روسپی گری سیاسی ترامپ؛ تاراج بین المللی حیثیت آمریکا

العالم ـ یادداشت

دونالد ترامپ رییس جمهور پوپولیست آمریکا از زمان روی کار آمدن، بر طبل بد عهدی و عدول از قواعد بین المللی کوبیده و کوس رسوایی آن هم اکنون عالم گیرشده و هر روز برابعاد رفتارهای غیر موجه وی افزوده می شود به طوری که صدای سیاستمداران کشورهای مختلف حتی در داخل آمریکا را نیز در آورده است.

رئیس جمهور آمریکا پس از روی کار آمدن درعرصه داخلی نیز با ملغی کردن دستورات و مصوبات دولت باراک اوباما از جمله تغییر قوانین مهاجرت آمریکا و قانون موسوم به «اوباما کر» به رغم مخالفت های داخلی، اشتهای خود را برای نقض قوانین و بی اعتنایی به قواعد موجود نشان داد.

اما اقدامات عجیب ترامپ در زمینه خروج از پیمان های بین المللی شهره خاص و عام است هر چند اطرافیان و طرفدارانش از این اقدامات به عنوان یک پیروزی و عملی شدن وعده های انتخاباتی یاد می کنند اما ناگفته پیداست که هیچیک از این تصمیمات در اعتلای جایگاه آمریکا و افزایش قدرت این کشور، آن طور که  وی وعده داده، تاثیری نداشته بلکه موجب سرشکستگی بیشتر ملت آمریکا و تمسخر مقامات آن در دنیا شده است.

اولین اقدام وی علیه پیمان های بین المللی با صدور فرمان خروج ایالات متحده از پیمان تجاری شراکت فرا آتلانتیک (تی‌پی‌پی) آغاز شد،  پیمانی که جمعیتی بالغ بر ۸۰۰ میلیون نفر را شامل می‌شود و به طور مستقیما ۴۰ درصد مناسبات اقتصادی جهان را در بر می‌گیرد و این درحالی است که آمریکا و ۱۱ کشور دیگر بیش از ۷ سال بر سر این پیمان مذاکره کرده بودند.  

ترامپ پس از آن نیز در ژوئن 2017 اعلام کرد که واشنگتن از توافق پاریس در رابطه با تغییرات آب و هوایی موسوم به «توافقنامه پاریس» خارج می شود و با این اقدام از توافق جهانی مقابله با خطراتی که زمین را به شدت تهدید می‌کند، خارج و تعهدات این کشور را درزمینه کاهش گازهای گلخانه ای، ممانعت از افزایش گرمای زمین و تغییرات آب و هوایی ملغی کرد.

آمریکا مطابق توافق پاریس، متعهد شده بود که علاوه بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، ۳ میلیارد دلار هم به کشورهای ضعیف در خصوص مقابله با تغییرات آب و هوایی کمک کند.

رییس جمهور آمریکا همچنین از سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) که واشنگتن خود یکی از بنیانگذاران اصلی آن است، به بهانه حمایت از رژیم صهیونیستی خارج شد. شورای اجرایی یونسکو در اکتبر سال گذشته قطعنامه‌ای را درخصوص اشغالی‌بودن قدس به تصویب رساند و خواستار توقف هرگونه تصرف و ساخت‌وساز رژیم صهیونیستی به عنوان رژیم اشغالگر در این شهر شده بود. سازمان یونسکو در زمینه حفظ میراث فرهنگی کشورها در بخش های آموزشی، علمی، فرهنگی و تربیتی فعالیت می کند.

اعلام قصد خروج از پیمان جهانی سازمان ملل برای بهبود مهاجران و پناهندگان، شانه خالی کردن از تعهدات پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی که بین آمریکا و روسیه به امضا رسیده است، تصمیم به بازنگری در مفاد قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی (نفتا) با کانادا و مکزیک که 22 سال پیش اجرایی شده از دیگر موارد شاهکارهای ترامپ در بی اعتنایی به پیمان های منطقه ای وبین المللی است.

خودداری کشورهای غربی از برخورد قاطع  با ترامپ و اشتیاق سیری ناپذیر وی در "زدن زیر میز" به امید کسب منافع نامشروع اقتصادی منجر شده که وی رفته رفته دامنه خواسته های غیر معقول خود را به کشورهای رقیب و متحدان اصلی و اروپایی خود نیز گسترش دهد و وارد جنگ تجاری تمام عیار شود.

وضع تعرفه های 10 و 25 درصدی بر واردات آلومینیوم و فولاد از چین و کشورهای اروپایی نتیجه مدارا و خویشتنداری در برابر زیاده طلبی های عجیب و غریب ترامپ بود.

رییس جمهور آمریکا با وجود هشدارهای اتحادیه اروپا و چین، 17 اسفند ماه 1396 (8 مارس) سند مربوط به افزایش تعرفه گمرکی برای واردات فولاد و آلومینیوم را امضا کرد که بر اساس آن واردات فولاد به آمریکا ۲۵ درصد و آلومینیوم ۱۰ درصد مشمول عوارض کمرگی شد.

