العالم ـ گزارش
ترامپ که با خروج یکجانبه از برجام، آشکارا به قطعنامه سازمان ملل متحد، توافق کشورش با همراه شرکای اروپایی، روسیه وچین (1+5) دهن کجی کرده و درصدد وضع دوباره تحریم های گسترده اقتصادی علیه کشورمان است، هر از گاهی گویا اصل ماجرا از ذهنش می پرد و حرف وحدیث هایی در باره تماس احتمالی ایران مطرح می کند که بیشتر شبیه طنز است تا واقعیت.
رییس جمهور آمریکا پس از نشستن بر کرسی ریاست جمهوری به رغم مخالفت های گسترده داخلی و خارجی و به ویژه مخالفت متحدان اروپایی واشنگتن، سرانجام سهشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه به طور یکجانبه آمریکا را از برجام خارج و فرمانی را برای بازگرداندن تحریمها علیه ایران پس از دورههای زمانی ۹۰ و ۱۸۰ روزه امضا کرد.
اقدام ترامپ درخصوص خروج از برجام درحالی است که این پیمان پس از صرف هزینه های زیاد و گفتوگوها و نشست های فراوان سرانجام در تیرماه سال 1394 میان ایران و پنج کشور عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد شامل آمریکا، فرانسه، انگلیس، روسیه و چین به علاوه آلمان، موسوم به گروه 1+5 حاصل شده بود.
حالا پس از این عهد شکنی آشکار و برانگیخته شدن خشم ملت ایران و همچنین تقابل ترامپ با همپیمانان اروپایی خود که زیر بار خروج وی از برجام نرفته وهمواره درهمه حال دفاع خود را از برجام اعلام و اقدام ترامپ را تقبیح کرده اند، جالب است که درچنین شرایطی رییس جمهور آمریکا هر از گاهی از مذاکره با ایران سخن می گوید و در خصوص تماس کشورمان برای گفت وگو تخیل و رویا پردازی می کند.
تازه ترین رویا پردازی ترامپ در خصوص برجام به نشست روز دوشنبه 25 تیرماه 1397 وی در هلسینکی پایتخت فنلاند با ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه بر می گردد.
ترامپ با اشاره به آنچه که آن را «بلندپروازیهای هستهای ایران» خوانده بود، مدعی شده بود که ایرانیها در آینده برای توافق جدید با وی تماس خواهند گرفت.
وی تخیل کرده بود که امیدوار است در برخی موضوعات، ایران تماس بگیرد و در عین حال گفته بود که ممکن است توافق جدید حاصل شود یا نشود.
ترامپ گفته بود که " ایران کشور ۵ ماه قبل نیست. آنها دیگر زیاد به دنبال حضور در مدیترانه و کل خاورمیانه نیستند. آنها مشکلات زیادی دارند که میتوانند از طریق توافق با ما بسیار راحت تر حل کنند."
رییس جمهور آمریکا که در خیال پردازی ید طولایی دارد، پیش ازاین نیز درمورد تماس ایران با وی در خصوص برجام و توافق جدید سخن گفته بود.
ترامپ روز پنجشنبه 21 تیرماه امسال پس از نشست رهبران کشورهای عضو ناتو در بروکسل و در حاشیه این اجلاس نیز از احتمال توافق هستهای با ایران سخن گفته بود.
وی در رویا پردازی دیگری خاطرنشان کرده بود، "میدانم آنها با مشکلات فراوانی مواجه هستند و اقتصادشان در شرف سقوط است اما من این را به شما میگویم که روزی به من تلفن خواهند زد و خواهند گفت که بیایید توافق کنیم."
ترامپ همچین مدعی شده بود که ایرانیها اکنون درد زیادی را متحمل می شوند و نسبت به قبل با احترام بیشتری با ما برخورد میکنند.
