پس از تعلل هندی ها در توسعه بندر چابهار صورت گرفت؛ ارسال اولین محموله صادراتی ایران از چابهار به هند و جنوب شرق آسیا

العالم ـ آسیا

پس از گزارش های منتشر شده در خصوص این که ایران به خاطر تعلل هندی ها و تبعیت آنها از تحریم های آمریکا، دهلی نو را از پروژه راه آهن چابهار کنار گذاشته است، و همچین خبرهای منتشر شده در خصوص توافق راهبردی ایران با چین، حالا خبرهایی از تکاپوی هندی ها برای بازگشت دوباره به این پرژوه شنیده می شود.

چندی پیش رسانه "دِ هیندو" گزارش داد که پس از 4 سال که هند و ایران توافقی برای احداث خط آهن از بندر چابهار تا زاهدان همراستا با مرز افغانستان امضا کردند، دولت ایران به علت تاخیر طرف هندی در تامین بودجه و آغاز پروژه، تصمیم گرفته است تا احداث این خط آهن را خودش انجام دهد.

محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی ایران اواخر تیر ماه امسال، ریل‌گذاری 628 کیلومتری خط آهن چابهار-زاهدان را افتتاح کرد که قرار است با عبور از مرز افغانستان به زرنجان متصل شود. کل پروژه تا مارس 2022 تکمیل خواهد شد و خط اهن ایران بدون کمک هند و با استفاده از 400 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی ایران ساخته خواهد شد.

این درحالی است که در جریان سفر نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند به تهران برای امضای توافق چابهار با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران و رئیس‌جمهور افغانستان، دو شرکت یادداشت تفاهمی با یکدیگر امضا کردند. این یادداشت تفاهم احداث خط اهن چابهار-زاهدان بخشی از «کریدور ترانزیتی در توافق سه جانبه میان هند، ایران و افغانستان» بود. شرکت دولتی ساخت راه آهن هند (IRCON) متعهد شد تا تمامی خدمات از ساخت روبنا تا تامین مالی برای پروژه (حدود 1.6 میلیارد دلار) را فراهم کند.

هند ظاهرا به علت نگرانی از تحریم‌های امریکا، هرگز کار را شروع نکرد. مقامات هندی مدعی هستند امریکا معافیت تحریمی برای بندر چابهار و این خط اهن تا زاهدان فراهم کرد اما یافتن تامین‌کننده تجهیزات و شرکا به علت نگرانی در مورد تحریم‌ها دشوار بود. هند اکنون واردات نفت از ایران را به صفر رسانده است.

حالا نشریه "اکونومیک تایمز" اعلام کرده که یک محموله محصولات دریایی ایران برای اولین بار در بحران کرونا از طریق بندر چابهار به تایلند صادر شده است. این نشریه به نقل از بهروز آقایی مدیرکل بنادر و دریانوردی سیستان و بلوچستان نوشته، کانتینرهای یخچالی حامل آبزیان جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار از طریق بندر چابهار به مقصد تایلند ارسال شد. این نخستین محموله ماهیان غیرماکول صادراتی ایران به مقصد بندر بانکوک است که از چابهار عازم بندر موندرای هند شد و از این بندر به مقصد نهایی در تایلند به صورت ترانشیپ منتقل می‌شود.
اکونومیک تایمز افزود: این مقام ایرانی اعلام کرد که در ادامه ارسال محموله‌های افغانستان از طریق بندر چابهار، کشتی چهارم حامل کالاهای ترانزیتی این کشور بندر شهید بهشتی را به مقصد هند و چین ترک کرد.
در سال ۲۰۱۶ ایران، هند و افغانستان تصمیم گرفتند که به صورت مشترک یک مسیر تجاری برای افغانستان محصور در خشکی ایجاد کنند. این مسیر با توسعه بندر چابهار میسر شد.
هند همچنین تاکنون چند محموله گندم از طریق بندر چابهار به افغانستان صادر کرده است. در ماه فوریه سال ۲۰۱۹، کریدور تجاری هند، ایران و افغانستان از طریق بندر چابهار به صورت رسمی افتتاح شد.
وزارت امور خارجه ایران در روزهای پایانی ماه جولای در بیانیه‌ای اعلام کرد: ایران دارای موضع قدیمی حفظ روابط متوازن و دوستانه با تمام کشورهای اوراسیا، جنوب و شرق آسیا می‌باشد. توافق نامه‌های همکاری یا سندهای احتمالی همکاری با روسیه و چین و همچنین ادامه کار مشترک با هند در بندر چابهار این موضع را ثابت می‌کند. ایران متعهد به ادامه این سیاست است.

