ترامپ؛ معضلی برای جهان

العالم ـ گزارش

«دونالد ترامپ» جمعه گذشته در سخنرانی که محوریت آن با ایران و توافق هسته ای (برجام) بود گفت که برجام را تایید نمی کند و افزود: در کنار کنگره و متحدان کاخ سفید تلاش می کند تا راه حلی را در مورد برجام پیدا کند و اگر نتوانست این اقدام را انجام دهد از آن خارج خواهد شد.
رئیس جمهوری آمریکا چند روز پس از این اظهارات نیز بر موضع خود پافشاری کرد و در نشست کابینه با ابراز رضایت از اقدام اخیر خود ابراز داشت که امکان بیرون آمدن آمریکا از توافق هسته ای بیشتر از ماندن در آن است. وی احتمال پایان دادن کامل به توافق هسته ‌ای را بسیار واقعی توصیف کرد.
رویکردهای دردسر ساز ترامپ با مخالفت های گوناگونی در داخل و خارج ایالات متحده روبرو شده است. برخی مقام ها و سیاستمداران آمریکایی در کنار دولت های اروپایی نسبت به رویکردهای چالش آفرین ترامپ انتقاد دارند و آن را بر هم زننده بسیاری از قواعد و برنامه ها تفسیر کردند.

مخالفت ها در داخل آمریکا
تحلیلگران ادعاهای ترامپ در مورد ایران را پرابهام و غلط می دانند. یکی از مهمترین استدلال های رئیس جمهوری آمریکا این بود که در چند مورد نقض برجام را ثبت کرده است؛ اما واقعیت این است که براساس نتیجه بازرسی های «آژانس بین المللی انرژی اتمی» توافق از سوی ایران رعایت شده است. متحدان آمریکا هم می گویند اجرای کامل برجام را ادامه می دهند.
نشریه «پلتیکو» در مورد اشتباه بودن شیوه ترامپ در گزارشی با عنوان «راهبرد ترامپ در مورد ایران به نظر آشنا می رسد» نوشت: سخنانی که دونالد ترامپ در مورد ایران بیان کرد را می توان با سخنانی که روسای جمهوری پیشین آمریکا در مورد خاورمیانه گفتند، مقایسه کرد.
این گزارش افزود: در سال 2002 هم رئیس جمهوری آمریکا در مورد عراق سخنان نادرستی را گفت که پس از صرف میلیاردها دلار پول، باعث جنگ، بی ثباتی خاورمیانه و تغییر موازنه قدرت در منطقه به نفع ایران شد. با گوش دادن به سخنرانی های اشتباه ترامپ، نمی توان رویکرد نادرست بوش در زمینه عراق را از یاد برد. اکنون تنها نقش های میان اندیشکده ها و مقام های ارشد کاخ سفید تغییر کرده است.
در زمان بوش، «صدام حسین» آن خطری نبود که رسانه ها تبلیغ می کردند اما «دونالد رامسفلد» وزیر دفاع آمریکا تنها به حمله فکر می کرد؛ اکنون هم «مارکو روبیو» همان نقش را در زمینه ایران ایفا می کند. به نوشته پلتیکو، فاجعه این است که ایالات متحده به همان سال 2002 بازگشته است اما در مورد ایران شرایط متفاوت است. آژانس بین المللی انرژی اتمی و همه شریکان آمریکا در کنار مقام های ارشد ارتش دولت این کشور بر اهمیت توافق هسته ای و پایبندی ایران به آن تاکید دارند.
تحلیلگر این نشریه بر این اعتقاد است در صورتی که آمریکا از توافق خارج شود راه ها به روی آمریکا بسته می شود به ویژه آنکه نتایج فاجعه باری در مورد تنش در شبه جزیره کره و دیگر بحران ها به همراه خواهد داشت.
تحلیلگران و کارشناسان سیاسی استدلال می کنند این اقدام ها در برخورد با توافق هسته ای ایران باعث شکست آن و آغاز دوباره بحران می شود زیرا در این صورت ممکن است ایران برنامه های هسته ای پیشین خود را از سر بگیرد.
مجله «نیوزویک» هم در مورد انتقادها به ترامپ نوشت ترامپ تنها فردی در کاخ سفید است که می خواهد توافق هسته ای با ایران را بر هم بزند. حتی «نانسی پلوسیِ» دموکرات هم اقدام ترامپ علیه توافق هسته ای را اقدام شرورانه ای دانست که برخلاف نظر بسیاری از اعضای کابینه اتخاذ شده است.
به نوشته نیوزویک، ایالات متحده تلاش می کند تا در برجام به نفع خود تغییراتی را ایجاد کند. «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل گفته است که هدف آمریکا بهبود شرایط توافق است نه خروج از برجام.
با این حال پلوسی که رهبر اقلیت دموکرات مجلس آمریکا است در گفت وگو با شبکه ای.بی.سی تاکید کرد: تصمیم ترامپ در مورد ایران را باید در کنار دیگر دستورات وی در زمینه لغو قانون بیمه و برنامه های مالیاتی او تحلیل کرد. تصمیم هایی که اتخاذ شدند هیچ پایه و اساس مشخصی ندارد.

