دكتر محمد حسين فرهنگي، عضو هيئت رئيسه مجلس شوراي اسلامي امروز (یکشنبه) با حضور در برنامۀ "من طهران"، پیرامون تحولات اخیر سیاسی و اقتصادی در کشور و نشست مشترک روز گذشته مجلس و دولت، اظهار داشت:
بحث هايي كه بين پارلمان و دولت در جريان است، مانند همه مذاکرات گذشته، بحث هاي كارشناسي است؛ يعني بحث درباره آن است که در مقطع خاص فعلي، از نظر اقتصادي كدام روش كارامدتر است و كدام اقدام موثرتر است. همچنین در راستاي استفاده از فرصت هايي كه تهديدها به وجود مي آورند، و نیز در راستاي توسعه صادرات و تقويت توليد داخل و خودكفايي بيشتر، گفتگو می کنیم. البته در روش ها گاهي اختلاف نظرهايي وجود دارد كه بحث هاي اخيري كه ميان مجلس و دولت بوده، عمدتا در روش هاي كارشناسي است كه اميدواريم در مراحل آتي به تفاهمات بهتري هم برسيم.
دیدگاه مجلس درباره مرحله دوم طرح هدفمندی
عضو هيئت رئيسه مجلس، درخصوص دیدگاه نمایندگان ملت پیرامون اجرای مرحله دوم طرح هدفمندی پرداخت یارانه ها، گفت:
در مرحله اول كه اجراي آن را در حدود دو سال قبل شروع كرديم، هم دستاوردها و آثار مثبت و هم محدوديت ها و مشكلاتي داشتيم. اصرار مجلس در اين مرحله بر اين است كه حتما به تجارب گذشته توجه شود و به جاي تاكيد ويژه بر توزيع منابع مالی بين اشخاص، بر تقويت نهادهاي مختلف در حوزه هاي اقتصادي و عمراني تاكيد شود و حمايت ها - همان طور كه از عنوان این طرح مشخص است- "هدفمند" گردد. يعني به سمت نيازها و مطلوبيت هاي جدي تر در جامعه سوق داده شود.
به گفتۀ فرهنگی، مجموع اين اقدامات مي تواند حاصلي در راستاي پيشگيري از آسيب پذيري ها و جلوگيري از مشكلات و گسترش بعضي از ناهنجاري ها باشد. البته دولت نظر متفاوتي دارد و به اجراي سريع بقيه مراحل به صورت يكجا معتقد است و ادعا دارد كه مشكلات را هم حل مي كند، در حالي كه در صورت وقوع چنين اتفاقي افزايش شديد قيمت حامل هاي انرژي و در نتيجه آن افزايش قيمت محصولات توليدي بخش هاي مختلف و خدماتي را كه به آن ها مربوط است، به دنبال خواهد داشت.
به عنوان مثال در حمل و نقل بار مشكلاتي جدي پدید خواهد آمد و در حوزه هاي مختلف ديگر هم تاثير خواهد گذاشت. افزايش هزينه هاي حمل و نقل مي تواند به افزايش قيمت محصولات در حوزه هاي مختلف منتهي شود. افزای قیمت مواد اوليه و بالا رفتن نرخ تورم، با هم ترکیب می شود و تاثيرات منفي زيادي خواهد داشت. اين بحث ها ادامه دارد.
طبق قانون هدفمند سازي يارانه ها پيش بيني شده كه همه اين تصميمات، در قانون بودجه سالانه متمركز شود و ما منتظريم دولت قانون بودجه را كه با تاخير هم به مجلس ارسال مي شود، سريع تر به مجلس ارسال كند. هر طرحی در لایحۀ بودجه درباره هدفمند سازي يارانه ها مطرح شود، با حضور نمايندگان دولت كارشناسي مي شود و تصويب خواهد شد و تصويب آن به منزله مجوزي است به دولت، براي محدوده اي از اقداماتی كه بايد عمل كند.
