العالم - کرونا
اجرای مقررات منع آمدوشد از سوی دولت هند تا حدودی مانع گسترش همه‌گیری کرونا در این کشور شده، اما به علت نبود یک برنامه، این مسئله در عین حال به گرسنگی، عدم اطمینان و سراسیمگی دامن زده است.
نشریه آمریکایی فارن پالیسی در گزارشی نوشت روز ۲۴ مارس نارندا مودی، نخست‌وزیر هند برای دومین بار در یک هفته در تلویزیون ظاهر شد تا اعلام کند که قرار است از نیمه‌شب برای جلوگیری از شیوع کووید-۱۹ در این کشور مقررات منع آمدوشد اجرا شود. زیرا سرزمینی با جمعیت هند می‌تواند برای این ویروس که از انسان به انسان سرایت می‌کند، مأمن خوبی برای رشد باشد. تجربه تلخ کشورهایی که از نظر نظام سلامت بسیار سرتر از هند بودند و همچنین هشدارهای رو به افزایش متخصصان داخلی درباره قریب‌الوقوع بودن فاجعه، این تصمیم مودی را ایجاب می‌کرد.
به نظر می‌رسد این تصمیم مودی در کنترل شیوع بیماری موثر بود اما در عین حال با بدبختی‌های زیادی همراه بود که کمی آمادگی می‌توانست مانع این شرایط بد شود یا دست‌کم از شدت آن بکاهد. مهاجرت دسته‌جمعی میلیونها هندی از شهرها به سمت دهکده‌های دوردست، به خوبی ناکارآمدی عملکرد نخست‌وزیری را نمایان کرد که علیرغم در اختیار داشتن منابع عظیم، هفته‌های مهمی را بر باد داد.
نگاهی به ترتیب وقایع، این مسئله را روشن می‌کند. نخستین مورد ابتلا به کووید-۱۹ در هند، ۳۰ام ماه ژانویه گزارش شد. اما تا ۱۳ مارس—دو روز بعد از آن که سازمان بهداشت جهانی شیوع کرونا را همه‌گیری اعلام کرد—یکی از مقامات ارشد وزارت بهداشت هند به هندی‌ها اطمینان می‌داد که کروناویروس یک وضعیت اورژانسی بهداشتی نیست.
بنابر این گزارش، هند از اولین کشورهایی بود که پروزها و ورود مسافران از چین را ممنوع کرد. اما این حالت آمادگی تنها ظاهری بود. تا ۱۹ مارس دولت هند مانع صادرات تجهیزاتی که برای نجات جان بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرند نشده بود. فهرست تجهیزات در دسترس سه روز بعد منتشر شد و سهل‌انگاری دولت در هفته‌های حیاتی را در زمانی که ویروس بدون توقف در حال شیوع جهانی بود، آشکار کرد.
در کشوری با جمعیت بیش از یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر تنها ۴۰ هزار دستگاه تنفسی، یک تخت ایزوله در ازای هر ۸۴ هزار نفر، یک دکتر در ازای هر ۱۱ هزار و ۶۰۰ بیمار و یک تخت بیمارستانی برای هزار و ۸۲۶ هندی وجود داشت. حتی در این زمان هم که پیامدهای غم‌انگیز انفعال دولتها در برخی کشورهای دیگر در حال نمایان شدن بود، واکنش مودی بسیار خونسردانه بود.
او در آخرین هفته ماه فوریه میزبان دونالد ترامپ بود. ده‌ها نفر از مردمی که در کلبه زندگی می‌کردند در این زمان اخطار تخلیه دریافت کردند و به سرعت دیواری برای پنهان کردن آنها از نگاه رئیس‌جمهور آمریکا مقابلشان کشیده شد. در ماه مارس هم مودی انرژی خود را برای سرنگونی دولت مادیا پرادِش، ایالتی مرکزی که توسط حزب مخالف کنگره ملی هند اداره می‌شود، صرف کرد.
فارن پالیسی در ادامه نوشت از آنجا که مودی با مطبوعات صحبت نمی‌کند، برای کسانی که خارج از دایره غیرقابل نفوذ افراد مورد اعتماد او هستند، فهمیدن آنچه در نظر اوست دشوار است. سرانجام اعلام شد که وی قصد دارد ۱۹ مارس با مردم کشورش صحبت کند. این اعلام باعث ایجاد سراسیمگی بیشتر شد زیرا کشور هنوز با تصمیمی که وی در سخنرانی بزرگ قبلی خود در سال ۲۰۱۶ اعلام کرده بود و باعث شد ۸۶ درصد پول در گردش منسوخ شود و کشور را در آشوب فرو برد و بزرگترین بحران بیکاری در چند دهه اخیر پیش‌بینی شود، دست و پنجه نرم می‌کرد.