۸ تماس ترامپ برای ملاقات با روحانی
در تازه ترین واکنش مقامات کشورمان به خیال پردازی های ترامپ، روز گذشته (چهارشنبه 27 تیرماه 1397) محمود واعظی رئیسدفتر رئیسجمهور پرده از رازی برداشت که نشان می دهد صحبت های ترامپ در رسانه ها درخصوص این که "بالاخره ایرانی ها با وی تماس خواهند گرفت"، در واقع ترجمان تقلاهای وی برای تماس با مقامات کشورمان بوده است.
رئیسدفتر رئیسجمهور فاش کرد که در سفر سال پیش حسن روحانی، رییس جمهور کشورمان به نیویورک، ترامپ ۸ بار درخواست گفتوگو و ملاقات با روحانی را از تیم ایرانی کرده بود.
واعظی در حاشیه جلسه هیأت دولت در جمع خبرنگاران در عین حال از شرایط جدیدی سخن گفت که کشورمان بعد از خروج آمریکا از برجام و برخی تحریمها و مهمتر از آن جنگ روانی مواجه است که به ملت ایران تحمیل میشود و این که رئیس جمهوری در حال بررسی اسامی مختلف برای ترمیم کابینه است تا در فرصت مناسب برخی تغییرات انجام شود.
واکنش سخنگوی دولت به سخنان ترامپ
درهمین حال بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه روز دوشنبه (25 تیرماه) در نشست هفتگی با خبرنگاران در واکنش به سخنان رییس جمهور آمریکا گفت که احتمال این که ترامپ از ایران تقاضای مذاکره کند بیشتر است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که ترامپ گفته است ایرانی ها برای مذاکره با ما خواهند آمد، با بیان این که رفتار آمریکا و دولت ترامپ از ابتدای روی کار آمدن نسبت به ایران همانند سابق خصمانه بوده است، خاطرنشان کرد، نمی دانم آیا وی شوخی کرده یا جدی گفته است اما احتمال این که وی به تهران زنگ بزند و تقاضای مذاکره کند، بیشتر است و علائمی هم در گذشته وجود داشته است.
قاسمی همچنین در خصوص سفر علی اکیر ولایتی مشاور مقام معظم رهبری به مسکو عنوان کرد که پیغامی از طریق پوتین برای ترامپ نداشته ایم و اگر جایی و یا در محفلی سخنی گفته شده، گمانه زنی است. دیدار پوتین و ترامپ از پیش تعیین شده است و مسایل خودشان را دارند و در این خصوص ارتباطی با دولت روسیه نداشتیم.
سخنگوی وزارت خارجه همچنین با یاد آوری سومین سالگرد دستیابی به تفاهم برجام و بیان این که این توافق هنوز زنده است، ابراز امیدواری کرد که در عرصه جهانی و بین المللی گفت و گو و تعامل سازنده بتواند به عنوان مهم ترین عامل برای ارتباط ملت ها و دولت ها مطرح و دوری از خشونت و کینه توزی و جنگ منشا اثر باشد.
گزافه گویی ترامپ
وی تلاش های دولت آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران و این که دستگاه دیپلماسی چه اقداماتی برای مقابله با این سیاست انجام می دهد، اظهار داشت: ترامپ زیاد صحبت می کند و آرزوهای زیادی دارد این ادعا و یا تلاش برای این که صادرات نفت ایران را متوقف کند یا به صفر برساند گزافه گویی است که شدنی نیست. تجربه ثابت می کند که چنین چیزی در جهان امروز میسر نیست. ما با همه شرکای اقتصادی چه آنها که مشتریان نفتی ما هستند و چه دیگران در تماس مستمر هستیم و از همه ابزارها و امکانات برای خنثی کردن توطئه ها و تلاش های خصمانه آمریکا استفاده می کنیم.
ترامپ در رویای معامله بزرگ با ایران
همه شواهد درخصوص سخنان ترامپ درباره این که ایرانی ها برای مذاکره با آمریکا تماس خواهند گرفت، بیانگر تمایل ترامپ برای گفت وگو با ایران است ولی وی در رسانه ها درصدد است که واقعیت را وارونه جلوه دهد.
