العالم - آمریکا
نماینده سابق ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در ائتلاف موسوم به «ائتلاف بین‌المللی مقابله با داعش» که در اعتراض به اعلام تصمیم «دونالد ترامپ» برای خروج نظامیان این کشور از سوریه از سمت خود استعفا داد، یادداشتی مفصل در روزنامه آمریکایی منتشر کرده و به شدت از مواضع ترامپ انتقاد کرده است.
یادداشت «برت مک گورک» در «واشنگتن پُست» با این عنوان منتشر شده است: «ترامپ گفته بود که او داعش را شکست می‌دهد اما به جای این کار دارد یک زندگی تازه به آن می‌دهد».
مک گورک که سفرهای مکرری به عراق و سوریه داشته، در ابتدای یاداشت خبر داد که «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا بوده که در جریان یکی از این سفرها برای اولین بار او را در جریان تصمیم ترامپ برای خروج نظامیان آمریکایی از سوریه قرار داد.
به گفته این مقام سابق آمریکایی، هفدهم دسامبر ۲۰۱۸ سفارت آمریکا در عراق به مک گورک خبر داد که پامپئو خواستار برقراری یک تماس تلفنی فوری با او و تعداد معدود دیگری از مقام‌های ارشد وزارت خارجه است.
مک گورک نوشت: «پامپئو در جریان تماس تلفنی ماه دسامبر به ما خبر داد که یک تغییر ناگهانی در طرح‌های (آمریکا) ایجاد شد: رئیس‌جمهور ترامپ بعد از تماس تلفنی با همتای ترکیه‌ای خود تصمیم گرفت که پیروزی بر داعش را اعلام و دستور عقب‌نشینی نیروهایمان را از سوریه صادر کند».
به گفته مک گورک، او و «جیمز متیس» وزیر دفاع سابق و مستعفی، قبل از اعلام این تصمیم ترامپ با شرکای آمریکا در «ائتلاف مقابله با داعش» دیدار کرده و به آنها اطمینان داده بودند که آمریکا متعهد به انجام تعهداتش در این ائتلاف (و باقی ماندن در سوریه) تا سال ۲۰۲۰ است.
او همچنین نوشت: «من به زودی به این نتیجه رسیدم که نمی‌توانم به طور موثری این دستورات تازه (ترامپ) را اجرا کنم و ۲۲ دسامبر(۲۰۱۸) استعفای خودم را تقدیم کردم».
تصمیم ترامپ درباره سوریه، ناگهانی و بدون مشورت بود
به اعتقاد نماینده سابق ویژه آمریکا، «تصمیم رئیس‌جمهور برای خروج از سوریه، بدون بررسی، مشورت با متحدان یا کنگره آمریکا، ارزیابی درباره خطر (این تصمیم) یا بدون توجه و درک واقعیت‌ها صورت گرفت».
مک گورک ادامه داد: «دو روز بعد از تماس تلفنی پامپئو، ترامپ توئیت کرد که "ما سوریه را در داعش شکست دادیم" اما این حرف، درست نبود و ما همچنان به حمات هوایی خود علیه داعش ادامه داده‌ایم. روزها بعد از این توئیت، او ادعا کرد که عربستان سعودی "موافقت کرده که پول لازم برای کمک به بازسازی سوریه را بدهد" اما این حرف هم درست نبود و سعودی‌ها هم بعدا به این موضوع اذعان کردند. ترامپ همچنین پیشنهاد کرد که امکان خروج نیروهای نظامی ظرف ۳۰ روز وجود دارد اما این موضوع از منظر لجستیکی، غیرممکن بود».
ترکیه توان عملیات در سوریه را ندارد
وی ادامه داد: «فاجعه‌بارتر آنکه، ترامپ این تصمیم ناگهانی را بعد از تماس تلفنی با رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه اتخاذ کرد. او پیشنهاد اردوغان را که گفته بود ترکیه مسئولیت جنگ با داعش را در درون خاک سوریه برعهده می‌گیرد، پذیرفت اما واقعیت آن است که ترکیه بدون حمایت نظامی قابل توجه آمریکا، امکان انجام عملیات در فاصله صدها مایلی از مرزهایش در سرزمین متخاصم (در سوریه) را ندارد و همچنین، در بین بسیاری از گروه‌های اپوزیسیون سوریه که مورد حمایت ترکیه قرار دارند، افراطیونی هستند که علنا نیتشان را برای جنگ با کُردها و نه داعش اعلام کرده‌اند».