در این برهه برخلاف سکوت معنادار و انفعال اتحادیه اروپا،  چین که بزرگترین تولیدکننده فولاد در جهان است، هشدارهای خود به ترامپ را عملی و به اقدامات تلافی جویانه مبادرت کرد.

چین 13 فروردین ماه 1396 با وضع تعرفه‌های جدید برای گوشت خوک، میوه و سایر محصولات آمریکایی به اقدامات ترامپ پاسخ داد و با اعمال تعرفه‌های جدید تا 25 درصد، در مجموع 128 قلم کالای آمریکایی را مشمول تعرفه کرد.

 به دنبال راه افتادن جنگ تجاری آمریکا، مقامات چین به صراحت علام  کردند که این کشور قصد ندارد در برابر جنگ تجاری واشنگتن منفعل عمل کند به طوری که گنگ شوانگ سخنگوی وزارت خارجه این کشوراعلام کرد که اگر آمریکا اصرار به مبارزه تجاری دارد چین به طور قاطع تا آخرین لحظه می ماند و کنار نمی کشد.     

درحالی که اتحادیه اروپا بالاخره به این نتیجه رسیده بود که مدارا و انعطاف در برابر ترامپ نتیجه عکس دارد و باید مانند چین به مقابله با وی برخیزد و درست یک روز مانده به ضرب الاجل و تهدید کمیسیون اتحادیه اروپا مبنی بر اقدام متقابل تجاری، دونالد ترامپ موعد افزایش تعرفه واردات فولاد و آلومینیوم این اتحادیه را به تعویق انداخت و سپس تصمیم گیری در این باره را به 11 خرداد ماه 1397 (اول ژوئن) موکول کرد و حالا با نزدیک شدن به زمان اجرای تعرفه های واردات فولاد و آلومینیوم اروپا به آمریکا، اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده که تعرفه هایی برای برخی محصولات وارداتی آمریکا درنظر خواهد گرفت.

تعلل اتحادیه اروپا در برابر درخواست های غیر منطقی ترامپ آن هم در عصرحرکت به سمت دهکده جهانی و پیوستن  شتابان کشورها بهW.T.O  سبب بالارفتن توقع ترامپ شده به طوری که درتازه ترین اقدام، رئیس جمهور آمریکا در حرکتی جدید اوایل این هفته از وزیر بازرگانی خود خواست عوارض گمرکی جدیدی را علاوه بر فولاد و آلومینیوم برای خودروهای وارداتی اروپا به آمریکا در نظر بگیرد. که منابع خبری احتمال می‌دهند دولت آمریکا برای واردات خودرو عوارض گمرکی تا ۲۵ درصد تعیین کند.

با این اوصاف به نظر می رسد که روزهای آتی شاهد ورود اروپا به رویارویی اقتصادی و جنگ تجاری با آمریکا به  طوری جدی خواهیم بود.

حالا علاوه بر موضوع جدید اعمال تعرفه های خودرو، با نزدیک شدن به زمان اجرایی شدن تعرفه های واردات فولاد و آلومینیوم اروپا به آمریکا که قرار است پس فردا (جمعه 11 خرداد/ اول ژوئن) اجرا شود، اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده تعرفه هایی برای برخی از محصولات وارداتی آمریکا در نظر خواهد گرفت. به این ترتیب قیمت برخی از محصولات وارداتی آمریکایی در اروپا افزایش عمده ای خواهد یافت و می توان گفت جنگ تجاری بین دو سوی اقیانوس اطلس درعمل کلید خواهد خورد.

گذشته از شرح فهرست موضوعاتی که درخصوص اشتهای ترامپ درباره زیرپا گذاشتن معاهدات منطقه ای و بین المللی ارایه شد، پر سروصداترین اقدام ترامپ خروج یکجانبه از برجام بود که پشتوانه قطعنامه سازمان ملل متحد را به عنوان ضمانت اجرا و امضای قدرت های هسته ای جهان به اضافه آلمان درخود داشت.

اگرچه تا اینجای کار شاهد ایستادگی اروپا در برابر ترامپ و اتحاد آنان درحفظ توافق هسته ای هستیم اما به نظر می رسد که رفتار "کجدار و مریز" و دست به عصا رفتن غرب در خصوص ایستادگی قاطع در برابر تحریم های یکجانبه، پیامی حاکی از ضعف و ناتوانی دربرابر آمریکا به ترامپ متبادرکرده به طوری که دستور وضع تعرفه های جدید بر واردات خودرو از اروپا می تواند حاصل این رویکرد باشد.

اگر اروپا و جهان می خواهد در برابر روسپی گری سیاسی ترامپ واکنش نشان دهد، به نظر می رسد باید سیگنال های قوی تری بفرستد به عنوان مثال علاوه بر حمایت قاطع از برجام، بهتر خواهد بود که اروپا، چین و روسیه درخصوص مذاکرات خلع سلاح کره شمالی نیز وارد عمل شوند تا نگذارند ترامپ با پیروزی احتمالی در این عرصه جایگاهی را که به غلط درآن ایستاده است، تقویت کند.

نویسنده: احمد نیکنام