العالم ـ اروپا
خبرگزاری آلمانی دویچه وله روز دوشنبه با انتشار گزارشی به بررسی این موضوع از جنبه های مختلف پرداخته است. بر اساس این گزارش، اگر احداث این پایگاه طبق خواست «ولادیمیر پوتین» پیش برود، روسیه می‌تواند برای اولین بار از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، پایگاه دریایی جدیدی در خارج از این کشور ایجاد کند.
در اواسط ماه نوامبر، رئیس جمهوری روسیه، وزارت دفاع این کشور را مکلف کرد تا توافق‌نامه‌ای را در این زمینه با سودان امضا کند. بعد از بندر «طرطوس» در سوریه، این پایگاه نه تنها دومین پایگاه دریایی روسیه در منطقه خاورمیانه و آفریقای شمالی خواهد بود، بلکه در کل جهان نیز به استثنای شبه جزیره «کریمه» که ضمیمه خاک این کشور شده، از اهمیت بیشتری برای مسکو برخوردار است.
طبق پیش‌نویس توافق‌نامه منتشر شده توسط روسیه، ایجاد پایگاه لجستیکی و عملیات تعمیر در دریای سرخ فراهم می‌شود و به نیروی دریایی این کشور اجازه می‌دهد تا ۳۰۰ نیروی نظامی در آن پایگاه مستقر کند. همچنین روسیه می‌تواند همزمان چهار ناو جنگی از جمله کشتیهای دارای موتور هسته‌ای را در این پایگاه نگه دارد و این به احتمال زیاد برای زیردریایی‌های هسته‌ای در نظر گرفته شده است، زیرا ناوگان روسیه فقط یک رزمناو موشکی «پطرس کبیر» در اختیار دارد که با انرژی هسته‌ای کار می‌کند و دومین رزمناو هم اکنون در حال ارتقا است و به همین دلیل روسیه به دنبال ایجاد پایگاه دریایی در سودان است.
دویچه وله با طرح این سوال که چرا روسیه به پایگاه دریای سرخ و به طور خاص در سودان نیاز دارد، نوشته، اتحاد جماهیر شوروی زمانی پایگاه هایی در اتیوپی و سومالی داشت و این واکنش به پایگاه دریایی آمریکا در اقیانوس هند بود. به نظر می‌رسد امروز دریای سرخ به عنوان منطقهی و دروازه‌ای به قاره آفریقا برای مسکو باشد.
در همین راستا افسران بازنشسته نیروی دریایی روسیه مانند « ویکتور کراوچنکو » رئیس ستاد پیشین نیروی دریایی این کشور در رسانه‌ها نیاز به پایگاه دریایی در سودان را برای مقابله با دزدان دریایی در شاخ آفریقا توجیه می‌کنند.
کراوچنکو در مصاحبه‌ای با خبرگزاری «اینترفاکس» گفت: این یک منطقه پرتنش است و حضور نیروی دریایی روسیه در آنجا ضروری است و بعداً به یک پایگاه کامل تبدیل خواهد شد.
کارشناسان گفتند که ایجاد این پایگاه برای حفظ ظاهر روسیه به عنوان یک قدرت جهانی نیز نقش دارد. «رولف فیلبرتز» سفیر سابق آلمان در سودان که پیش از این رئیس مرکز اطلاعات «ناتو» در مسکو بود، گفته است: روسیه خود را به عنوان نماینده حاضر در این منطقه مهم جهان معرفی می‌کند. کشورهایی چون ایالات متحده آمریکا، فرانسه، چین و دیگران پایگاه‌های دریایی در دریای سرخ در کشور «جیبوتی» دارند و به گفته رسانه‌ها، روسیه نیز برای ایجاد این پایگاه ابراز تمایل کرده، اما تاکنون موفق نشده است.
به گفته این دیپلمات سابق، روسیه فقط به دلیل حضور غرب در آنجا نمی‌تواند مسیرهای تجاری در دریای سرخ را قطع کند. از نظر روسیه جدا از درگیری بالقوه با غرب، سناریوهای بحران منطقه‌ای نیز وجود دارد که می‌تواند وجود این پایگاه را قابل قبول کند.
