العالم ـ یادداشت
رکس تیلرسون وزیر امور خارجه آمریکا به تازگی اعلام کرده که این کشور امکان استقرار سلاح اتمی در کره جنوبی و ژاپن را رد نمی کند.
تیلرسون در سخنان سه روز پیش خود جزئیات بیشتری در این مورد اعلام نکرد که آیا جنگ افزارهای هسته ای را آمریکا به کره جنوبی و ژاپن تحویل می دهد یا اینکه دو کشور خود آنها را طراحی می کنند و می سازند.
پیش از تیلرسون، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا هم گفته بود که می خواهد زرادخانه هسته ای این کشور در قله جهانی باشد.
وی گفت: می خواهم شاهد باشم سلاح هسته ای (در دنیا) وجود نداشته باشد، اما هرگز از هیچ کشوری حتی دوستان خود در این باره عقب نخواهیم ماند.
همچنین جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا ماه گذشته در نخستین نشست در دوران ترامپ با 28 همتای خود از کشورهای عضو پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، گفته بود که باید از موضع برتر با روسیه مذاکره کنیم.
این تاکید نشان می دهد، بر خلاف وعده های انتخاباتی ترامپ مبنی بر لزوم نزدیکی واشنگتن و مسکو، می توان این پیش بینی را داشت که پنتاگون راهبرد سخت تری را پیش خواهد گرفت.
یک عضو دمکرات مجلس نمایندگان آمریکا هم گفت که جنگ هسته ای با روسیه یک احتمال واقعی است و آمریکا باید برای آن آماده باشد.
بنا به اعلام پایگاه خبری آمریکایی هیل، سیت مولتن عضو دمکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت ماساچوست 27 اسفند در گفت وگو با برنامه روز جدید شبکه خبری سی ان ان اظهار کرد: مسکو و واشنگتن از مدت ها قبل در مورد اصل «تضمین نابودی متقابل هسته ای» توافق داشته اند که اگر آنان سلاح خود را به سمت ما شلیک می کردند، ما نیز اقدام مشابه انجام می دادیم و بنابراین بعید بود، جنگ اتمی روی دهد.
عضو مجلس نمایندگان آمریکا افزود: اما روسیه اکنون می گوید که برای تنش زدایی، تنش افزایی می کند؛ آنان تمایل دارند که از سلاح های هسته ای برای تنش زدایی و جلوگیری از یک حمله متعارف استفاده کنند. از دیدگاه من مشکل این است که برنامه ای برای برخورد با این روش نداریم.
مولتن افزود: می توانم سناریوهایی را تصور کنم که طبق آن دولت ترامپ باید به احتمال کاربرد سلاح های هسته ای توسط روسیه پاسخ دهد.
عضو کمیته امور نظامی مجلس نمایندگان آمریکا گفت: اگر روسیه از سلاح هسته ای علیه متحدان ما در اروپا استفاده کند، ما نیز تلافی خواهیم کرد.
وی با طرح این پرسش که «اما اگر روسیه از سلاح هسته ای علیه نیروهای آمریکایی برای مثال در لهستان استفاده کند، چه خواهد شد؟» اظهار کرد: چنین امری چقدر سریع ممکن است از کنترل خارج شود؟ به همین علت این یک تهدید جدی است و دولت ترامپ باید این قضیه را جدی بگیرد.
در واکنش به این مواضع تهدیدآمیز اتمی یکپارچه در آمریکا، رئیس کمیسیون امور بین المللی شورای فدراسیون روسیه امروز (یکشنبه) گفت: واگذاری احتمالی سلاح اتمی به ژاپن و کره جنوبی از سوی آمریکا نقض معاهده منع گسترش تسلیحات اتمی است.
کنستانتین کاساچیف رئیس کمیسیون امور بین المللی شورای فدراسیون روسیه در باره این اظهارات، گفت: باید جزئیات سخنان وزیر خارجه آمریکا و سطح دقت ترجمه ها بررسی شود.
رئیس کمیسیون امور بین المللی شورای فدراسیون روسیه افزود: اگر مساله استقرار سلاح های اتمی آمریکا در کره جنوبی و ژاپن مطرح شده، از نقطه نظر حل و فصل اوضاع شبه جزیره کره بد است اما قوانین بین المللی را نقض نمی کند.
وی تاکید کرد: اما استقرار این جنگ افزارها در کشورهای غیراتمی، نقض آشکار معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای خواهد بود.
همچنین رئیس کمیته دفاع و امنیت شورای فدراسیون روسیه سخنان وزیر امور خارجه آمریکا را غیر مسئولانه خواند.
به گزارش رسانه روسی اسپوتنیک، ویکتور اوزروف گفت: گسترش سلاح های هسته ای در سراسر جهان به خاطر تهدید تروریستی آن قابل قبول نیست.
