العالم - آمریکا
به گزارش الاخبار، «جنگ تجاری» بار دیگر به عنوان یک عامل برهم زننده رابطه واشنگتن-دهلینو ظاهر شده است؛ دونالد ترامپ در اواخر ماه اوت (مرداد ماه) اعلام کرد که پس از امتناع هند از توقف خرید گاز روسیه، تعرفههای کالاهای هندی را به ۵۰ درصد افزایش خواهد داد.
این در حالی است که رسانههای آمریکایی گزارشهایی مبنی بر تیرهشدن روابط سیاسی و شخصی بین ترامپ و نارندرا مودی، نخستوزیر هند، به دلایل مختلف، بهویژه انکار مکرر نقش کشورش در توقف جنگ اخیر بین هند و پاکستان، منتشر کردهاند.
احیای اتحاد چین-هند-روسیه
بارزترین جنبه پیامدهای آنچه که به عنوان «رویکرد بیملاحظه» ترامپ در تعامل با دهلی نو توصیف شده است، حضور رهبر هند در اجلاس اخیر سازمان همکاری شانگهای در تیانجین چین و دیدار او با «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین بود. این دیدار پس از اختلافات سیاسی و نظامی بین دو کشور، که جدیترین آنها دور جدید درگیریهای مرزی در سال ۲۰۲۰ بود، صورت گرفت.
شاید آنچه بیش از همه توجه ناظران را به خود جلب کرد و حامل پیامهایی درباره گرم شدن مجدد روابط هند و چین بود، تأکید شی جین پینگ به مودی مبنی بر اینکه «وقت آن رسیده که اژدها و فیل با هم برقصند» و تأکید او بر این موضوع بود که «ما باید به تعهدات تاریخی خود برای حمایت از یک جهان چندقطبی عمل کنیم». در همین حال، مودی تمایل هند را برای بهبود روابط خود با همسایه چینی ابراز کرد.
ناظران غربی به نوبه خود، دیدار این دو رهبر را «تأکید مجدد بر تعهد راسخ کشورهایشان به استقلال استراتژیک در سیاستهای خارجیشان، با توجه به دیدگاههای مشترک در سطح بینالمللی، مانند تلاش شان برای رهبری یا نمایندگی کشورهای جنوب جهان و دستیابی به یک نظم جهانی چندقطبی با توزیع عادلانهتر قدرت» میدانند.
به گزارش مجله فارین پالیسی، تحلیلگران در مورد چشمانداز روابط هند با کشورهای «محور شرقی» نسبت به پیامدهای احتمالی دیدار مودی با روسای جمهور چین و روسیه در اجلاس تیانجین، به ویژه از نظر احتمال احیای آنچه که در دهه 1990 به عنوان «اتحاد روسیه-هند-چین» شناخته میشد، هشدار میدهند.
این مجله در گزارشی که توسط «چیتاگونگ باجپایی» محقق ارشد جنوب آسیا در چاتهام هاوس، و «یو جی» محقق ارشد چین در این موسسه تهیه شده است، افزود که ایجاد چنین اتحادی نشانههایی از «تمایل بیشتر پکن و دهلی نو (به همراه مسکو) برای تقویت صدای خود و حضورشان، ضمن تلاش برای هماهنگ کردن مواضع شان در مورد مسائل مختلف بینالمللی»، البته این بار از موضع قدرت، در مقایسه با (حضور ضعیف شان) در دهه 1990 را به همراه خواهد داشت.
از نظر نویسندگان، نشانههای این هماهنگی «بهوضوح از طریق تسویه فزاینده معاملات تجاری سه کشور با ارزهای محلی و تلاش برای توسعه سیستمهای پرداخت جایگزین با هدف دور زدن زیرساختهای مالی تحت کنترل غرب مشهود است.»
این امر بر اساس مزایای اقتصادی هر سه کشور یعنی توانمندی بخش صنعت در چین، قدرت ارائه خدمات در هند و فراوانی منابع طبیعی در روسیه، تعیین میشود.
محققان نتیجه گرفتند که تحکیم چنین اتحادی بین این سه کشور منجر به «کاهش وابستگی آنها به ایالات متحده و تنوع بخشیدن به بازارهای صادراتی آنها خواهد شد و در نتیجه امکان تغییر شکل جریانهای تجارت جهانی را فراهم خواهد کرد.»
زمینه رو به زوال اتحاد هند و آمریکا: گام بعدی چیست؟
در واشنگتن، نگرانیها در مورد پیامدهای منفی وخامت روابط با دهلی نو که مدتها رابطهای نسبتاً متعادل با چین و ایالات متحده داشته، رو به افزایش است. تحلیلگران آمریکایی آن را «وضعیت اجماع» در مورد اهمیت این رابطه در کانال تصمیمگیری استراتژیک در کشورشان، توصیف میکنند.
این امر به دلیل تبدیل شدن بازار هند به یکی از مهمترین بازارهایی است که اکثر شرکتهای فناوری آمریکایی مانند گوگل، مایکروسافت و سایر شرکتهای پیشرو در زمینه مدلهای هوش مصنوعی، در آن فعالیت میکنند.
