العالم ـ عربستان سعودی
کنفرانس سرمایه گذاری داووس صحرا که با ابتکار عمل صندوق دولتی سعودی بین یکم تا سوم آبان ماه جاری (۲۳ تا ۲۵ اکتبر) با تقلید از مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس برنامه ریزی شده، در حالی امروز (سه شنبه) در ریاض آغاز به کار کرده است که بسیاری از وزیران و مقامات برجسته و رسانه ها و شرکت های معروف از مشارکت در آن در واکنش به عدم شفاف سازی ریاض در واقعه قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد بن سلمان سرباز زده اند.
این در حالی است که قرار بود این کنفرانس با شرکت ۱۵۰ سخنران برجسته از ۱۴۰ شرکت بین‌المللی برگزار شود اما حالا گفته می شود که ۴۰ نفر از شرکت کنندگان در اعتراض به قتل خاشقچی از حضور در این نشست انصراف داده اند.
جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد بن سلمان که 10 مهر ماه پس از ورود به کنسولگری عربستان در استانبول ناپدید شده، به رغم اعتراف ریاض به کشته شدن وی اما هنوز خبری از جسدش نیست و این مساله به چالشی بین المللی برای ولیعهد سعودی تبدیل شده که در مظان اتهام در زمینه صدور فرمان قتل این روزنامه نگار منتقد قرار دارد. عربستان مدعی است که خاشقچی به دست افراد خودسر کشته شده اما با توجه به اسناد و شواهد موجود، جهان روایت ریاض از کشته شدن وی را دروغ و گمراه کننده می داند و خوستار روشن شدن حقیقت این واقعه و محاکمه عاملان این جنایت است.
هک سایت کنفرانس سرمایه گذاری سعودی
در تب و تاب التهاب فضای رسانه ای و افکار عمومی در واکنش به فحایع قتل خاشقچی یک روز قبل از آغاز به کار کنفرانس سرمایه گذاری داووس صحرا در ریاض، هکرها حسابی از خجالت ولیعهد سعودی بیرون آمدند و با نفوذ در وب سایت این کنفرانس، تصویری از ولیعهد سعودی را در حالی که لباس داعش به تن دارد و آماده گردن زدن خاشقچی است، بر روی آن قرار دادند و در کنار آن نوشتند: "رژیم سعودی یکی از سرچشمه های تروریسم در جهان است."
رسوایی حکومت عربستان در پرونده قتل فجیع خاشقچی چنان است که به رغم گذشت 20 روز از این ماجرا همچنان در صدر توجه افکار عمومی، مقامات و سیاسیون کشورهای مختلف جهان قرار گرفته است.
آلمان سفیر عربستان را فراخواند
وزارت خارجه آلمان همزمان با برگزاری کنفرانس اقتصادی ریاض، سفیر عربستان سعودی را در واکنش به قتل خاشقجی فراخواند.
بنابر گزارش هفته نامه "اشپیگل"، "ماریا ادعبه"، سخنگوی وزارت امور خارجه آلمان با تاکید بر اینکه باید برای سفیر عربستان سعودی موضع آلمان در پرونده قتل روزنامه نگار منتقد سعودی توضیح داده شود، وی را برای پاره ای گفتگوها در این باره به وزارت امور خارجه فراخواند. دولت آلمان در این خصوص در ارتباط تنگاتنگ با متحدان خود در فرانسه، انگلیس و اتحادیه اروپا است.
"استفان زایبرت"، سخنگوی دولت آلمان هم بار دیگر بر این موضع گیری دولت آلمان مبنی بر اینکه توضیخات قبلی عربستان درباره ناپدید شدن و قتل خاشقجی کافی نیست تاکید کرد. به گفته وی دولت آلمان انتظار دارد که این موضوع به صورت کامل، و شفاف روشن شود.
عربستان سعودی اگر چه کشته شدن خاشقجی در کنسولگری کشورش در ترکیه را تایید کرده ولی این حادثه را به افراد خودسر و ناشی از یک درگیری ربط داده و هنوز زیر بار دست داشتن در این قتل نرفته است.
به دنبال سخنان ضد و نقیض مقامات سعودی، صدر اعظم آلمان نیز خواستار توقف صادرات تسلیحات به عربستان تا زمان روشن شدن این قضیه شده و حزب سبزها هم از مرکل درخواست کرده اند که اقدامات ملموس و مشخصی را در این زمینه انجام دهد.
پیتر آلتمایر وزیر اقتصاد آلمان هم روز دوشنبه (30 مهر ماه 1397) از اعضای اتحادیه اروپا خواست تا از این کشور پیروی کرده و فعلا صادرات تسلیحات نظامی به عربستان سعودی را متوقف کنند.
محکومیت های بین المللی و واکنش ضد و نقیض ترامپ
همزمان با اعتراف رسمی عربستان به قتل جمال خاشقچی در کنسولگری این کشور در استانبول، محکومیت های بین المللی علیه عربستان تشدید پیدا کرده است.
آلمان، فرانسه و انگلیس با انتشار بیانیه ای خواستار توضیحات صادقانه درخصوص اظهارات سعودی ها در قتل خاشقچی شدند.
جاستین ترودو نخست وزیر کانادا نیز اعلام کرد که به دنبال قتل خاشقچی، احتمال لغو شدن قرارداد تسلیحاتی بزرگی که پیشتر میان کانادا و عربستان منعقد شده است، وجود دارد.