دردسرهای ترامپ برای اروپا
چند روز پیش ترامپ پایبندی ایران به توافق هسته ای را تایید نکرد و به جای آن تهدید کرد به طور کامل از برجام خارج می شود. در این شرایط ممکن است تحریم های جدیدی علیه ایران برقرار شود و ترامپ برای این کار کنگره را وارد بازی کرد.
شبکه خبری اقتصادی «بلومبرگ» در گزارشی نوشت خط مشی ترامپ در مورد ایران دردسری برای بخش تجارت اتحادیه اروپا به راه انداخته است. سیاستمداران اروپایی خط مشی جدید ترامپ را رفتار سرکشانه ای توصیف کرده اند که می تواند موانعی را برای کسب و کار بنگاه های اروپایی ایجاد کند.
پس از اظهارات ضدبرجامی ترامپ، اتحادیه اروپا به سرعت به دفاع از توافق پرداخت و تاکید کرد: هیچ کشوری نمی تواند به تنهایی آن را نابود سازد. «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفت که رئیس جمهوری ایالات متحده قدرت زیادی دارد اما نه در مورد توافق هسسته ای با ایران.
به نوشته این گزارش، آمریکا از این قدرت برخوردار است تا اقدام یکجانبه و تحریمی را علیه شرکت ها در هر نقطه از جهان برقرار کند. تا 60 روز دیگر کنگره باید در مورد این تحریم ها تصمیم بگیرد که ممکن است بخشی از آن ها، بر تجارت در خارج از خاک آمریکا تاثیر بگذارد. کاخ سفید در این راستا، بنگاه های اقتصادی را مجبور می کند تا میان بازار ایران و آمریکا یکی را انتخاب کنند.
به گزارش ایرنا به نوشته رسانه ها، جذابیت تجاری ایران واضح است زیرا کشوری است با 80 میلیون جمعیت و سرمایه نفت که حجم وسیعی از تقاضا، این کشور را به بازاری پرامید برای آینده تبدیل کرده است. پس از توافق هسته ای سال 2015 غول های اقتصادی اروپا همچون توتال و زیمنس قراردادهای چند میلیارد دلاری را با ایران امضا کردند.
بلومبرگ نوشت در صورتی که تحریم ها علیه شرکت های اروپایی جدی شود، این کشورها می توانند موضوع را علیه آمریکا در سازمان تجارت جهانی مطرح سازند. البته این شرایط، بنگاه های اقتصادی اروپا را به جای کار تجاری با اقدام های قضایی درگیر می کند. از نگاه ایران افزایش روند سرمایه گذاری و تجارت هدف کلی توافق بوده است؛ بنابر این اگر این امر حاصل نشود دیگر هیچ انگیزه ای برای ایران وجود نخواهد داشت.
در ماه های اخیر دولت های اروپایی در زمینه سرمایه گذاری در ایران فعال تر شده اند. بریتانیا قراردادی 720 میلیون دلاری را با ایران در زمینه تولید انرژی خورشیدی امضا کرد؛ یک بانک فرانسوی نیز اعتباری 600 میلیون دلاری را برای شرکت های فرانسه در زمینه انجام پروژه در ایران گشود. اتریش نیز تامین مالی صادرات به ایران را تضمین کرد.
به نوشته بلومبرگ در ایران فرصت های تجاری وجود دارد اما مخاطرات سیاسی آشکاری هم پدید آمده اند که بخشی از این بازی به شمار می روند و بر فرایند تاثیر می گذارد.