ممنوعیت اجرای مرحله دوم فقط برای سال 91 است
فرهنگی در ادامه، درخصوص "ممنوعیت اجرای مرحلۀ دوم طرح هدفمندی" که دو ماه پیش در مجلس به تصویب رسیده بود، گفت:
آن چه در مجلس تصويب شد فقط براي سال 1391 هجري شمسي بود، يعني اجرای این طرح فقط براي ماه هاي باقي مانده از امسال ممنوع شد تا مرحله دوم بدون كار كارشناسي بيشتر انجام نشود. لذا از فروردين سال 92 هيچ مشكلي وجود ندارد و دولت مي تواند در لايحه بودجه پيش بيني كند و از سال بعد هم هر آن چه به تصويب مي رسد، همان را عمل و اقدام مي كند.
طرح های دولت برای رهایی از اقتصاد متکی به نفت
نماینده مردم تبریز در مجلس شورای اسلامی، در ادامه پیرامون سخنان رییس جمهور در مجلس مبنی بر ضرورت حل ريشه اي و پايه اي معضل اقتصاد ايران و رهايي يافتن از اقتصاد متکی به نفت، گفت:
در قوانين مختلف، از جمله قانون برنامه پنجم توسعه جمهوري اسلامي ايران مواردی مانند استقلال بودجه جاري از درآمدهاي نفتي و نظاير آن، پيش بيني و ابلاغ شده و اين دستور و حكم قانوني دارد و رئيس جمهور هم موظف به اجراي آنهاست. اتفاقا محدوديت هايي كه در ورود ارز به كشور و موارد ديگر ايجاد شده، اين امر را تسهيل مي كند، يعني مي شود با سرعت بيشتر و برنامه ريزي متناسب، به اين اهداف هم دست پيدا كرد.
اما ايرادي كه در مجلس و خارج از مجلس به برخي از صحبت هاي ايشان وارد شده اين است كه بعضي از ايده هايي كه ايشان مطرح مي كند، با مدت باقي مانده از اين دولت متناسب نيست. اين دولت نهايتا چند ماه فرصت دارد. چند ماه از اين جهت عرض مي كنم كه حتي در ماه هاي پاياني دولت نمي تواند خيلي به بحث هاي جدي اقتصادي و .. وارد شود، زیرا درگير برگزاري انتخابات و مقدمات آن خواهد شد. بنابراين، ايده های مطرح شده بايد ايده هاي چندماهه باشند، نه ايده هايي كه به دولت هاي بعدي و فرصت هاي بعدي منتهي مي شود. چون قطعا دولت جديد مي آيد و روشي را اتخاذ مي كند كه خود از پيش آن ها را براي مردم توضيح داده و بر پايه آن توانسته راي آن ها را اخذ كند.
ارزيابي مجلس از اجراي مرحله نخست هدفمندي يارانه ها
فرهنگی در ادامه، با اشاره به دستاوردهای مرحله نخست طرح هدفمندی یارانه ها گفت: جنبه هاي مثبت این طرح بسيار و فراوان بوده، از جمله برجسته ترين آن ها كاهش شديد مصرف در حوزه هاي مختلف است. هدفمند كردن يارانه ها و اقداماتی كه در نظام جمهوري اسلامي ايران در اين جهت انجام شد، موثر بود و نرخ رشدي كه در مصرف فراورده هاي نفتي و حامل هاي انرژي و برق و ساير اقلام داشتيم، اكنون نه تنها كند شده، بلكه رشد منفي هم پيدا كرده يعني
مصرف ما در سال هاي اخير به دوسوم مصرف گذشته کاهش یافته، در حالي كه مي توانست دو برابر رشد داشته باشد. لذا در اين جهت حتما موفق بوده و آثار برجسته اي داشته و كشور را از اين جهت از فشارها و تهديدها مصون كرده است.
