تصور بود که با یارگیری از کشورهای همسو درمنطقه خواهد توانست ایشان وبویژه امارات را درخدمت منافع خود بسیج کند وازایشان به عنوان پیاده نظام خود درجنگ بایمن بهره برداری کند غافل ازانکه غولی بنام امارات اینک دریمن ازچراغ خارج شده بود وادعای شراکت درمنافع حاصله داشت وبهیچ وجه قصد ترک میدان را نداشت.حاصل انکه دراخرین اقدام توافقنامه ریاض نیز نتوانست اوضاع را بنفع سعودی سروسامان دهد.
درحالی که یمنیها روز بروز براقتدارشان افزوده شد وکاررا بجایی رساندند که قلب اقتصادی سعودی یعنی ارامکو را هدف قراردادند وبه این شیوه قول بن سلمان دربصفررساندن نفت ایران را باطل کردند والبته هیمنه سعودی را با چالشی جدی مواجه کردند سعودی بفکر نزدیکی با قطر افتاد وکوشید تا با دورزدن شرکا دراعمال حصار و انزوا بر قطر به این کشور نزدیک شود.بن سلمان وپدر بعد از دو سال از 13 شرط اعلامی برای تجدید روابط با قطر کوتاه امدند وامارات ،مصر وبحرین را درحیرت وسرگردانی رها کردند این درحالی است که دراین زمان فرصت برای قطر جهت انتقام گیری ازتحقیر ودشمنی دو نیم ساله فراهم امده بود.امیر قطر نه تنها به جلسه شورای همکاری خلیج فارس نرفت که با ترجیح سفر به رواندا درافریقا سعودی را تحقیر کرد واین روزها با حضور درمالزی وشرکت درکنفرانس سران اسلمی ودرحالی که پادشاه سعودی این اجلاس را تحریم کرده است تیر خلاص تحقیر را برپیکر سیاستهای سعودی شلیک کرد.
این روزها مصر بنمایندگی از سعودی مشغول انتقام گیری ازترکیه درماجرای لیبی است،چالشی که بنظر میرسدسرانجام ان انچنانکه سعودی توقع دارد رقم نخواهد خورد،امارات وبحرین ومصر درماجرای نزدیکی به قطر به این دلیل که احساس بازی خوردگی ازناحیه سعودی میکنند ناخرسندندد،ایران انطور که سعودی محاسبه میکرد از ماجرای تحریمها سربلند بیرون امده وامریکا وغرب از گاو شیرده سعودی تا اخرین حد تصور شیر دوشیده اند.کار سعودی بجایی رسیده که ناچار شده به ارامکو وسهام ان چوب حراج بزند وبلاخره شیر خفته ای بنام معرضین جدید سلطنت وحکومت ازداخل خانواده سلطنتی سر براورده وبرعلیه بن سلمان منتظر ساعت صفر خروج علیه حکومتند.درجنین حالتی بنظر میرسد نمره 5ازبیست فقط وفقط متوجه حالتی است که پدر و پسر حاکم درسعودی درپیروی از اموزه های "ماکیاولیستی" راه پیشینیان را پیموده و میپیمایند هر چند اثری از موفقیت برای آ ن متصور نباشد. شاید تاریک ترین بخش از سیاستهای اخیر سعودی پناه اوردن این رژیم به التماس به یمنیها،سوریها وبلاخره قطریها برای درگذشتن ایشان از خطاهای سعودی در خصوص ملتهایشان باشد.
ابورضا صالح - العالم