العالم - زلال قرآن
با توجه به این امور که:
1– با وقوع مرگ و تبدیل جسم مادی به جسم مثالی (برزخی) و تغییر کلی شرایط جسم و روح، حرکت جوهریه کمالیه انسان متوقف می گردد.
2– برزخ یک مرحله قهری از مراتب وجود است و همه انسانها الزاماً باید از آن عبور نمایند.
3– روح جدا شده از عالم طبیعت الزاماً باید به مرحله تجرد (خلوص از ماده) برسد و به فطرت پاک الهی خود برگردد.
می توان نتیجه گرفت که: تَرَّقی و تکامل در عالم برزخ و جهان آخرت از جنس تکامل دنیائی نیست، بلکه از جنس تصفیه و زدودن کدورت ها و آلودگی ها و تعلقات دنیائی و ناملایمات روحی و...، است.
مواقف برزخ و قیامت محل تصفیه روحی انسان از همه آلودگی های دنیائی و تعلقات به مواهب آن است :
مواقف و عذاب های قبر و برزخ و قیامت از الطاف الهی در حق گناهکاران است تا بلکه به عنوان داروی تلخ ولی شفا بخش موجب رفع آلودگی ها از روح و قلب آنها شوند، و وجودشان را مستعد شفاعت شافعان گرداند، ولی اگر هیچ یک از این ها موثر واقع نشود، دخول در آتش جهنم آخرین راه درمان خواهد بود، و اگر برای عده ای از آنها (مثل: کفار و مشرکین و منافقین و معاندین) جهنم هم کارساز نباشد به ناچار آنها الی الابد در آتش جهنم مخلد خواهند بود.