مک گورگ معتقد است: «به نظر می‌رسد تازه‌ترین پیشنهاد توئیتری ترامپ در زمینه ایجاد یک منطقه امن ۲۰ مایلی که اردوغان هم گفته است ترکیه آن را ایجاد خواهد کرد، بدون طی فرایند لازم و تحلیل درباره این تصمیم اعلام شده باشد. این منطقه امن شامل همه مناطق کُرد در شرق سوریه می‌شود. در حالی که نظامیان آمریکایی در حال آماده شدن برای خروج هستند، هیچ نیرویی آماده برای تسلط بر این منطقه امن نیست و زمان هم برای ایجاد چنین منطقه‌ای وجود ندارد و ورود نیروهای اپوزیسیون مورد حمایت ترکیه هم احتمالا سبب جابجایی و خروج هزاران نفر از کُردها و همچنین تهدیدی برای مسیحیان آسیب‌پذیر حاضر در این مناطق خواهد شد».
کشورهای عربی برای کاستن از نفوذ ایران، در حال بازگشایی سفارت در دمشق هستند
از نظر او، «نتایج استراتژیک» تصمیم ترامپ درباره سوریه به شرح ذیل است: «هر چه ترکیه دامنه فعالیت‌هایش در سوریه را گسترش دهد، شرکای عربی (آمریکا) در منطقه با سرعت بیشتری به سمت (بهبود روابط) با دمشق حرکت خواهند کرد. این تصادفی نیست که بحرین و امارات متحده عربی سفارت‌هایشان را به فاصله کوتاهی بعد از اعلام خروج ما از سوریه توسط ترامپ بازگشایی کردند. این کشورها و همچنین عربستان سعودی، مصر و اردن اعتقاد دارند که تعامل با دمشق می‌تواند به کاستن از نفوذ روسیه، ایران و ترکیه در سوریه کمک کند و آنها در حال نادیه گرفتن مواضع متناقض واشنگتن هستند».
مقام سابق آمریکایی افزود: «(کُردهای) نیروهای دموکراتیک سوریه(SDF) با اذعان به اینکه به زودی شاید تنها بماند و در محاصره نیروهای متخاصم قرار گیرد، به مذاکرات خود با رژیم بشار اسد شدت داده است. ترکیه همپیمان ما در ناتو، به روسیه رو آورد و چند روز بعد از تصمیم ترامپ مقام‌های ارشدش را به مسکو فرستاد تا با هم درباره تدابیر و اقدامات بعدی در سوریه کار کنند. اسرائیل نزدیک‌ترین متحد ما در منطقه با یک مواقعیت تازه مبنی بر غیبت قریب‌الوقوع آمریکا در صحنه میدانی سوریه مواجه شد. فقط ایران و روسیه تصمیم ترامپ را مورد تحسین قرار دادند. وقتی ترامپ گفت که ما از سوریه خارج خواهیم شد، هر آنچه نفوذی که شاید در قبال این دو دشمن‌مان در سوریه داشتیم را از دست دادیم».
او هشدار داد: «اگر رئیس‌جمهور (آمریکا) مسیر خود را تغییر ندهد، این روندها تشدید خواهد شد: شرکای ما دیگر به ما گوش نخواهند داد و تصمیماتی که مخالف منافع ما است، اتخاذ خواهند کرد. دشمنان ما با علم به اینکه آمریکا در مسیر خروج قرار دارد، منتظر خواهند نشست».
بقای بشار اسد، حقیقتی تلخ است
برت مک گورک در این یادداشت، چهار «حقیقت تلخ» را که سیاست خارجی آمریکا در قبال سوریه باید به انها توجه کند را برشمرده است.
