وازآنجا که وجود انسان عالم صغیر وخلاصه عالم کبیراست، خلاصه ای ازحقایق عالم اعم از: جماد ونبات وحیوان و شیاطین وفرشتگان و...، درآن جای دارند، وچون شاکله وجودی آدمی ازمجموعه آنها ترکیب یافته است، ایمان و باورقلبی وتوجه بیشتر به هریک ازآنها جهت خاصی به زندگی انسان می دهد و گرایش خاصی را نسبت به آن بوجود می آورد که بطورطبیعی آثارمتناسب با آن هم درکنش و منش و شخصیت آدمی ظاهرمی گردد، بطورمثال:
توجه به بُعد جمادی وجود، موجب می گردد تا روح آدمی کم کم لباس جمادات بپوشد و دل و قلب اوهمچون سنگ، سفت و سخت وبی عاطفه شده وصاحب آن به قساوت قلب و سنگدلی مبتلا گردد وازهر گونه رقت و رحم وشفقت و مروّت به دور بماند، چنانکه قرآن کریم درآیه 74 سوره مبارکه بقره با بیان:
« ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُمْ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْأَنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاءُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا يَهْبِطُ مِنْ خَشْيَةِ اللَّـهِ وَمَا اللَّـهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»
ترجمه: (پس با این معجزه باز چنان سخت دل شدید، که دلهایتان چون سنگ یا سخت‌تر از آن شد، چه آنکه از پاره‌ای سنگها نهرها بجوشد و برخی دیگر ازسنگها بشکافد و آب از آن بیرون آید و پاره‌ای از ترس خدا فرود آیند. و (ای سنگدلان بترسید که) خدا از کردار شما غافل نیست).
با اشاره به چنین افرادی، اعلام فرموده که قلوب افراد مبتلا به قساوت قلب ازسنگ هم سخت تر و نفوذ ناپذیرتراست، و وضعیت آنها بگونه ای است که ترس و خوف ازخدا هم درآنها اثرنمی کند.