العالم- تحلیل روز
همزمان با سفر "عباس عراقچی" به جمهوری آذربایجان ، "محمدجواد ظریف" وزیر امور خارجه ایران اعلام کرد، طرح ویژه ایران برای حل مسالمت‌آمیز و دائمی مناقشه منطقه قره‌باغ امروز یا فردا اعلام خواهد شد.
تحرکات تهران برای متوقف کردن جنگ جاری بین دو همسایه شمالی‌اش، بعد از آن تشدید شده که تهران به این درک رسید که اراده‌ای جدی بین‌المللی برای پایان دادن به خون ریزی‌ها در این منطقه وجود ندارد و نشانه‌هایی آشکار مبنی بر تبدیل درگیری‌ها به جنگی نیابتی میان کشورهای منطقه و بین‌المللی دیده می‌شود، که موید این امر، صادرات سلاح از سوی برخی طرف‌های خارجی به طرف‌های درگیر- باکو و ایروان- است.
سه طرح ابتکاری طرف‌های بین‌المللی برای برقراری آتش‌بس شکست خورده، و آتش‌بس‌ها کمتر از 15 دقیقه دوام داشت. امری که تأیید می‌کند اراده‌ای واقعی برای پایان دادن به جنگ وجود ندارد و طرف‌های منطقه‌ای وارد خط بحران شده؛ امری که دستیابی به توافق آتش‌بس را پیچیده‌تر کرده است.
جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدا بر اصول ثابت در تعامل با بحران قره‌باغ تأکید می‌کرده؛ اصولی که مبتنی بر احترام بر وحدت اراضی جمهوری آذربایجان، حل و فصل مسالمت‌آمیز اختلافات میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان است و راه‌حل نظامی هیچ جایگاهی در حل این بحران ندارد و مرزهای بین‌المللی نیز نباید تغییر کند.
ورود عامل جدید به خط بحران در قره‌باغ، یعنی عامل حضور تروریست‌های تکفیری در آن سویِ مرزهای ایران، که از سوریه به آنجا منتقل شده‌اند، اصرار ایران بر حل و فصل فوری و مسالمت‌آمیز این بحران را مضاعف کرده است؛ حضور این تروریست‌های تکفیری خط قرمزی برای ایران است و ایران حضور این عناصر را در نزدیکی مرزهای خود تحمل نمی‌کند و درباره امنیتش و حفاظت از جان غیرنظامیان با کسی چانه‌زنی نمی‌کند به‌ویژه که تعدادی خمپاره به مناطق مسکونی داخل خاک ایران اصابت کرده که در نتیجه آن، تعدادی از منازل مسکونی تخریب و شماری از شهروندان ایرانی مجروح شده‌اند.
قدر مسلم آن است که مناطق "اصلاندوز" و "خدا افرین" ایران در نزدیکی مناطق مورد مناقشه میان نیروهای ارتش آذربایجان و ارمنستان واقع شده‌اند و همچنین در این منطقه تعدادی سد از جمله سدهای "میل مغان"، "خدا افرین" و "قیز قلعه‌سی" و نیز ساختمان‌های مهم ایرانی در بخش‌های آب و برق در اطرف "رود ارس"، که در مرزهای مشترک با جمهوری آذربایجان است، واقع هستند؛ همین امر حساسیت ایران را به پیامدهای این مناقشه و خطرات آن علیه امنیت جانی شهروندان و اراضی و تاسیساتش بیشتر کرده است.
در سایه ناتوانی و بی‌اراده بودن جامعه جهادر حل و فصل مناقشه قره‌باغ و نیز مداخله منطقه‌ای غیرمسئولانه که اوضاع را به سمت گزینه نظامی پیش می‌برد، ایران مصمم شد تمام وزنه دیپلماسی و سیاسی خود را برای ساکت کردن صدای توپخانه‌ها میان دو همسایه‌اش و نیز تلاش برای حل و فصل ریشه‌ای این بحران به جریان بیندازد و به آتش‌بس موقت اکتفا نکند.
سعید محمد- العالم