العالم – ایران / سیاسی
«علی آقامحمدی» عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفتگوی تفصیلی با شبکه بین‌المللی العالم درباره آخرین وضعیت اقتصادی کشور، برجام و آینده آن توضیحاتی ارائه داد.
این گفتگوی ویژه دوشنبه مورخ 2 دی 98 ساعت 21 به وقت تهران از برنامه "من طهران" شبکه بین المللی العالم پخش خواهد شد.
مهمترین نکات مطرح شده در مصاحبه آقامحمدي با العالم:
- پایداری اقتصاد ایران به نسبت گذشته بهتر شده است
- اقتصاد ایران از رشد منفی به سمت رشد مثبت در حال حرکت است
- پیروزی ایران در جنگ اقتصادی؛ مقدمه ضربه پذیری امریکا خواهد شد
- آمریکا پس از پذیرش برجام با تصور اینکه از روی ضعف ایران به آن تن داده است، یک عملیات مرصادی را علیه اقتصاد ایران شروع کرد
- ایران در سوریه توانست قدرت های جهانی را به ضعف نظامی آمریکا واقف کند
- رشد اقتصاد غیر نفتی کشور شروع شده است
- اقتصاد ایران در حوزه صادارت غیر نفتی به یک اقتصاد بزرگ تبدیل شده است
- ظرفیت صادرات غیر نفتی کشور تا 100 میلیارد دلار است به شرطی که نخواهیم با غربی ها کار کنیم
- CFT و پالرمو در شرایط فعلی تحریم ها کمکی به ما نمی کنند
- عکس العمل مجموعه FATF نسبت به آنچه انجام شده است مناسب نبود
- نمی گذاریم دست جمهوری اسلامی در هیچ حوزه که جزو اختیاراتش هست بسته شود
- نحوه اطلاع رسانی افزایش قیمت بنزین مناسب نبود
- روز جمعه اعلام افزایش بنزین، خلع جدی اطلاع رسانی دیده می شود؛ هیچ مسئولی نیامد توضیح دهد، تبیین کند و مردم را درجریان قرار دهد
- تظاهرات بعد از گرانی بنزین دو منشا داشت
- برخی به دنبال فرصت بودند تا برنامه های خرابکارانه خود را پیاده کنند
مشروح گفتگو:
العالم: آیا تحریم های بی سابقه آمریکا توانسته است بر اقتصاد ایران آسیب وارد کند؟ چگونه ایران، خود را با این هجمه سنگین منطبق و دربرابر آن ایستادگی کرده است؟
آقامحمدی: آسیبی که ما دیده ایم یک آسیب واقعی است علتش هم آن است که یک هجمه همه جانبه ای را آمریکا انجام داده که تا به حال درمورد هیچ کشوری انجام نداده است و در مورد ایران هم بی سابقه است، ولی وقتی این مساله را مقایسه می کنیم با مسایل مربوط به سال 1390 و 1391 می بینیم که خیلی سریع تر توانستیم از این جریان خارج شویم و خودمان را پیدا کنیم و راه جدیدمان را در برابر تحریم های شدید آمریکا پیداکنیم. از این جهت پایداری اقتصاد به نسبت گذشته خیلی بهتر شده و این موضوع خوشحال کننده است که کشور دارد در مقابل حوادث سنگین، قابلیت ایستادگی خودش را پیدا می کند و خوب تر از این مساله آن است که اکنون خبرهایی را می شنویم که اقتصاد از حالت رشد منفی به سمت رشد مثبت در حال حرکت است و در حال پشت سر گذاشتن مرحله کاهش یک باره رشد اقتصادی است بنابر این افق آینده را روشن و در عین حال مشکلات مردم را جدی می بینم.
العالم: جهت گیری نهایی ایران در برابر جنگ اقتصادی آمریکا چیست و نقش اقتصاد مقاومتی را در این زمینه چگونه ارزیابی می کنید؟
آقامحمدی: هدف ما این است که کشور بتواند روی پای خودش بایستند و ما در حقیقت فقط دور زدن تحریم را دنبال نمی کنیم بلکه مسیر تحریم ناپذیری را دنبال می کنیم و این حرکت ما بسیار مهم است چون آمریکا همه توانش را گذاشته است که بتواند این کار را با موفقیت به پایان برساند. سیاست آمریکا این است که به همه نشان دهد که هیچ راه نجاتی از قدرت آمریکا وجود ندارد و به تعبیر مقامات آمریکا در اجلاس اخیر دوحه، این تحریم شدید در حقیقت جایگزین جنگ نظامی بوده است بنابراین پیروزی در این عرصه به عنوان پیروزی در جنگ و شکست نیز به معنای شکست جنگ آمریکا تلقی می شود.