علاوه بر توسعه همکاریهای فنی و سرمایهگذاری بین نیروی فضایی ارتش ایالات متحده و تعدادی از شرکتهای فضایی نوظهور هند، دهلینو در سالهای اخیر خرید تجهیزات نظامی از ایالات متحده را آغاز کرده است.
برخی اقدام و حرکت دهلینو به سمت قطع رابطه با واشنگتن را به دلیل ملاحظات اقتصادی، امنیتی و فناوری که البته در طرف آمریکایی نیز مشابه آن وجود دارد، بعید میدانند. در مقابل برخی دیگر معتقدند که تلاش آمریکا برای مجبور کردن هند به قطع روابط تجاری خود با روسیه محکوم به شکست است، زیرا بیشتر شبیه دیکته کردن سیاست خارجی به متحد آسیایی خود به نظر میرسد.
آنها معتقدند که تعرفههای ترامپ برای آنچه که طی ۲۵ سال روابط ایالات متحده و هند ساخته شده است را تهدید به «نابودی» میکند.
در حالی که «ریچارد روسو» تحلیلگر آمریکایی متخصص در امور هند، هشدار داد که واشنگتن ممکن است (از طریق تعرفهها) از مزایای گستردهتر اتحاد خود با دهلی نو محروم شود، همکارش فرید زکریا، که مدتهاست رهبران هند را به تقویت روابط با ایالات متحده ترغیب میکند، توضیح داد که ارائه همین توصیه به مقامات دهلی نو در حال حاضر «دشوار» خواهد بود.
با این حال، «رودرا چودوری» مدیر موسسه کارنگی هند «Carnegie India»، خوشبینی هرچند اندکی را در مورد بهبود وضعیت روابط هند و آمریکا نشان داد و خاطرنشان کرد که ادامه جلسات رسمی، به ویژه جلسات فنی و اداری، بین مقامات آمریکایی و هندی نشان دهنده «تمایل کافی هر دو طرف برای ادامه بحث در مورد مسائل اساسی» است و مواردی از جمله امور مرتبط با همکاری در حوزه هوش مصنوعی، سرمایهگذاریهای هند در بخش داروسازی در ایالات متحده و تکمیل فرآیند سازماندهی مجدد تیم (دیپلماتیک و فنی) در وزارت امور خارجه واشنگتن که به پرونده توسعه روابط استراتژیک با طرف هندی میپردازد (با توجه به آمادهشدن پایتخت هند برای میزبانی اجلاس مجمع «QUAD» در اواخر امسال)، را بر شمرد.
در حالی که چادوری این احتمال را رد کرد که این تعاملات در سطوح اداری و فنی «زمان را به عقب برگرداند» یا «اعتمادی را که به دلیل اظهارات (منفی) پی در پی ترامپ در مورد تعرفهها و اقتصاد هند از بین رفته بود، بازگرداند»، خاطرنشان کرد که «احتمال کمی برای نجات پل روابط ایالات متحده و هند از فروپاشی وجود دارد.»
بر اساس این حقایق، واشنگتن با دو انتخاب مواجه است: ۱) گزینههای واقعبینانهتری را برای آنچه هند میتواند در رقابت استراتژیک خود با چین به ایالات متحده ارائه دهد، تدوین کند. ۲) این باور دیرینه (در میان استراتژیستهای آمریکایی) را کنار بگذارد که هند در نظام بینالمللی چندقطبی نوظهور، با افول قدرت آمریکا، وزنه تعادلی در برابر چین است.
همین لحن محتاطانه و خوشبینانه توسط «سید اکبرالدین» نماینده سابق هند در سازمان ملل و رئیس فعلی دانشکده سیاست عمومی کائوتیلیا، نیز تکرار شد و او به پیامدهای اقتصادی منفی تعرفههای آمریکا بر کالاهای هندی اشاره کرد.
او توضیح داد که پاسخ کشورش به درخواستهای ایالات متحده در مورد خرید نفت روسیه «منفی نبوده» است، همانطور که با کاهش حجم این خرید به عنوان بخشی از تنوع بخشی به مشارکتهای تجاری دهلی نو، کاملا مشهود است. در عین حال، او تأکید کرد که «الگوهای تجارت خارجی را نمیتوان یک شبه تغییر شکل داد.»
او همچنین هشدار داد که اعمال تعرفههای گمرکی توسط دولت ترامپ علیه کشورش «نشانهای آشکار از این است که پایه و اساس اعتمادی که طی دو دهه با زحمت با واشنگتن ایجاد شده، در معرض خطر است.»
او افزود: «اگر واشنگتن برای هند به عنوان یک شریک استراتژیک ارزش قائل است، باید اقدامات یکجانبه خود را لغو کند و برای رسیدن به یک راه حل مذاکرهای، تلاش کند.» که میتواند شامل تعلیق موقت تعرفهها، پیگیری یک سازوکار مذاکره معتبر یا یک راهحل سیستماتیک و مرحلهای برای بحران باشد که فضای لازم برای بحث و رسیدگی به نگرانیهای مشروع هر دو طرف را فراهم کند.