العالم - تحلیل روز
15 سال از ترور رفیق الحریری نخست وزیر پیشین لبنان می گذرد. 15 سال از سوء استفاده سیاسی ، مذهبی و طایفه ای از ترور الحریری در لبنان می گذرد .. 15 سال از زمانی که برخی گروه ها در بازار مزایده های سیاسی به مدت یک دهه و نیم از برگه ترور استفاده کردند ، می گذرد. 15 سال از زمان سو ء استفاده برخی ها از ریخته شدن خون الحریری و کشته شدن وی در 14 فوریه 2005 ، می گذرد. پس از گذشت 15 سال، دادگاه بین المللی ویژه رسیدگی به ترور الحریری، حکمی را صادر کرد که عدالت را نادیده گرفت و اعتباری را که همیشه به آن افتخار می کرد، از دست داد.
صحبت درباره چند وچون حکم نهایی دادگاه بین المللی رسیدگی به ترور رفیق الحریری، نیازمند نوشتن بسیار است و به کارشناسان حقوقی نیاز دارد، اما ارزیابی ساده این حکم ، نشان می دهد که :
حکمی که سه نفر از متهمان را تبرئه کرد و متهم چهارم یعنی "سلیم عیاش" را با استناد به دلایل مبهم صادر شده است محکوم کرد بدین معنا دادگاه اعلام کرد که با استناد به تماس هایی صادر شده که عیاش طی ارتکاب جنایت ترور یا قبل از آن برقرار کرده بود. این دلیل، به سادگی می تواند با هزاران نفر انجام شده باشد، این بدان معناست که ممکن است افراد زیادی با شماره های مشخص در آن برهه تماس گرفته باشند و این نمی تواند به آن معنا باشد که همه آن ها در ترور الحریری دست داشته اند.
افزون بر آن، دادگاه مضمون تماس هایی را که به آن استناد شده ، مشخص نکرده است و دادستانی مدعی شد که عیاش این تماس ها را برقرار کرده ، طبق دلایل سیاسی و روانی و نه علمی و جنایی ، تفسیر شده است.
دادگاه از زمان تشکیل یعنی یازده سال پیش (2009)، تحقیقاتی را انجام نداد و به هیچ احتمال دیگری که ممکن است در رابطه با ترور الحریری، واقعی تر باشد، توجه نکرده است.
این دادگاه، احتمال دست داشتن رژیم اشغالگر اسرائیل در ترور الحریری را بررسی نکرد و اینکه چرا هواپیمای اطلاعاتی اسرائیلی در روزهای قبل از ترور در آسمان لبنان پرواز می کرد.دادگاه رسیدگی به ترور حریری، به زیر نظر بودن الحریری از سوی اسرائیل طی چند ماه قبل از ترور که عکس های ان موجود است ، توجهی نشان داد.
حزب الله از این موضوع پرده برداشت و به فیلم های تهیه شده توسط دوربین های مخصوص هواپیماهای اسرائیلی که الحریری را زیر نظر داشتند، اعتراض کرده بود.
دادگاه الحریری همچنین، فرضیه دست داشتن عربستان سعودی در ترور الحریری را درنظر نگرفت، به ویژه اینکه نزدیکان الحریری، و برخی از مشاوران وی ، تاکید کردند که الحریری بسیار به حزب الله و به ویژه سید حسن نصرالله در اخرین روزهای کار خود نزدیک بود و این ها ، نشان دهنده تعهد الحریری نسبت به سید حسن نصرالله است که درصورتیکه مجبور به امضای خلع سلاح مقاومت شود، سیاست را امضا خواهد کرد و هرگز آنرا امضا نخواهد کرد.
این می تواند عاملی قوی باشد که الحریری از سوی سعودی ها ترور شده باشد، بر این اساس که این دادگاه در راستای حکم خود، معتقد است که الحریری خطری برای سیاست های حزب الله و سوریه بوده است.
این درحالیست که وی با محور دیگر و در راس آن عربستان مخالف بود.
