العالم _ منطقه
خبرگزاری فرانسه در تحلیلی از سفر جو بایدن رئیس جمهور آمریکا به منطقه نوشت: با پایان سفر 4 روزه جو بایدن به منطقه، بسیاری از کارشناسان آن را «سفری عاری از دستاوردهای دیپلماتیک» ارزیابی می‌کنند.
خبرگزاری فرانسه در ادامه افزود: جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، به دنبال استفاده از نخستین سفر خاورمیانه‌ای خود در مقام ریاست جمهوری بود تا نفوذ واشنگتن را در خاورمیان احیا کند اما این سفر بدون حتی یک پیشرفت دیپلماتیک خاتمه یافت؛ نتیجه‌ای که به گفته تحلیلگران تعجب آور نبود.
در مورد مسائلی از بهای انرژی گرفته تا حقوق بشر و نقش رژیم صهیونیستی در منطقه، بایدن پس از چهار روز جلسات و سخنرانی‌های پرشمار، تنها به دستاوردهای کوچک - اگر بتوان آنها را دستاورد نامید - اشاره کرد.
میزبانان سعودی بایدن هنگام بازگشت بایدن به خانه، در حالی که هواپیمای ایر فورس وان عصر شنبه - به وقت محلی - به سوی واشنگتن پرواز می کرد، یکی از معدود اعلامیه های ملموس این سفر را کم اهمیت جلوه دادند: لغو محدودیت های حریم هوایی در پروازها به سرزمین‌های اشغالی.
بایدن پیشتر از این موضوع به عنوان «یک اقدام بزرگ» یاد کرده بود.
همانطور که برایان کاتولیس از مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن می گوید، تحولات اعلام شده در سفر بایدن "اندک" بوده است اگرچه او معتقد است برخی از آنها "نشانه های مثبتی از آنچه احتمالاً در آینده رخ می دهد" هستند.
کاتولیس گفت: «آنها منطقه را یک شبه بازسازی نخواهند کرد، و کار بسیار بیشتری توسط بازیگران منطقه برای دستیابی به پتانسیل کامل این اولین قدم ها در پیش است» اما ارزیابی‌های بسیار منفی و سختگیرانه‌تری از سوی فعالان حقوق بشر مطرح شد که از آخرین توقف بایدن در عربستان سعودی متعجب شده بودند.
بایدن پیشتر وعده داده بود عربستان را در مورد مسائلی نظیر قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار و ناراضی سیاسی، در سال 2018 «منزوی» کند. منطقی بود که عربستان سعودی پرحاشیه ترین بخش این سفر باشد اما بایدن پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین که هزینه‌های انرژی را افزایش داد، تحت فشار شدیدی قرار گرفت تا با ریاض مهربانانه‌تر برخورد کند.
واشنگتن مشتاق بوده است که این کشورِ پادشاهی، بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان، به معضل افزایش بهای بنزین که بخت دموکرات ها را برای پیروزی در انتخابات میان دوره ای نوامبر آمریکا به مخاطره انداخته است، کمک کند.
بایدن پس از دیدارهای دوجانبه خود با رهبران سعودی در روز جمعه گفت که «تمام توانم را به کار می‌برم» تا عرضه نفت افزایش یابد اما افزود که نتایج ملموس «تا چند هفته دیگر» دیده نمی‌شود - و مشخص نیست که آن نتایج ملموس ممکن است چه باشد.
مشاور امنیت ملی او، جیک سالیوان، نیز انتظارات را کاهش داد و به خبرنگاران گفت که هر اقدامی "در چارچوب اوپک پلاس، بلوک صادراتی نفت، انجام خواهد شد."
روز بعد، شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی در یک کنفرانس مطبوعاتی در نشست سران شش عضو شورای همکاری خلیج فارس به اضافه مصر، عراق و اردن، گفت که نفت «در واقع موضوع بحث نبود.»
وعده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان برای افزایش ظرفیت تولید به 13 میلیون بشکه در روز در واقع نخستین بار در ماه مه اعلام شد و قرار نیست تا سال 2027 به واقعیت تبدیل شود.
در مورد تقویت روابط بین رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی، ریاض علیرغم افزایش تماس‌های تجاری و امنیتی در پشت صحنه، هرگز این رژیم را به رسمیت نشناخته و از پیوستن به توافق‌نامه ابراهیم با میانجیگری ایالات متحده در سال 2020 که به رژیم صهیونیستی اجازه داد روابط خود را با بحرین و امارات متحده عربی عادی کند، خودداری کرده است.
سازمان هوانوردی عربستان سعودی اوایل روز جمعه اعلام کرد که محدودیت‌های پرواز را برای «همه آژانس‌های هواپیمایی» لغو و راه را برای استفاده هواپیماهای اسرائیلی از حریم هوایی عربستان هموار می‌کند.
یاییر لاپید، نخست وزیر رژیم صهیونیستی، مدعی شد که این اولین گام رسمی برای عادی سازی روابط با عربستان سعودی است.
با این حال، شاهزاده فیصل روز شنبه این ایده را رد کرد و گفت این اقدام «هیچ ارتباطی» با اسرائیل ندارد و «به هیچ وجه پیشرفتی برای گام های بعدی نیست».
در طول توقف ابتدایی بایدن در سرزمین های اشغالی، هیچ پیشرفتی در مورد مذاکرات طولانی مدت به اصطلاح «صلح» حاصل نشد و بایدن به جای آن بر اقدامات اقتصادی از جمله اینترنت 4G برای فلسطینیان تمرکز کرد.
بایدن و لاپید یک پیمان امنیتی جدید امضا کردند که ایالات متحده را متعهد می کند هرگز اجازه ندهد ایران به سلاح هسته ای دست یابد. اما این پیمان تفاوت‌های رویکردی میان رژیم صهیونیستی و آمریکا را پنهان نکرد.
لاپید به صراحت گفت که استفاده از زور باید یک گزینه باشد زیرا دیپلماسی و گفتگو کافی نیستند، در حالی که بایدن بار دیگر تأکید کرد که همچنان می‌خواهد به دیپلماسی فرصت دهد و توسل به نیروی نظامی را «آخرین راه حل» نامید.
شدیدترین واکنشی که بایدن تا کنون در خصوص این سفر دریافت کرده، به دیدار او با شاهزاده محمد بن سلمان برمی گردد؛ فردی که سازمان های اطلاعاتی آمریکا معتقدند عملیات قتل و قطعه قطعه کردن خاشقچی را «تأیید» کرده است.
نخستین برخورد روز جمعه بین بایدن و شاهزاده محمد، که اغلب با حروف اختصاری MBS از او نام برده می شود، به سرعت به صفحه اول روزنامه واشنگتن پست - که خاشقچی یکی از ستون نویسانش بود - راه یافت. مدیر این روزنامه، اقدام بایدن را «شرم‌آور» خواند.
کریستین دیوان، از مؤسسه کشورهای عربی خلیج فارس در واشینگتن در این خصوص می گوید: «تعامل رئیس جمهور بایدن و MBS به عنوان نمایشی بصری از ناتوانی ما در دستیابی به پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری، دردناک است.»