کریستیا فریلند، وزیر خارجه کانادا نیز در واکنش به این مساله اعلام کرد که اظهارات مقامات سعودی درخصوص قتل خاشقچی دور از حقیقت است و خواستار تحقیقات عمیق درخصوص شد.
اما دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا پس از اتخاذ مواضع متغیر و متناقض درقبال قتل خاشقچی به دست عوامل عربستان و اعلام پذیرفتن روایت ریاض، به دنبال ادامه فشار افکار عمومی مجبور به تغییر مواضع خود شد و در گفت وگوی تلفنی با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی اش قتل خاشقچی را فاجعه آمیز توصیف کرد.
ترامپ همچنین با رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در این خصوص تلفنی گفتگو کرد و دو طرف بر لزوم شفاف سازی درخصوص روند قتل خاشقچی در کنسولگری عربستان در ترکیه تاکید کردند.
ترامپ این بار روایت عربستان از قتل خاشقچی را همراه با اکاذیب و مغالطات بسیار عنوان کرد.
استیون منوچین وزیر خزانه داری آمریکا هم اعلام کرد که اعتراف عربستان به قتل خاشقچی در یک نزاع لفظی اقدام خوبی است اما کافی نیست.
اما واکنش سنای آمریکا نسبت به مواضع دولت این کشور تند و تیز تر است به طوری که شاهد جریان های اعتراضی علیه عربستان و اقدامات ضد حقوق بشری سعودی ها در سنا هستیم.
راند پول سناتور جمهوری خواه سنا تاکید کرده که محمد بن سلمان ولیعهد عربستان بر قتل خاشقچی نظارت داشته به همین خاطر برای حل بحران سیاسی در عربستان وی باید از کار برکنار شود.
پیش از این نیز باب کورکر سناتور جمهوریخواه آمریکا روز یکشنبه (29 مهرماه 1397) محمد بن سلمان ولیعهد عربستان را مسئول مرگ خاشقچی روزنامه نگار منتقد سعودی عنوان کرده بود.
بنابر گزارش خبرگزاری رویترز، کورکر که ریاست کمیته روابط خارجی سنای آمریکا را برعهده دارد، گفته تصور می کنم که بن سلمان این کار را انجام داده است.
وی ابراز امیدواری کرده که ترکیه نوارهای صوتی مرتبط با قتل خاشقچی در کنسولگری عربستان در استانبول را در اختیار دیگران قرار دهد.
«بن ساسه» سناتور جمهوریخواه آمریکا هم در مورد پرونده خاشقچی گفته که در صورت اثبات مقصر بودن ولیعهد سعودی در مرگ این روزنامه نگار، واشنگتن ممکن است وی را تحریم کند.
تحریم کنفرانس ریاض
بنابر اعلام پایگاه خبری سوییس اینفو، به دنبال بالا گرفتن موج انتقادات بین المللی از عربستان و اعتراف این کشور به قتل جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول، جان برنارد لوی مدیر اجرایی شرکت فرانسوی "ای دی اف"(شرکت الکتریسیته دو فرانس edf) اعلام کرده که در کنفرانس سرمایه گذاری عربستان شرکت نخواهد کرد.
خودداری مدیر اجرایی این شرکت در نشست ریاض درحالی است که این شرکت قصد دارد در مناقصه فروش یک نیروگاه هسته ای در عربستان شرکت کند و در کنار چند شرکت اروپایی دیگر پیشنهاد خود را برای این مناقصه ارائه کرده است.
آن طوری که رسانه ها اعلام کرده اند، تاثیر منفی حماقت حکومت پادشاهی عربستان سعودی در قتل خاشقچی بیش از پیش متوجه طرح بلند پروازانه اقتصادی محمد بن سلمان با عنوان داووس صحرا شده که با هدف کاهش وابستگی عربستان به نفت و به عنوان طرح نوین اقتصادی از سوی این کشور تبلیغات زیادی برای آن شده و ریاض پیش از واقعه قتل خاشقچی امیدوار بود بتواند سرمایه گذاری خارجی برای این طرح که هزینه آن 500 میلیارد دلار برآورد شده، جذب نماید.
گفته می شود علاوه بر خودداری مقامات کشورهای غربی برای حضور در این نشست همچنین شماری از سرمایه گذاران، شرکت ها و غول های رسانه ای غربی همچون شبکه های تلویزیونی سی ان ان و سی ان بی سی، روزنامه نیویورک تایمز و فایننشیال تایمز نیز در این نشست حضور نیافته اند.
در همین حال ساعاتی پیش از آغاز کنفرانس ریاض "جو کایزر" مدیر شرکت زیمنس در بیانیه‌ای اعلام کرد که تصمیم گرفته در این کنفرانس شرکت نکند اما در عین حال گفته که حمایت خود را از برنامه اقتصادی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی قطع نخواهد کرد.
بی شک به دنبال فاجعه قتل جمال خاشقچی روزنامه نگار منتقد بن سلمان، نشست ریاض که حکومت عربستان از مدت ها قبل با صرف هزینه های سنگین تبلیغاتی برای آن برنامه ریزی کرده بود، نخواهد توانست درسایه اختاپوس تحریم مقامات و شرکت های مطرح غربی به اهداف خود در زمینه جذب سرمایه گذاری هنگفت خارجی نایل آید.
احمد نیکنام