همان طور که امسال در جریان سالگرد سقوط دیوار برلین گفته شد و همه تفسیرگران به آن پرداختند که وقتی دیوار فرو ریخت فقط نقش اروپای شرقی و غرب نبود بلکه نقش افغانستان مهم بود که توانست هیمنه شوروی را در حمله به افغانستان بکشند، بنابر این اگر ایران پیروز شود و این حمله شدید را که جایگزین حمله نظامی آمریکاست، به شکست بکشاند این مساله مقدمه ضربه پذیری امریکا خواهد شد و بسیاری از کشورها به این نتیجه خواهند رسید که مقاومت در جنگ اقتصادی با آمریکا امکان پذیر و به راحتی قابل انجام و مدیریت است. از این جهت این مساله را مقایسه می کنم با حوادث آینده ای که برای غرب و به ویژه آمریکا بعد از پیروزی ایران رخ خواهد داد بنابراین پیروزی ایران را بسیار مهم می دانم و جهت ما در حقیقت جهت گیری به سمت این پیروزی است و ما این پیروزی را انشاالله جشن خواهیم گرفت.
اقتصاد مقاومتی نیز چارچوب این حرکت است که رهبر انقلاب براساس سابقه آمریکا در عهد شکنی در دوره‌های قبل؛ بازگشت تحریم ها را پیش بینی کرده بودند؛ برای ایران روشن بود که آمریکا این مسیر را تمرین خواهد کرد و در صدد وارد کردن ضربه اش برخواهد آمد. همین طور که وقتی ما قطعنامه [در پایان جنگ تحمیلی] را پذیرفتیم، برداشت غرب و عراق این شد که ایران از سر ناتوانی و ضعف قطعنامه 598 را پذیرفته و نه از سر قدرت، لذا عملیات مرصاد را طرح ریزی کرد، وقتی ما برجام را پذیرفتیم برای آمریکا نیز چنین تصوری به وجود آمد که ما در موضع ضعف این کار را انجام داده ایم لذا یک عملیات مرصادی را علیه اقتصاد ایران شروع کرد به همین جهت وقتی این عملیات شکست بخورد که خواهد خورد و اکنون طلیعه این شکست کاملا روشن است، به نظر من شاهد آسیب های جدی آمریکا خواهیم بود.
همان طور که ایران در سوریه با نشان دادن خط حرکتی خود توانست بقیه قدرت های جهانی را به ضعف نظامی آمریکا واقف کند که باعث شد آنها رهسپار سوریه شوند، قطعا دراین میدان هم کسانی که رقبای اقتصادی آمریکا هستند و قرار است با این کشور در این زمینه در مصاف باشند، آنها را امیدوار خواهد کرد که واشنگتن از آنچنان هیمنه اقتصادی که مدعی است برخوردار نیست.
العالم: برنامه کشور در زمینه خصوصی سازی، اجرای اصل 44 و تقویت بخش خصوصی برای ورود به عرصه تولید و اقتصاد چیست؟
آقامحمدی: ما آنچه که در این زمینه داریم اجرای اصل 44 قانون اساسی است و سیاست جمهوری اسلامی در این زمینه پایداری کامل دارد. رهبر معظم انقلاب در دیدار اخیر با تولید کنندگان، اصل 44 را به عنوان حق مردم قلمداد کردند و گفتند که این مساله هم حق و هم وظیفه است بنابراین، ما در این زمینه که باید کار اقتصاد توسط مردم انجام بگیرید، ثابت قدم هستیم و مراحل توسعه آن را انجام خواهیم داد. در این خصوص تولیدکنندگان و صنعت گران بزرگ همراه ما هستند و به زودی برنامه نسبتا مفصلی را در این حوزه خواهیم داشت و در بودجه سال آینده نیز تدابیری برای این امر اندیشیده شده ضمن این که سرمایه گذاری بخش خصوص هم با اجرای اصل 44 گسترش عمیقی پیدا خواهد کرد.
العالم: برنامه ایران برای عملی کردن صادرات غیر نفتی، شعار خودکفایی و عدم وابستگی اقتصادی به کشورهای غربی چیست و درچه مرحله ای قرار دارد؟
آقامحمدی: امسال رشد اقتصاد غیر نفتی کشور شروع شده و در سه ماهه دوم و سوم مثبت شده و در سال آینده رشد اقتصاد کشور در بدترین حالت حداقل بیش از دو درصد خواهد بود و با تدابیری که اندیشیده شده احتمال این که این عدد بالاتر برود وجود دارد. ما وابستگی های کشور به اقتصاد غربی را بررسی کرده ایم آنهایی که درحوزه تکنولوژیک بوده یک بسیج عمومی تکنولوژیک در کشور راه اندازی شده و برای بخش سرمایه گذاری هم یک بسیج ملی سرمایه گذاری در حال شکل گیری است که امیدواریم این جایگزینی صورت بگیرد.