درهمین خصوص تارنمای تحلیلی خبری "د نشنال" به نقل از کارشناس ارشد اندیشکده «موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک» نوشت: دونالد ترامپ رییس جمهوری امریکا به دنبال معامله بزرگ با ایران است.
«مایکل سینگ»(Michael Singh) می گوید ، «به نظر می رسد که دولت آمریکا همان استراتژی را که در خصوص کره شمالی اجرا می کند نسبت به ایران نیز در پیش گرفته که اعمال حداکثر فشار اقتصادی در یک برنامه بسیار فشرده به همراه فرصت های علنی دیپلماتیک که هدف آن مشخصا دستیابی به یک معامله بزرگ است نه صرفا یک توافق هسته ای.
این کارشناس با اشاره به این که این استراتژی آمریکا با چالش هایی نیز مواجه است ، گفته، «این اولین بار است که آمریکا می خواهد یک نظام ثانویه از تحریم ها را در حالی که شرکای سنتی ما در اروپا و آسیا با این کار مخالف هستند علیه ایران اعمال کند. این درست برخلاف اصل همکاری با شرکای ماست و ایران قطعا در صدد بهره برداری از این شکاف برخواهد آمد.»
سینگ در ادامه خاطرنشان کرده، «همچنین ایران نشان داده است که در مقایسه با کره شمالی، کمتر در مقابل ابتکارعمل های دیپلماتیک آمریکا آسیب پذیر است چرا که ایران سلاح هسته ای ندارد و از ایدئولوژی ضد آمریکایی خود نیز استفاده می کند.»
این کارشناس ارشد اندیشکده موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک که نهاد رسمی لابی صهیونیستی «آیپک» در واشنگتن است، با اذعان به نسبی بودن کارکرد تحریم ها گفته: « اگرچه تحریم های ثانویه آمریکا علیه ایران تاثیر خواهند داشت ... اما ، تحریم ها به سادگی ارتباط را قطع نخواهند کرد و ما باید از تمامی ابزارهای سیاسی خود و کمک های همه متحدان خود بهره برداری کنیم.»
رویا پردازی ترامپ درخصوص تماس ایران برای مذاکره با وی مورد تازه ای نیست وی درخصوص ناتو، جنگ تجاری، رابطه با روسیه و سایر مسایل نیز همواره دست به خیال پردازی زده و درمواردی ناچارشده حرفش را پس بگیرد.
ترامپ تنها یک روز پس از دیدار با پوتین در هلسینکی، از سخنانش در نشست خبری مشترک با همتای روس خود عقبنشینی کرد. وی که بابت تبرئه روسیه از دخالت در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا مورد انتقادات شدید قرار گرفته بود، سخنانش را پس گرفت.
ترامپ در کنفرانس خبری در حضور پوتین دخالت روسیه در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال ۲۰۱۶ را رد کرده و گفته بود که پوتین در گفتوگوی دوجانبه با او قویاً این موضوع را تکذیب کرده است. وی اما فردای کنفرانس خبری با پوتین، در جمع خبرنگاران کاخ سفید اذعان کرد که جمعبندی جامعه اطلاعاتی آمریکا درباره اتفاق افتادن دخالت روسیه در انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰۱۶ را میپذیرد.
رئیس جمهوری آمریکا همچنین درحالی روز پنجشنبه (21 تیر) در سخنانی از موافقت اعضای ناتو با خواسته وی در خصوص افزایش بودجه نظامی سخن گفته بود که امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، موضوع تعهد اعضا به افزایش بودجه دفاعی «فراتر از اهداف قبلی» را رد کرد.
با توجه به سابقه خیال پردازی های ترامپ واقدامات وی در به هم ریختن نظم و نظام جهانی و عدول از پیمان های بین المللی که حالا صدای دوست و دشمنان آمریکا را نیز در آورده است، باید منتظر ماند و دید که بالاخره چه کسی درنهایت تماس خواهد گرفت.
احمد نیکنام