العالم - تحلیل روز
بین دو انقلاب – انقلاب 1920 و تظاهرات میلیونی دیروز جمعه – صد سال فاصله است. این دو انقلاب شباهت ها و تفاوت هایی با هم دارند که باید با توجه به جلوه های پر معنا و روشنی که در حرکت میلیونی دیروز ملت عراق مشاهده شد، مورد بررسی قرار گیرند.
در مه 1920 انقلاب دهه بیست علیه حضور نیروهای استعمار انگلیس در عراق آغاز شد. انگلیس متعهد شده بود که با پایان جنگ جهانی اول، استقلال عراق را به رسمیت بشناسد اما تعهدات خود را زیر پا گذاشت. انقلاب 1920 عراق، مخالفت قاطعانه این کشور با سیاست انگلیس بود که می کوشید نسخه هند را در عراق پیاده کند.
در سال 2020 هم آمریکا تمام تعهدات خود را در این کشور زیر پا گذاشت. آمریکا در سال 2003 به بهانه مبارزه با تروریسم، عراق را اشغال کرد و این کشور صحنه تاخت و تاز گروه های تروریست شد. آمریکا نمی خواهد عراق به استقلال کامل دست پیدا کند و در این مسیر حتی دست به ترور شهیدان سپهبد قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس و هم رزمانشان زد. این گونه بود که میلیون ها نفر دیروز در عراق دست به تظاهرات علیه ادامه حضور اشغالگران آمریکایی زدند.
تفاوت دو انقلاب در سرنوشت آنهاست؛ انقلاب 1920 به دلایل لوجستیکی و عوامل و شرایط محیطی شکست خورد. در آن زمان انقلابیون عراقی نه تجریه کافی داشتند نه سلاح کافی لذا انقلابشان به ثمر نرسید.
در حالی که انقلاب 2020 – همان طور که همه می دانند – توانمندی های نظامی عراق افزایش چشمگیری یافته است و ارتش و نیروهای حشد الشعبی از تجربه و تجهیزات کافی برای اخراج اشغالگران آمریکایی حتی به زور اسلحه برخوردار شده اند و از همه اینها مهمتر وحدت کلمه مردم ملت عراق است که یکصدا اخراج اشغالگران آمریکایی را فریاد زدند. حضور اشغالگران آمریکایی در عراق هیچ نتیجه مثبتی نداشت. حتی می توان گفت که اصلا قرار نبوده است اعزام اشغالگران آمریکایی به عراق نتیجه مثبتی در پی داشته باشد. در این جا بد نیست یادآوری کنیم که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در پاسخ به تلاش عراق برای اخراج اشغالگران آمریکایی تهدید کرده بود که اموال دولت این کشور در آمریکا را بلوکه خواهد کرد؛ وی همچنین بغداد را به تحریم های بی سابقه تهدید کرده بود.
اما اکنون و پس از تظاهرات میلیونی دیروز جمعه در عراق، دولت آمریکا باید فهمیده باشد که دیگر فقط با پارلمان یا دولت یا رئیس جمهور یا یک فراکسیون پارلمانی خاص طرف نیست، بلکه کل ملت عراق رو به روی آن ایستاده اند.
پس از تصویب قانون اخراج اشغالگران آمریکایی در پارلمان عراق و ابلاغ آن به دولت این کشور، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا مدعی شد که عراقی ها خواستار ادامه حضور نیروهای آمریکایی در کشورشان هستند و با همین ادعا نتیجه گرفت که ادامه حضور این نیروها در عراق، قانونی است. اما اکنون با این حضور میلیونی، دیگر چه بهانه ای می تواند داشته باشد؟ آیا می تواند بگوید باید تک تک عراقی ها به خیابان بیایند تا ما نیروهایمان را از عراق خارج کنیم؟ انتظار می رود که اکنون پمپئو حقیقت را بگوید و اعتراف کند که کشورش منافع خاصی در عراق دارد و برای حفظ آن در عراق خواهد ماند.
در اینجا احتمال اینکه تظاهرات مردمی برای اخراج اشغالگران آمریکایی به درگیری و جنگ میدانی کشیده شود، وجود دارد. این سناریو شباهت کاملی به ماجرای انقلاب 1920 دارد. اکنون به ملت عراق بستگی دارد که تظاهرات میلیونی خود را به مرحله مبارزات مسلحانه بکشانند (و به این ترتیب زبان گویای بسیاری از ملت های منطقه می شوند که کشورشان با معضل مداخله های آمریکا و تبعات منفی آن روبه روست).
با اینکه انقلاب 1920 به طور کامل به اهدافش نرسید اما استعمار بریتانیا در نهایت مجبور شد عراق را ترک کند. این امر می تواند مهمترین وجه تشابه این انقلاب با انقلاب دوم باشد. کما اینکه عوامل و اسباب لازم برای پیروزی انقلاب دوم که با تظاهرات میلیونی جمعه شروع شده است به مراتب قوی تر از عوامل و اسباب انقلاب اول است.