اکنون اقتصاد ایران در حوزه صادارت غیر نفتی به یک اقتصاد خیلی بزرگ تبدیل شده است به طوری که بالای 45 میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داریم و براساس بررسی های کارشناسی ظرفیت صادرات غیر نفتی کشور تا 100 میلیارد دلار است به شرطی که نخواهیم با غربی ها کار کنیم. یعنی اقتصاد کشور منهای غربی ها چنین ظرفیتی را دارد. این مساله به خوبی برنامه ریزی شده و امیداریم با حمایت هایی که از تولید و سرمایه گذاران بخش خصوصی درکشور انجام می دهیم این امر را به خوبی محقق کنیم و این همان نکته ای است که درصورت محقق شدن، نشان خواهد داد اولاً اقتصاد ایران از وابستگی خارج شده پس تحریم دیگر نمی تواند در آینده کارساز باشد و در ثانی ثابت خواهد شد که آمریکایی ها آنچنان قدرتی نیستند که اگر اراده کنند اقتصادی را به زمین بزنند بتوانند چین کاری را انجام دهند.
العالم: مقامات دولتی معتقدند رسیدن به این هدف آسان است اگر ما به معاهدات بین المللی مثل اف ای تی اف بپیوندیم. لذا تلاش می کنند که دو طرح پالرمو و سی اف تی را به تصویب برسانند. تحلیل شما از این موضوع چیست؟
آقامحمدی: CFT و پالرمو در شرایط فعلی تحریم ها کمکی به ما نمی کنند و ممکن است برای ما مشکل ساز باشند؛ مشکلات ما از جنس تحریم همه جانبه مالی توسط آمریکا است و ما به هیچ وجه نمی توانیم با مکانیزم های جهانی که آمریکا از آنها برای تحریم ما استفاده کرده است راهی برای جلو بردن داشته باشیم ولی اگر در جایی به نفع ایران باشد یا ضرری برای ایران نداشته باشد حتما تعامل خواهیم کرد و در غیراینصورت، اگر پذیرفتن آن برای ما مشکلی ایجاد کند، حتما آن را نمی پذیریم.
خوشبختانه در حال حاضر کمسیون های چندگانه مجمع با هم تشکیل جلسه دادند و به یک اجماع نظری خواهیم رسید و مجمع آن را نهایی خواهد کرد و آنچه تشخیص دهد مطمئن هستیم که به مصلحت نظام است؛ همه مسولین اقتصادی هم نظرات خود را ارجاع می دهند جلسات آنها معمولا 4 ساعته است و تعداد جلسات آن محدود نخواهد بود هرچه بحث برای اقناع باشد انجام می شود و همه مباحث هم مکتوب می شود و همه مقامات کشور هم در جریان قرار خواهند گرفت. مجمع در نظام تصمیم گیری جایگاه والایی دارد و سعی می کند به بهترین وجه مصالح کشور را رعایت کند؛ ما باید منتظر بمانیم تا این جلسات کارشناسی به سرانجام برسد و گمان نمی کنم این جلسات بیش از دو هفته طول بکشد.
العالم: رایزنی ها در مجمع تشخیص مصلحت نظام در مورد تصویب دو طرح یاد شده به کجا رسیده است؟ و چه مسیری در پیش خواهید گرفت؟
آقامحمدی: آنچه وزیر اقتصاد قبلی و قبل‌تر از ایشان، آقای طیب نیا انجام داده است توافق بر روی 41 بند یا اکشن پلن بوده است که 39 مورد آن انجام شد و دو مورد آن که CFT و پالرمو است باقی مانده است و عکس العمل مجموعه FATF به آنچه انجام شده است مناسب نبود و باید اطمینان پیدا کنیم تا آنچه انجام می دهیم با آنچه می خواهیم تطابق پیدا می کند یافته و داده ما چیست؟ این موضوع در مجمع در حال بررسی است همه دستاندرکارانی که در خارج هستند، وزرای اقتصاد، بانک مرکزی، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، وزارت خارجه نظراتشان را تشریح کردند و ما در مقایسه این دو، مسیرمان تعیین می شود؛ اکنون نمی توانیم حرف قاطعی بزنیم و آنچه مصلحت کشور بدانیم آن را خواهیم انجام داد؛ نظر طرف مقابل را کلا رد نمی کنیم و اکثریتی را که در آن مصلحت باشد می پذیریم و بر آن اساس حرکت می کنیم.
