العالم-عربستان سعودی
سعودیها روز به روز در حال شعلهورتر کردن آتش مناقشه بین خود با ایران و قطر هستند و هر روز به طریقی بر افزایش اختلاف با دو همسایه منطقهای خود تأکید دارند.
سعودیها ادعای کذب ارسال موشک از سوی ایران به یمن را بهانه طرح ادعاهای ضدایرانی خود قرار داده و از سوی دیگر در تلاش اند تا با تنگتر کردن حلقه محاصره قطر با همکاری امارات و بحرین فشار سیاسی بر روی این کشور را افزایش دهند.
سعودیها قطر را هم به حمایت از تروریسم متهم کردند، اما به نظر میرسد منشأ اختلاف و عصبانیت سعودیها با این دو کشور چیز دیگری است.
در واقع ذائقه انرژی جهان به دلیل بالا رفتن میزان آلودگی ناشی از احتراق سوختهای فسیلی در حال تغییر است و بزرگترین بازنده این تغییر عربستان است، چرا که در حالی که این کشور بزرگترین صادرکننده نفت در جهان محسوب شده و عملاً نقش پررنگی را در بازار نفت ایفا میکند، تقریباً در بازار گاز حرفی برای گفتن ندارد.
روسیه، عربستان و قطر بزرگترین دارندگان ذخایر گاز طبیعی در جهان محسوب میشوند و عربستان نیز پس از امارات در جایگاه پنجمین کشور دارنده ذخایر گازی جهان قرار دارد، اما نکته قابل تأمل این است که کل ذخایر گاز طبیعی عربستان به یک سوم حجم ذخایر گاز قطر و یا یک چهارم حجم ذخایر گاز ایران هم نمیرسد.
به نظر میرسد با توجه به اجرای طرح چشمانداز 2030 در عربستان با هدف دگرگون ساختن، ساختار اقتصادی این کشور و کاهش وابستگی به صادرات نفت مقامات سعودی نیز نسبت به این اتفاق اجتنابناپذیر به خوبی آگاه هستند. در واقع ایران، قطر و روسیه هستند که تصمیم خواهند گرفت گاز خود را در آینده به چه کشوری صادر کنند.
دیوید کرکمنز کارشناس روابط بینالملل طی گزارشی درباره ساختار ژئوپلتیک و انرژیهای تجدیدپذیر در جهان نوشت: احتمالاً سران سعودی به خوبی میدانند که پایههای قدرت آنها به سرعت در حال فرو ریختن است که دلیل آن روند روزافزون کشورها در کنار گذاشتن سوختهای فسیلی و استفاده از نفت متعارف است و این روند هیچ وقت به این شدت نبوده است.
تیجاس وندرگرف کارشناس روابط بینالملل نیز گفت: در میان تولیدکنندگان نفت در خاورمیانه عربستان بزرگترین بازنده تغییر ساختار انرژی جهانی خواهد بود.
از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که در آینده نه چندان دور تحریمهای نفتی علیه ایران با خروج آمریکا از برجام دوباره فعال شود که البته این مسأله نیز میتواند به نفع ایران تمام شود و این کشور را برای دوران پسانفت در جهان آماده کند.
وندرگرف معتقد است: ایران در برابر عربستان از مزایای بسیار بیشتری برخوردار است. این کشور اقتصاد بسیار قویتری داشته و در حوزه مبادلات تجاری دست بازتری دارد.
هم اکنون تولید نفت ایران بسیار پایینتر از پتانسیل واقعی این کشور است و این مسأله میتواند در آینده به نفع ایران تمام شود، چرا که جهان در حال آماده شدن برای کنار گذاشتن نفت است. با کنار رفتن نفت، گاز طبیعی حرف اول را در تأمین انرژی جهان خواهد زد و چین به جای واردات نفت از عربستان به سمت واردات گاز از روسیه و ایران خواهد رفت و این تولیدکنندگان گاز خواهند بود که انتخاب خواهند کرد گاز را به چین ویا به اروپا صادر کنند.
میشل پنچم کارشناس حوزه انرژی معتقد است؛ طی 5 سال آینده ایران سالانه 24.6 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی برای صادرات دارد که البته برای تأمین گاز مورد نیاز مشتریان این کشور کافی نخواهد بود و ایران باید بین صادرات گاز به اروپا، هند و چین دو مقصد را انتخاب کند و عملاً توسعه اقتصادی در این سه حوزه وابسته به تصمیم ایران و دیگر کشورهای صادرکننده گاز خواهد بود.
فارس