از نظر او با توجه به اینکه «ما داریم از سوریه خارج می‌شویم، شاید در شش ماه و شاید در چهار ماه»، تمرکز آمریکا اکنون باید روی «حفاظت از ارتش خود و خروج ایمن نیروهایش» باشد.
حقیقت تلخ دوم از نظر او این است: «(بشار) اسد (در قدرت) باقی می‌ماند و اکنون این حقیقتی است که در تفکر شرکای منطقه‌ای ما شامل عربستان سعودی و اسرائیل هم قرار گرفته است، کشورهایی که همانند واشنگتن مواضعی شدیدا تند علیه ایران دارند اما این را متوجه هستند که بدون ما هیچ شانسی برای سرنگون کردن این دیکتاتور جنایتکار وجود ندارد و این موضوع تنها آرزویی واهی خواهد بود».
مک گورک در توضیح سومین حقیقت تلخ این طور توضیح داده است: با توجه به خروج آمریکا از سوریه و حضور کنونی نیروهای کُرد در مناطق شمال شرقی سوریه، این نیروها «شاید چاره‌ای جز همراهی کردن با دمشق به منظور رفتن زیر چتر حمایتی دولت سوریه نداشته باشند. این موضوع تاسف‌برانگیز شاید برای اجتناب از یک فاجعه انسانی و استراتژیک، ضروری باشد».
چهارمین حقیقت تلخ از نظر او این است: «در موضوع سوریه، ترکیه شریک قابل اتکایی نیست. نیروهای اپوزیسیون سوریه که ترکیه از آنها پشتیبانی می‌کند، شامل عناصر افراطی است و همچنین از نظر تعداد، خیلی کمتر از آن میزانی است که چالشی موثر علیه اسد باشند یا اینکه جایگزین قابل اعتمادی برای نیروهای دموکراتیک سوریه (SDF) باشند. مناطقی از شمال غرب سوریه از قبیل استان ادلب که ظاهرا تحت کنترل ترکیه قرار دارد، بیش از پیش تحت تسلط القاعده قرار دارند. آمریکا می‌تواند به ترکیه برای حفاظت از مرزش کمک کند اما ورود ارتش ترکیه و جنگجویان اپوزیسیون مورد حمایت این کشور به مناطق حضور نیروهای دموکراتیک سوریه در شمال شرق این کشورکه هم اکنون درباره آن صحبت می‌شود، هرج و مرج را دائمی و محیط را برای احیای تندروها مهیا خواهد کرد».
او معتقد است که اهداف آمریکا در سوریه باید شامل دو موضوع شود: «کاستن از خطر تجدید حیات داعش و ممانعت از تحکیم حضور نظامی ایران در سوریه، چرا که این حضور تهدیدی برای اسرائیل است».
مقام سابق آمریکایی پیشنهاد داد که واشنگتن می‌تواند با «حمایت از اسرائیل در حملات هوایی دقیقش به تهدیدات ایران در سوریه» به دستیابی به هدف ممانعت از تحکیم حضور نظامی ایران در سوریه کمک کند.
مک گورگ می‌نویسد: «(ترسیم) این اهداف محدود، برای آنهایی که امیدهای بزرگتری درباره سوریه داشتند، رضایت‌بخش نخواهند بود اما آن امیدها مُردند. با توجه به شنیده شدن صدای تیک تاک ساعت خروج آمریکا (از سوریه)، ما باید برای حفاظت از مهم‌ترین منافع آمریکا تلاش کنیم البته حتی این موضوع هم شاید کاری دشوار باشد».
او یادداشتی را با این جملات پایان می‌دهد: «نکته طنز آن است که رئیس‌جمهور از آغاز، شکست داعش را به عنوان هدف خود تعیین کرده بود. او در سال ۲۰۱۶ وعده داده بود که "داعش لعنتی را از بین خواهم برد" اما انتخاب‌های اخیر او همین حالا هم سبب دادن حیاتی تازه به داعش و دیگر دشمنان آمریکا شده است».