از سوی دیگر، آثار تورمي و مسائل ديگر این طرح هم بعضا از گذشته قابل پيش بيني بود. تقويم و زمان بندي مجلس برای اجرای طرح، در قانون پيش بيني شده و براي كل اجرا پنج سال قرار داده شده و تاكيد هم شده كه به صورت تدريجي اين كار انجام بگيرد و معني تدريج، اجراي يكباره نيست. حداقل در اين پنج سال، این طرح مي توانست مثلا در سه مرحله انجام شود. لذا براي مرحله بعدي هم پيشنهاد ما، اجراي بخشي از آزادسازي قيمت ها و در كنار آن تامين حمايت هاي مورد نياز جامعه است.
تاکید مجلس بر زمان بندی دقیق اجرای طرح هدفمندی
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی سپس با اشاره به فرصت چند ماهۀ دولت فعلی، در بارۀ عدم تناسب مدت زمان براي اجراي مرحله دوم طرح گفت: با توجه به مدت كوتاه باقي مانده از دوره فعلي رياست جمهوري، ما حكم ديگري هم در قانون داريم و آن تصويب هر مرحله در بودجه سنواتي است. آن بخشي كه مجلس در دوره قبل تصويب كرد، دولت عملا نتوانست اجرا كند و در ماه هاي پاياني سال هم از اجراي آن منع شد، لذا اگر دولت در قانون بودجه و لايحه اي كه به مجلس تقديم مي كند، براي اين موضوع پيش بيني مشخصي انجام داده باشد، طبعا مجلس هم بررسي مي كند و اگر تصويب شد، به هر ميزان كه لازم باشد، نه تنها دولت فعلي بلكه دولت بعدي هم موظف خواهد بود كه آن را عملي كند. به هر ميزاني كه اين دولت فرصت پيدا كند، اجرا مي كند و بقيه اش را دولت بعد ادامه مي دهد. همه اين ها منوط به اين است كه رديف هايي كه پيش بيني شده و بيانگر حجم عمليات اجرایی است، در قانون بودجه آمده باشد و به تصويب نمايندگان مجلس برسد.
طرح های مجلس برای کاهش تورم و حمایت از تولید
فرهنگی در ادامه و در پاسخ به پرسشی دربارۀ طرح های مجلس برای کاستن از پيامدهاي منفي اجراي طرح هدفمندي يارانه ها، از جمله تورم و کاهش تولید، اظهار داشت:
دو موضوع تورم و بحث حمايت از توليد از موضوعاتي است كه به تبع افكار عمومي، هميشه مورد تاكيد نمايندگان مردم بوده است و اين دو گاهي با یکديگر ارتباط دارند، يعني اگر هزينه هاي توليد كاهش پيدا كند، در تورم اثر دارد و اگر تورم كنترل شود، در توليد و توسعه توليد و امكان تامين مايحتاج توليد كنندگان موثر است. اتفاقا يكي از عللي كه در بحث هدفمندي يارانه ها مورد توجه و تاكيد است، همين موضوع دوگانه تورم و توليد ملي است. ما اگر بخواهيم در برابر فشارهاي خارجي موفق و سربلند بيرون بياييم، لازمه آن توسعه توليد و حل مشكلات و موانع توليد و حل مسائل آن در كنار ثبات قيمت ها است كه البته در مقابل اين يك نظر كارشناسي وجود دارد كه بر اساس آن، همبستگي مستقيم ميان ثبات قيمت ها با حذف يارانه ها وجود دارد. اين هم تا حدودي قابل قبول و پذيرش است. لذا از تركيب اين ها بايد به يك راه حل مشخصي رسيد كه همه اهداف را بتواند در كنار هم تامين كند.
