رودخانه‌های ایران

سه شنبه 6 اسفند 1392 - 12:08

نیاز انسان به آب باعث شده تا اکثر تمدن‌های بشری در کنار رودخانه‌ها شکل بگیرند.

رشته‌کوه‌های اصلی و وضع توپوگرافی آنها نقش مؤثری در مقدار بارندگی و پیدایش منابع آب‌های سطحی بر عهده دارند.

کوه‌های البرز و زاگرس که عمده‌ترین رشته‌کوه‌های ایرانند و از نظر جهت و گسترش، عامل تعیین‌کننده ریزش‌های کشور به شمار می‌آیند.

ریزش‌های جوی که در ارتفاعات مزبور متمرکز است و بیشتر به صورت برف می‌باشد، منبع اصلی آب رودخانه‌ها بوده و سرچشمه رودخانه‌های مهم کشور را تشکیل می‌دهند.

عامل اصلی ریزش‌های جوی، جریان هوایی است که از غرب و حوضه مدیترانه به سوی فلات ایران حرکت می‌کند و بیشتر رطوبت خود را در برخورد با کوه‌های زاگرس و البرز از دست می‌دهد و به ریزش باران و برف در فصل‌های پائیز و زمستان می‌انجامد.

بخشی از این آب‌ها درون شکاف‌های آهکی کوه‌های زاگرس نفوذ می‌کند و چشمه‌سارهای فراوانی را پدید می‌آورد و آب رودخانه‌ها را بخصوص در فصل خشک تابستان تأمین می‌کند.

غالباً باران‌ها و رگبارهایی که در فصل بهار در کوهپایه‌های البرز و زاگرس و دیگر کوه‌های کشور ریزش می‌کنند، به جاری شدن سیل‌های شدید و کوتاه‌مدت می‌انجامد و طبیعتا بخشی از آب‌های سطحی کشور را نیز تأمین می‌کنند.