ذکاوت سیاسی؛ خنثی کننده توطئه برجامی آمریکا

العالم ـ ایران

زمانی که از برجام و توافق تاریخی ایران و 1+5 سخن به میان می آید ناخودآگاه نام «دونالد ترامپ»رییس جمهوری آمریکا و شش ماه توطئه های ضد برجامی وی نیز به ذهن متبادر می شود ؛ کسی که در مقام نامزد انتخاباتی مدعی بود که این برجام بدترین توافق تاریخ آمریکا است و در صورت موفقیت در انتخابات آن را در همان روزهای نخست پاره خواهد کرد.
در آن زمان تحلیل های بسیاری در ارتباط با کم و کیف عملیاتی شدن شعارهای ترامپ مطرح می شد. برخی او را فردی غیرقابل پیش بینی می پنداشتند که به رغم هزینه های زیاد، وعده های خود را محقق خواهد کرد. شماری نیز معتقد بودند که آگاهی از هنجارها و قواعد جهانی بین المللی و همچنین محذورات داخلی و خارجی باعث تعدیل رفتار ترامپ خواهد شد تا در اجرای برخی شعارهای خود تجدیدنظر کند.
با نگاهی به کارنامه شش ماهه ترامپ مشخص می شود که سناریوی دوم عملی شده و هر چند ترامپ برخی شعارهای انتخاباتی خود را عملی ساخت اما بنا به دلایلی از ورود به برخی مسائل دیگر از جمله برجام اجتناب می کند.

تلاش ترامپ با هدف خروج ایران از توافق
تا پیش از روی کار آمدن ترامپ، تنها کنگره آمریکا در اختیار جمهوریخواهان قرار داشت و این طیف سیاسی با اکثریت خود در قوه قانونگذاری این کشور، موانعی جدی در مسیر اقدامات دولت دموکرات اوباما ایجاد می کردند به طوری که گذر برجام از کنگره به دشواری صورت گرفت.
در نیمسال گذشته اما اوضاع به کلی تفاوت کرد و علاوه بر کنگره کاخ سفید نیز در اختیار جمهوریخواهان قرار گرفت ؛ جناحی که از همان روزهای نخست مذاکرات هسته ای با آن مخالفت ورزید.
تلاش برای کنار گذاشتن برجام و همچنین تحریک سایر اعضای 1+5 علیه برجام شکنی از سوی کاخ سید نتیجه نداد و سران این کشورها و به ویژه «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بارها به ترامپ مبنی بر ضرورت پایبندی همه طرف ها به برجام تذکر دادند.
از طرفی، گزارش های مکرر «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی با این مضمون که ایران به برجام پایبند بوده، آمریکا را در موقعیت انفعالی قرار داد. به طوری که پس از اجرای برجام این سازمان موثر بین المللی دست کم هفت بار در این باره گزارش داده است. ترامپ به این نتیجه رسید که همراه ساختن اعضای 1+5 و حتی دیگر بازیگران عرصه بین المللی با نظرات و خواسته های او آن هم پس از گذشت دو سال از عمر پرثمر برجام و توافقات زیاد صورت گرفته در این مدت امکان پذیر نیست.
رییس دستگاه اجرایی آمریکا متوجه این قضیه شد که در صورت پافشاری بر خروج از توافق هسته ای، حمایت متحدان سنتی خود را از دست خواهد داد و منافع ملی آمریکا به خطر خواهد افتاد.
از همین رو ترامپ برخلاف خواست باطنی خود تاکنون دوبار ناچار به تمدید تعلیق تحریم ها در قبال ایران شده است و با توجه به لزوم تایید هر سه ماه یکبار توسط رییس جمهوری آمریکا، وی در فصل پاییز نیز باید تعلیق تحریم ها را تمدید کند؛ مگر این که اتفاق خاصی در این مدت پیش آید.
چندی پیش نشریه «فارین پالیسی» نوشت که ترامپ از عملکرد «رکس تیلرسون» وزیر امور خارجه خود ناراضی است چرا که وی نتوانسته ایران را به نقض برجام وادار کند. در نتیجه ترامپ کار رسیدگی به این موضوع را به چند نفر از افراد مورد اعتماد خود در کاخ سفید سپرده است تا بلکه با مهیا کردن بهانه ای تازه، از تمدید تعلیق تحریم ها سر باز زند.

هوش سیاسی؛ خنثی کننده توطئه های آمریکا
توطئه های نخ نمای آمریکا از نگاه تیزبین مقامات مختلف کشورمان دور نمانده و با واکنش سنجیده و بجای آنان همراه بوده است. آنان به این نکته پی برده اند که نباید در دام آمریکا گرفتار آمد و همانا تلاش آمریکا، معرفی ایران به عنوان ناقض برجام است.
در همین ارتباط، «سیدعباس عراقچی» معاون حقوقی و بین‌الملل وزارت امور خارجه بتازگی در اظهاراتی در ارتباط با بررسی بسته جدید تحریمی آمریکا علیه ایران گفت: ترامپ و کلا آمریکا به دنبال کنار گذاشتن برجام است و می خواهند هزینه را به گردن ایران بیاندازند. آنها به دو روش می‌خواهند که خود ایران برجام را نقض کند؛ نخست اینکه ایران عصبانی و احساسی شود و راه دوم این است که در واقع آثار برجام برای این کم شود.
«البته ایران تا زمانی که همه طرف ها به برجام احترام بگذراند همانند گذشته به آن پایبند خواهد ماند به عبارتی تا زمانی که این توافق تامین کننده منافع ملی جمهوری اسلامی ایران نیز باشد.»
همان طور که «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه چند روز پیش با بیان اینکه «ما هدیه خروج ایران از برجام را به آقای ترامپ نخواهیم داد»، اظهار کرد: گزینه خروج بر اساس متن توافق روی میز قرار دارد یعنی این خبر و اتفاق جدیدی نیست. در ماده 36 توافق و در قطعنامه شورای امنیت هم به ایران این امکان داده شده و به‌ عنوان حق ما به رسمیت شناخته شده است. برجام براساس بی‌اعتمادی متقابل نوشته شده، نه براساس اعتماد متقابل و در هر جمله از برجام این بی‌اعتمادی به چشم می‌خورد.
در مجموع، تاکنون مسوولان و نهادهای کشورمان بر پایه اصل «اقدام متقابل» در برابر زیاده خواهی های طرف آمریکایی ایستادگی کرده و به آن پاسخ گفته اند.
در همین زمینه، چندی پیش نمایندگان مجلس طرح «مقابله با اقدامات ماجراجویانه و تروریستی آمریکا در منطقه» را با اکثریت قاطع آرای نمایندگان حاضر در مجلس تصویب کرد؛ طرحی 16 بندی که واکنش هایی متناسب با تحریکات آمریکا را در نظر گرفته است.
از جمله راه های دیگر بررسی پیمان شکنی آمریکا و پاسخگویی مناسب، برگزاری مداوم و موثر «هیات نظارت بر اجرای برجام» متشکل از مقامات عالی رتبه کشورو همچنین رجوع به «کمیسیون مشترک برجام» به عنوان گروهی متشکل از نمایندگان ایران و 1+5 است.
از این رو، اواخر تیرماه در جریان هشتمین کمیسیون مشترک ایران و 1+5 موضوع بدعهدی آمریکا روی میز این کمیسیون قرار گرفت و همچنین هیات نظارت بر اجرای برجام نهم مردادماه تشکیل جلسه داد تا با توجه به آخرین تحولات، راهکارهای سنجیده ای را برای خنثی سازی توطئه های آمریکا در نظر بگیرد.

ایرنا