العالم – تحلیل روز
طرف های درگیر سال 1994 با یکدیگر بر توقف جنگ در منطقه ناگورنو قره باغ واقع در آذربایجان با اکثریت ارمنی ها به توافق رسیدند. می توان گفت آذربایجان با مقامات ناگورنو قره باغ به عنوان طرف سوم میان خود و ارمنستان مذاکره کرد. از آن زمان این منطقه طی 26 سال گذشته شاهد درگیری های پراکنده ای بوده است. آغاز درگیری های چند روز پیش بدین معناست که این مساله طی 26 سال به پایان نرسیده و به نظر می رسد آتش به بشکه باروت نزدیک شده تا همه توافقات را به باد دهد.
گروه مینسک مسئول حل و فصل مساله قره باغ (آمریکا،روسیه و فرانسه ) طی سه دهه توانایی یا آمادگی حل این مشکل را نداشتند به گونه ای که این منطقه محل درگیری و زورآزمایی گروه های خارجی شده و منافع دو ملت اذربایجان و ارمنستان قربانی این رقابت ها شده است.
گفتنی است حوادث کنونی تحت تاثیر عوامل مختلف منطقه ای و بین المللی و دارای بازیگران منطقه ای و بین المللی زیادی است هم چنین نمی توان نقش رژیم صهیونیستی در از سرگیری این درگیری با ایجاد رقابت های دروغین میان آذربایجان و ارمنستان برای نزدیک شدن به این رژیم و دست یافتن بر قراردادهای تسلیحاتی را نادیده گرفت بنابراین این رژیم درصدد ایجاد هرج و مرج و ناامنی در منطقه مرزی ایران است که شاید بتوان آن را نتایج اولیه اقدام این دو کشور در ایجاد روابط دیپلماسی با رژیم صهیونیستی دانست.
دو طرف درگیری اما در اظهارات خود نسبت به وقوع درگیری نظامی گسترده هشدار دادند. ادامه وضعیت موجود زمینه ساز مداخله عوامل جدیدی خواهد شد و زمینه را برای دخالت خطرناکتر بازیگران و طرفهای دارای منافع ویژه که با ثبات منطقه در تضاد است فراهم خواهد کرد. افزون بر این، امکان ورود عناصر و گروههای تروریستی را با نظارت دستگاههای اطلاعاتی خارجی فراهم می کند که نتایج غیر قابل جبرانی در پی خواهد داشت .
بنابراین کشورهای منطقه باید به خوبی دقت کنند از افتادن در دام درگیری هایی که هیچ طرفی توان پایان دادن بدان را نخواهد داشت ، پرهیز کنند بنابراین باید پس از آتش بس با مشارکت میانجی های منطقه ای به ویژه ایران که بیشتر از هرکسی به خاطر موقعیت جغرافیایی خود و نقش و وزن منطقه ایش بدان اهمیت می دهد، سریعا پای میز مذاکرات حاضر شوند.
هم چنین جامعه بین المللی باید به نقش خود در آوردن طرفهای درگیری به پای میزمذاکرات، نقش خود را ایفا کند
از ان جایی که بازتاب ادامه وضعیت فعلی ناشی از شدت درگیری قره باغ همه کشورهای منطقه را درگیر خواهد کرد برقراری سریع اتش بس و آغاز مذاکره میان دو طرف درگیری با میانجی هایی در قالب گروه 3+3 (ایران،روسیه و ترکیه به عنوان سه کشور همسایه قفقاز با کشورهای سه گانه قفقاز آذربایجان،ارمنستان و گرجستان) ضروری است.
این بارنباید فقط برقراری آتش بس و به تاخیر انداختن حل بحران پذیرفتنی نیست بلکه باید در این مذاکرات، راه حلی دائمی برای مشکل منطقه ناگورنو قره باغ بیابند و بر روش مدیریت مسائل سیاسی و اداری با موافقت همه طرف های مرتبط به توافق برسند در اینجا باید از مواضع محافل بین المللی مبنی بر ضرورت آتش بس و آغاز مذاکرات بهره برد هم چنین نشست شورای امنیت درباره تحولات اخیر، فرصتی برای دست یافتن به این هدف است.
در اوج تحولات و مداخلات سیاسی و امنیتی و در راستای منافع برخی کشورها و طرف های مختلف منطقه ، تلاش هایی برای انتقال درگیری ها به قفقاز وجود دارد که خطرناک است .
بنابراین کشورهای منطقه باید با جلوگیری از درگیری ارمنستان و اذربایجان و انفجار بمب ساعتی در زمانی که به ضرر همه کشورهای منطقه است ، پیام روشنی بدهند که اجازه نخواهند داد چنین اتفاق بیافتد.
حسين الموسوي