به گفته وی «اگر چنین تصمیماتی اتخاذ گردد، در آن صورت روسیه نیز عواقب آن را در نظر خواهد گرفت.»
اوزروف تاکید کرد که نیروهای هسته ای روسیه به طور کامل حاکمیت و تمامیت ارضی این کشور را تامین می کنند.
اکنون این برنامه ریزی واشنگتن با طرح استقرار موشک های اتمی به منطقه ای از آسیا که برای مسکو اهمیت راهبردی و دفاعی دارد و تاکنون نیز شاهد وجود جنگ افزار اتمی نبوده، می تواند حلقه ای دیگر از دکترین جنگی آمریکا باشد در حالیکه فقط روسیه را هماورد خود می داند.
از سوی دیگر، استقرار انبوه نظامیان آمریکا در پایگاههای مختلف در کره جنوبی و همچنین ژاپن با پیشرفته ترین جنگ افزارها از جمله سامانه ضدموشکی پیشرفته تاد در پوشش مقابله با تهدیدهای کره شمالی، روسیه و چین را نیز در تیررس راداری و حتی براساس برآوردها، شلیک قرار داده است.
از سوی دیگر، افزون بر انباشت جنگ افزارهای اتمی آمریکا در آلمان که از پیشرفته ترین نوع هستند، مرزهای روسیه در شرق اروپا شامل کشورهای استونی، لتونی و سپس لیتوانی و همچنین گرجستان، مولداوی و اوکراین جمهوری های سابق شوروی نیز شاهد حضور دائمی یا موقت نظامیان ناتو و آمریکایی است.
همزمان سامانه موشکی آمریکا در رومانی و لهستان هم با وجود هشدارهای مکرر مسکو در حال استقرار است و همچنین برنامه اعزام چهار هزار نظامی ناتو از جمله آمریکایی به نزدیک مرزهای اروپایی روسیه در سال 2017 اعلام شده است.
تحولات کنونی می تواند، نشانه این باشد که انتظار همگرایی بین آمریکا و روسیه برای کاهش دامنه تقابل خاموش نظامی در شرق اروپا و آسیا دورتر از واقعیت است و حتی احتمال بدتر شدن آن نیز می رود.
نخستین دلیل ممکن برای بروز چنین وضعیتی را می توان این دانست که چهره واقعی ترامپ در حال آشکار شدن است، زیرا انتظار می رفت با ورود به کاخ سفید بازسازی روابط با روسیه را پیش گیرد.
دومین دلیل احتمالی می تواند این باشد که قدرت ضدروسی نمایندگان کنگره متشکل از هر دو حزب جمهوریخواه و دمکرات به پیشگامی جان مک کین رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا و هم حزبی رئیس جمهوری آمریکا بسیار بیشتر از توان تصمیم گیری ترامپ است، زیرا در حال تنظیم طرحی برای سلب اختیارات وی در زمینه لغو تحریم های ضدروسی هستند و گروهی دیگر نیز تصویب تحریم های جدیدتری علیه روسیه را پیگیری می کنند.
سومین احتمال نیز چند وجهی است و می تواند به پایداری ساختار میراث راهبرد ضدروسی باراک اوباما مربوط باشد که از سال 2014 به بهانه پرونده اوکراین شکل گرفت و روابط مسکو با واشنگتن را به پائین ترین سطح از سال 1991 یعنی زمان فروپاشی شوروی رساند.
وجوه دیگر این دلیل، سود ارتباطات نظامی آمریکا با اروپا، ژاپن و کره جنوبی دربرگیرنده فعالیت دهها پایگاه خارجی این کشور براساس روس هراسی و استفاده ابزاری از خطر کره شمالی است.
همچنین تضمین حفظ بازار فروش جنگ افزارهای آمریکایی از دیدگاه ترامپ که از عرصه تجارت به ریاست جمهوری رسیده بسیار مهم است، زیرا تشدید روس هراسی، سبب می شود کشورهای آسیایی و اروپایی بیشتر جنگ افزار بخرند و به واشنگتن وابسته تر شوند و از سوی دیگر نیز درآمد صاحبان صنایع تسلیحاتی سرشارتر می شود.
برآیند دیگر را نیز می توان ترکیبی از همه این دلایل دانست و به نظر می رسد حداقل با نمای کنونی، رویکردهای نظامی آمریکا نه تنها از دوره اوباما نرم تر نخواهد شد، بلکه احتمال می رود حتی سخت تر هم شود.
در این صورت، پاسخ متقابل روسیه را نیز باید در نظر داشت که بارها اعلام کرده است، اقدام های لازم را در تمامی عرصه های دفاعی برای حفظ بزرگ ترین کشور دنیا که بیش از 17 میلیون کیلومتر مربع مساحت دارد، انجام خواهد داد.