سوال دیگری که مطرح است ، این است که چرا دادگاه رسیدگی به ترور الحریری ، در جزئیات حکم خود که مشتمل بر 2600 صفحه بود، به نقش سرلشگر "وسام الحسن" رئیس بخش اطلاعات اشاره نکرد. به ویژه اینکه، الحسن ، تنها شخصی بود که از مکان و مسیری که خودروی الحریری روز ترور از آن جا عبور می کرد، مطلع بود، زیرا وی جز تیم حفاظتی وی بود.
چرا از الحسن بازجویی نشده است؟ چرا دادگاه که دامنه فعالیت خود برای رسیدگی به ترورهای بعد از ترور الحریری گسترش داده است، چرا درباره ترور الحسن در سال 2012 فعالیتی نکرد، به ویژه اینکه وسام الحسن، اطلاعات و واقعیت های زیادی را دراختیار داشت، به خصوص دراین باره که چرا وی کار خود را در زمینه حفاظت از الحریری ، در مدت زمانی کوتاهی از ترور به بهانه رفتن به دانشگاه ترک کرد. با علم به اینکه ، این اولین باری بود که وی سمت خود را ترک می کرد و چرا رتبه نظامی وی ، ارتقا یافته و برخی از شبکه های جاسوسی را به رژیم اشغالگر اسرائیل تحویل داد تا موفقیتی به وی نسبت داده شود تا شبه ترور الحریری، از وی دور شود.
همه این مسائل، ما را به چند نتیجه سیاسی می رساند :
اول ، اینکه حکم دادگاه بین المللی رسیدگی به لبنان، حکمی سیاسی ، بیهوده و متزلزل است و این حکم ، بیشتر از آن که شبیه به یک حکم قانونی باشد، به یک تفسیر سیاسی غیرحرفه ای شبیه بود.
دوم ، مساله ای که اهمیت بسیار دارد، اقرار دادگاه به این مساله است که حزب الله و سوریه نقشی در ترور الحریری ندارند. این اقرار، به معنای معتبر و موجه بودن دادگاه نیست، بلکه ناشی از نبود ادله و مدارک محکم است زیرا این سناریو در اصل غیر واقعی است. و در صورتیکه دادستانی یا دادگاه ، کمترین مدرک یا دلیلی پیدا می کرد، بر اساس آن ، حزب الله را متهم می کرد و این بدان معناست که دادگاه، بدون اینکه بخواهد ، حکم به تبرئه حزب الله در این قضیه داده است.
سوم : لبنان بیش از 700 میلیون دلار ، به دادگاه بین المللی رسیدگی به ترور الحریری ، پول داد و این در واقع ، بهای حکمی بود که پس و پیشی در آن صورت نگرفت. درنتیجه، این سوال مطرح می شود که فایده تشکیل این دادگاه از آغاز چه بوده، اگر وظیفه آن اعطای هویت قانونی به هدف قرار دادن حزب الله باشد.همزمان با حملات فجیعی که از سوی محور اسرائیلی - عربی یا محور ناتوی خاورمیانه متوجه حزب الله می شود.
اما چرا سلیم عیاش محکوم شد. این موضوع هم به نوبه خود به زد و بندهای سیاسی که موضوع ترور الحریری طی 15 سال با آن مواجه بود، مربوط می شود. عجیب نیست اگر موضوع عیاش به عنوان تلاشی برای اعمال فشار بر حزب الله به منظور گرفتن امتیاز از آن در آینده مطرح شده باشد.
اما محکومیت عیاش از سوی دادگاه ، موجب تحقیر دادگاه و خانواده رفیق الحریری و مقام نخست وزیری و همه لبنانی ها شد. گویی که طبق این حکم، عامل این جنایت فجیع که لبنان را تکان داد و سال ها آنرا از نظر سیاسی تحت تاثیر قرار داد، یک مرد با انگیزه شخصی و با امکانات شخصی بود و این خود به معنای ، تبرئه عیاش است.
یک ترانه سیاسی طنز لبنانی از زیاد الرحبانی به نام " تلفن عیاش" "به عیاش تلفن کن " وجود دارد که کسی که معنای کلمات این ترانه را به خوبی بداند، متوجه می شود که این ترانه، تجسم کلمه به کلمه و عمیق رای دادگاه بین المللی ترور رفیق الحریری است که بر اساس تلفن های عیاش ، صادر شده است ، که گویی این رای، بر اساس این ترانه صادر شده است.
حسین الموسوی