علل مخالفت مجلس با برداشت از ذخیره ارزی
نماینده مجلس شورای اسلامی درباره مخالفت مجلس با برداشت 7 ميليارد دلار از صندوق ذخيره ارزي فرهنگي گفت: در واقع مجلس با این کار مخالف نيست، بلكه قوانين مصوب گذشته با آن مخالف است. در قانون برنامه پنجم كه از قوانين مهم و بالادستي كشور است، با نظر مساعد دولت تصويب شد كه 20 درصد از منابع و درآمدهاي نفتي به توليد و بخشهاي توليدي اختصاص يابد، سياستگذاري شده كه چه ميزان ريالي در خدمت كشاورزي و چه ميزان ارزي در خدمت همه بخشها باشد. لذا اگر چنين مبنايي را به عنوان مبناي قانوني بپذيريم، طبيعتا نمي شود اين منابع را كه جزو بودجه دولت نيست و خارج از آن مي باشد، در داخل بودجه دولت آورد و آن را هزينه كرد.
ادعای کاخ سفید دربارۀ تاثیر تحریم ها
فرهنگی درباره ديدگاه سردمداران كاخ سفيد كه سخنان احمدي نژاد در مجلس را نشانه تاثير فشار تحريمها عليه ايران دانسته اند، افزود: كاخ سفيد در راستاي سياست هاي خصمانه اش سعي مي كند هر آنچه را که در جهت تضعيف مردم ايران و جمهوري اسلامي قرار دارد، بزرگنمايي كند. در صحبت هاي رييس جمهور چنين فرازي وجود نداشت؛ برعكس، ايشان مي گفت كه روش مناسبتر براي مقابله با فشارهاي موجود چيست. البته ممكن است نظرات مخالفي در مجلس شوراي اسلامي وجود داشته باشد، اما آنچه قابل تامل است این كه در فشارهاي وارده از سوي غرب (به ويژه آمريكايي ها) عليه جمهوري اسلامي ايران، آثار مثبتي از جمله خودكفايي بيشتر كشور، براي مردم ايران قابل دستيابي است. ما در سالهاي گذشته در عرصه هاي اقتصادي، نظامي، صنعتي و كشاورزي دستاوردهاي بزرگي كسب كرديم. در حوزه هاي علمي و فناوري به پيشرفت هاي مهمي دست يافتيم. لذا مي تواند فرازي براي توسعه اين دستاوردها باشد. اکنون كشورهاي مختلف از ايران درخواست تكنولوژي و اعزام نيروي فني می کنند. اينها نشان مي دهد ملت ايران وارد اين عرصه شده و فشارها مي تواند روند مزبور را تسريع نمايد. البته در كنار آن محدوديتهايي را براي ما به وجود آورده، اما براي خود آنها نيز باعث ايجاد محدوديت شده است، در سالها و ماه هاي اخير شاهد اعتراضاتي به مراتب بسيار وسيعتر از آنچه در ايران رخ داد، در كشورهاي اروپايي بوديم، و اين اشكالات باعث آسيب هايي به آنها شد. همچنين اين كه اهداف آنها از اين تحريم ها تامين شده باشد، قابل بحث است.
نگرانی غرب از تاثیر ایران در منطقه و جهان
عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی در پاسخ به پرسشی پیرامون ادعای غرب مبنی بر نگرانی از برنامه هسته ای جمهوری اسلامی ایران، تصریح کرد:
در مساله هسته اي نه ما و نه غربيها سخن تازه اي نداريم، ما ثابت كرديم كه در حوزه استفاده صلح آميز از فناوري هسته اي قدم برمي داريم، امري كه مطابق با معاهده ان پي تي بلكه در راستاي آن است.
چون آژانس دو ماموريت دارد، يكي مقابله با استفاده از سلاح اتمي و ديگري حمايت از استفاده هاي صلح آميز از اين انرژي. ما در هر دو جهت قدم برداشته ايم. ادعاهاي نادرست از سوي غربيها بارها مطرح شده اما بعدها مشخص شد غيرواقعي است، در حال حاضر اين سخنان تكرار مي شود، اما مخالفت آنها با ايران به خاطر بحث هسته اي نيست، بلكه احساس مي كنند ايده هاي ملت ما در انقلاب هاي منطقه مستقيما تاثير داشته است، لذا متاسفانه از اين شيوه ها استفاده مي كنند.