العالم: همانطور که می دانیم اختلاف هایی بر سر تعریف و تفسیر تروریسم وجود دارد. به نظر شما آیا پیوستن به FATF اجرای لوایح چهارگانه مانع حمایت ایران از محور مقاومت خواهد شد؟
آقامحمدی: اگر تحفظ پذیر باشد یک نوع تصمیم می گیریم اما اگر نباشد ما نمی گذاریم دست جمهوری اسلامی در هیچ حوزه که جزو اختیاراتش هست بسته شود و اگر ما به این نتیجه برسیم که برای خود می توانیم حقی را محفوظ کنیم شاید راحت تر بتوانیم تصمیم بگیریم.
العالم: حوادثی که اخیرا در برخی شهرهای ایران رخ دادند به خصوص در شهرهای اطراف تهران پس از افزایش قیمت بنزین که برخی از آنها به آشوب و اغتشاش انجامید؛ ریشه های این اغتشاشات را چگونه و از کجا می توان یافت؟
آقامحمدی: تصمیمی که برای بنزین گرفته شد، نحوه اطلاع رسانی مناسبی نداشت این به این معنا نیست که باید از قبل اطلاع داده می شد اما بعد از اجرا باید اطلاع رسانی پررنگ انجام می شد ما روز جمعه را خلع جدی در تبلیغات می بینیم هیچ مسئولی نیامده توضیح دهد، تبیین کند و [مردم] در جریان قرار دهد و لذا مردم هم عکس العملی نداشتند و منتظر بودند که چه می شود؛ ولی کسانی که مخالف بودند و به خصوص آنهایی که برنامه هایی برای آینده داشتند و با این موضوع به تعجیل افتادند، آنها شروع به توضیح دادن کردند و یک مرتبه فضایی را در اختیار گرفتند.
وقتی شما تصمیم می گیرید که قیمت بنزین آزاد را یک مرتبه 3 هزار تومان بکنید و قیمت بنزین سهمیه بندی شده را 50 درصد افزایش دهید؛ این یک تصمیم کوچک نیست و در زندگی مردم تاثیر خواهد گذاشت؛ شما [مسئولین] باید این تصمیم را جدی تلقی می کردید و دائم با مردم حرف می زدید و آنها را توجیه می کردید، ولی رادیو و تلوزیون را در آن روز مشاهده کنید و ببینید که چه تعداد از مسئولین در آن حاضر شدند!، انگار یک روز عادی است و هیچ اتفاقی نیفتاده است، بنابراین یک اشکال در اینجا بود و دیگران بودند که از خلا موجود استفاده مناسب را بردند.
برنامه هایی وجود داشت که برای وقت دیگری تنظیم شده بود ولی بهانه بنزین باعث شد آنها اجرای این برنامه ها را جلو بیندازند؛ آنها فکر می کردند که یک فرصت بسیار تاریخی پیدا کردند تا برنامه های خود را اجرا کنند، بسیاری از عملیات هایی که انجام شد ارتباطی به گرانی بنزین نداشت، مثلا هجوم به سمت سیلوها برای بهم زدن امنیت غذایی ربطی به اعتراضات نداشت، یا حمله برای تسخیر بندر و جلوگیری کردن از حمل و نقل بار، اقدامی نبود که از سوی مردم عادی انجام شده باشد. این عملیات نشان داد که آمریکایی ها به دنبال شدید کردن فشار علیه ایران بودند و بعدا به یک مناسبتی یک آشوبی را ایجاد کنند و این آشوب را به سختی وضع نسبت بدهند و مدعی شوند که مردم نظرشان تعامل با آمریکاست تا شرایط بهبود یابد و لذا همه حرف آنها و تبلیغاتشان هم این بود که ایران باید به سمت آمریکا بیایید و راهی برای آنها وجود ندارد.
تظاهرات دو دسته بود، یک دسته احساس عمومی بود و آن احساس عمومی در میدان ظاهر شد و اسباب ظهورش نیز طبیعی بود و دسته دیگر ورود های خرابکاران بود که به صورت نقطه های انتخاب شده بود مثلا سعی کردند بارندگی در تهران را با بسته شدن بزرگراه‌های کلیدی گره بزند و زمینه ای برای ایجاد بحران بوجود آورند، این دو را باید از یکدیگر تفکیک کرد؛ من زمینه اغتشاش را خارجی می دانم ولی زمینه اعتراض ها را داخلی می دانم.
ما در برخورد های نظام نیز این تفکیک را مشاهده می کنیم، به نحوی که کسانی که کشته شدند نظام آنها را یکپارچه ندیده است و تفکیک کرده است، شماری را شهید تلقی کردند و گروهی که طرح غرب را اجرا کردند، مجموعه آنها گرفتار شده است و زمانی که محاکمات آنها انجام شود مشخص می شود که چه خطری از سر ملت ایران دفع شده است.