مودی در آن سخنرانی از مردم خواست قوانین منع آمدوشد را رعایت کنند و همچنین کادر درمانی این کشور را مورد تحسین قرار داد. بسیاری از مردم درخواست او را اجابت کردند و در خانه ماندند؛ اما عصر همان روز عده زیادی به خیابانها آمدند تا جشن بگیرند. این افراد که اغلب طرفداران مودی بودند، "حرکت هوشمندانه" او را تحسین و این افسانه را پخش می‌کردند که ویروس بر اثر طنین صدای تشویق دسته‌جمعی آنها به بخار تبدیل می‌شود. به هر حال این تصمیم مودی، باعث شد مردم تصور کنند که وی برای جلوگیری از این بیماری برنامه دارد.
تا ۲۴ مارس که قانون منع آمدوشد اعلام نشده بود، مردم متوجه بی‌برنامه‌گی دولت خود در مقابله با این بیماری نشده بودند. مودی یک بار دیگر با آنها بازی سال ۲۰۱۶ را تکرار کرده بود، یعنی اول مردم را سرگرم کرد تا بتواند موقعیت خود را تحلیل کند. نوزدهم مارس مودی به مردم کشورش گفته بود که کارگروه ویژه‌ای را برای کاهش درد و رنج اقتصادی ناشی از شیوع کرونا ایجاد کرده که بعد معلوم شد اصلا چنین چیزی نبوده است.
تجهیزات حفاظتی مورد نیاز برای کادر درمانی هم تنها چند ساعت مانده به اعلام مقرارت منع آمدوشد آماده شدند و محرک‌های اقتصادی و بسته‌های کمکی که مودی قول آنها را داده بود بسیار ناچیز بودند. حدود ۴۵ میلیون کارگر مهاجری که در هند هستند، به کلی در برنامه دولت نادیده گرفته شدند و به طور کلی میلیونها هندی به نوعی در قرنطینه رها شدند تا از گرسنگی بمیرند. این قرنطینه، نابرابری‌های اجتماعی در هند را به لحاظ طبقه اجتماعی، وضع مالی و مذهب بیش از گذشته در معرض نمایش گذاشت.
در عوض مودی مانند سال ۲۰۱۳ برای پنهان کردن این اتفاقات و پوشش بی کفایتی دولت خود، با راه‌اندازی خیریه و ساخت فیلمهای جذاب به تبلیغات رو آورد.
کرونا ویروس در شرایطی وارد جامعه هند شده که انسجام اجتماعی در آن به ضعیف ترین حد خود در چند دهه اخیر رسیده است. جامعه اقلیت‌های هند به خصوص مسلمانان آن دلایل قانع‌کننده‌ای دارند که به حکومت فرقه‌ای این کشور که آنها را ستون پنجم جلوه داده و قانونی را تصویب کرده که ممکن است باعث بی‌وطن شدن آنها شود، به دیده حقارت نگاه کنند.
این تراژدی در حالی در هند رخ می‌دهد که حزب مخالف کنگره این کشور اوایل فوریه زنگهای خطر درباره شیوع کرونا را به صدا درآورده بود. رهبر سابق آن، راهول گاندی، هفته‌ها در حال گوشزد کردن این خطر به مودی بود. اما مودی مانند همیشه نه مثل مقام منتخب مردم که باید در خدمت آنها باشد، بلکه مثل یک فرمانروا عمل کرد. پارلمان، به عنوان حاکمیت منتخب مردم هم به جای بحث درباره سیاست و نظرات، به مروج نظرات نخست‌وزیر تبدیل شده است. حزب مردم هند (بی‌جِی‌پی) اعضای کنگره را هم به نوعی در دست مودی می‌داند و آنها را به «بازی سیاست‌های کوچک» متهم می‌کند.
فارن پالیسی در پایان به ذکر یک تجربه موفق در کنترل بیماری همه‌گیر در هند پرداخت و نوشت: در سال ۲۰۰۹ وقتی آنفلونزای خوکی در هند شایع شد، دولت وقت که تحت هدایت کنگره بود، ۳۰ میلیون قرص اسلتامیویر (تامی‌فلو) ذخیره کرد، فاصله اجتماعی را اجرا کرد، فروشگاه‌ها را تعطیل و تجمع را ممنوع اعلام کرد. در آن زمان اقدامات دهلی با این اتهام که برای جلوگیری از بیماری نامناسب بودند، مورد انتقاد قرار گرفتند، در حالی که اقدامات پیشگیرانه آن زمان موفق بودند.
فارس