هند تجهیزات بیشتری برای چابهار سفارش داد
به گزارش نشریه "تایمز او ایندیا"، دولت هند برای سفارش تجهیزات بیشتر از جمله جرثقیل‌های بندری سیار اقدام کرده است تا کار در بندر چابهار سرعت بیشتری پیدا کند.
محمد رستاد معاون وزیر توسعه شهری و جاده‌های ایران در هفته جاری اعلام کرده بوده که بر اساس چارچوب یک قرارداد عملیاتی موقت، هند در حال سفارش تجهیزات لازمه و نصب آن‌ها در بندر چابهار می‌باشد و پس از پایان این مرحله قرارداد اصلی ساخت-عملیات-انتقال فعال خواهد شد.
گادام دارمندرا سفیر هند در ایران ماه گذشته اعلام کرده بود همکاران هندی در حال استفاده از تجهیزات ایرانی در بندر هستند اما آن‌ها سفارش‌های لازم برای خرید تجهیزات بندر چابهار را به کشورهایی چون چین، ایتالیا، فنلاند و آلمان ارائه داده‌اند.
وی تاکید کرد: ما ایران را یک کشور مهم و ضروری برای ارتباطات اقتصادی هند با آسیای مرکزی می‌دانیم.
مانسوک لال مانداویا وزیر کشتیرانی هند نیز ماه گذشته اعلام کرد که این کشور با توسعه بندر چابهار می‌تواند تا ۲۰ درصد در هزینه‌های ترابری و لجستیک ارسال کانتینر به کشورهای مستقل مشترک المنافع در آسیای میانه صرفه جویی کند.

هند ماه گذشته از ایجاد منطقه آزاد تجاری در بندر چابهار استقبال کرد. شورای نگهبان ایران با ایجاد یک منطقه آزاد تجاری در بندر چابهار موفقت کرده است. در این راستا، یک یاداشت تفاهم میان سازمان بنادر ایران و مقامات منطقه آزاد تجاری برای اجرایی کردن قوانین و مصوبات مناطق آزاد تجاری در بندر چابهار امضا شده است.
آرون کومار رییس سازمان بنادر جهانی هند گفت: ایجاد یک منطقه آزاد در بندر چابهار حمل و نقل کالا و بار در این بندر را افزایش خواهد داد.

سرمایه گذاری هند در بندر چابهار
دولت هند در برنامه بودجه سال ۲۰۲۰-۲۰۲۱ خود که به پارلمان این کشور ارائه شد، بودجه اختصاص یافته به پروژه بندر چابهار را در مقایسه با سال گذشته دو برابر افزایش داد.
نشریه "پرینت" نوشت: در بودجه اعلام شده برای وزارت امور خارجه هند، ۱۰۰ کرور روپیه (معادل تقریبی یک میلیارد روپیه یا ۱۴ میلیون و ۱۰ هزار دلار) برای توسعه بندر چابهار ایران در نظر گرفته شده است.
افزایش بودجه پروژه بندر چابهار با هدف تعهد دهلی نو برای تکمیل این بندر صورت گرفته است.
بندر چابهار ایران از لحاظ مختلف برای هند اهمیت زیادی دارد و مهمترین دلیل آن موقعیت راهبردی این بندر است. با ادامه اختلافات با کشورهای همسایه خود از جمله پاکستان و چین، هند تصمیم گرفته است تا یک مسیر جدید برای دسترسی به کشورهای غرب و آسیای مرکزی ایجاد کند و منافع خود را در افغانستان محصور در خشکی گسترش دهد.
فاز اول این بندر در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ با حضور حسن روحانی رئیس جمهور ایران و نمایندگانی از هند و سایر کشورهای منطقه افتتاح شد.
بندر چابهارکه در دریای عمان قرار گرفته است دسترسی هند به افغانستان از طریق دریا را آسان می‌کند. دولت هند متعهد به سرمایه گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری برای توسعه چابهار و همچنین سرمایه گذاری ۱.۵ میلیارد دلاری برای ساخت مجموعه‌ای از جاده‌ها و راه آهن شده است.