«الکساندر گلز» روزنامه‌نگار ارتش روسیه در این باره معتقد است که این پایگاه نه تنها موجب اعتبار روسیه می‌شود، بلکه استخراج مواد اولیه و توانایی قطع راه‌های تجاری در صورت درگیری با غرب را از دیگر دلایل احتمالی برنامه‌های مسکو در آفریقا می‌داند.
«آنیتا وبر» از «بنیاد علوم و سیاست‌های برلین» (SWP) با اشاره به جنگ در یمن که چندین کشور منطقه از جمله سودان در آن درگیر شده‌اند، گفت: دریای سرخ به یک کانون ژئوپلیتیک تبدیل شده است.
وبر افزود: سودان از نظر راه‌های تجاری بسیار اهمیت دارد و این مسئله برای روسیه بسیار مهم است، زیرا قدرت بیشتری پیدا می‌کند.
تا چند سال پیش، روسیه و سودان همکاری نزدیکی با یکدیگر نداشتند و این رویکرد در سال ۲۰۱۷، زمانی که پوتین از رئیس جمهوری وقت «عمر البشیر»سودان در «سوچی» استقبال کرد. به طور آشکارا آغاز شد.
«خلود خیر» از «مرکز دانش و کار» (ISP) در خارطوم در این ارتباط گفت: این یک نشانه قوی از طرف البشیر و دولت روسیه برای همکاری با یکدیگر بود، در حالی که کشورهای دیگر چنین کاری نکردند.
به گزارش ایرنا، این گزارش می افزاید: پیشینه این واقعیت این است که سودان در لیست حامیان تروریسم ایالات متحده قرار دارد و البشیر توسط دادگاه بین‌المللی کیفری به جنایات جنگی در «دارفور» متهم شد. در حال حاضر، سودان به دنبال حذف نام خود از این لیست و پایان سالهای انزوا است.
البشیر در سال ۲۰۱۷ و در ملاقات با پوتین با انتقاد از ایالات متحده، سودان را کلید روسیه در آفریقا خواند و از یک پایگاه دریایی صحبت کرد که به نظر می‌رسد به عنوان یک محافظ در برابر واشنگتن باشد. سپس گزارش‌هایی در مورد استخراج طلا در سودان توسط شرکت‌های روسی و حضور وابستگان ارتش ویژه موسوم به "گروه واگنر" منتشر شد.
به گزارش روزنامه انگلیسی «تایمز» هنگامی که قیام علیه البشیر در پایان سال ۲۰۱۸ آغاز شد، گمانه‌زنی‌ها در مورد مشارکت این وابستگان نظامی در سرکوب اعتراضات مطرح شد، اما مسکو آن را تکذیب کرد.
از زمان سقوط البشیر در آوریل ۲۰۱۹، سودان توسط شورای مستقل متشکل از غیرنظامیان و نیروهای نظامی اداره می‌شود.
روسیه در گذشته همه انرژی خود را برای حمایت از البشیر به کار گرفت و اکنون به دلایلی از جمله استخراج سودآورترین منابع این کشور یعنی طلا شرکت می‌کند. طلا یکی از منابع اصلی درآمد اقتصاد سودانی است که از تحریم‌ها، فساد و تورم رنج می‌برد.
این گزارش می افزاید: هنوز مشخص نیست که آیا روسیه، سودان را به عنوان سکوی پرشی در منطقه می‌داند یا نه. واقعیت این است که مشاوران و وابستگان نظامی روسیه حداقل در دو کشور همسایه سودان، لیبی و جمهوری آفریقای مرکزی دیده شده‌اند.
به نظر می‌رسد، این بخشی از استراتژی مسکو برای احیای روابطی است که از دوران اتحاد جماهیر شوروی وجود داشته و روابط جدیدی را با کشورهایی مانند سودان آغاز می‌کند. یکی از اقدامات در این راستا، اولین نشست روسیه - آفریقا در پاییز سال ۲۰۱۹ در سوچی بود که رهبر جدید سودان نیز در آن شرکت داشت.