العالم - عربستان سعودی
بنابر پیش‌بینی کارشناسان، به دنبال وخیم‌تر شدن بحران مالی عربستان سعودی، مقامات ریاض شاید مجبور شوند قراردادهای تسلیحاتی جدید را کنار بگذارند و همچنین خریدهای تسلیحاتی را که قبلاً درباره آنها توافق کرده‌اند، به تاخیر بیندازند.
روزنامه انگلیس «گاردین» در گزارشی نوشت: تاخیر پیش‌بینی شده می‌تواند پیامدهای طولانی‌مدتی برای این کشور تحت حاکمیت «محمد بن سلمان»، ولی‌عهد سعودی که جنگ خونینی علیه همسایه خود به راه انداخته است، داشته باشد.
«بروس ریدل»، یکی از اعضای ارشد اتاق فکر «بروکینگز» مستقر در واشنگتن و همچنین مامور آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا با سابقه ۳۰ ساله ارائه مشاوره به دولت‌های مختلف این کشور در خصوص مسائل غرب آسیا، گفت: شکی ندارم که این پایان یک دوره است. دوره داشتن همه پول (نفت) برای خلیج فارس به اتمام رسیده است. عربستان سعودی به دلیل فروپاشی بازار نفت و آشفتگی اقتصادی جهان با بحرانی بی‌سابقه برای تامین بودجه مواجه شده، زیرا شیوع کرونا تقاضا برای نفت را در آینده قابل پیش‌بینی کاهش داده است.
سال گذشته عربستان سعودی ۶۲ میلیارد دلار برای خرید تسلیحات اختصاص داد که این کشور را در جایگاه پنجم کشورهایی قرار داد که بالاترین رقم‌ها را صرف خرید سلاح در جهان کردند. بنابر تحقیق موسسه بین‌المللی صلح استکهلم، گرچه این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۸ کمتر بود اما ۸ درصد سود ناخالص داخلی عربستان را شامل می‌شد، به این معنا که این کشور بخش بیشتری از ثروتش را برای خرید سلاح در مقایسه با آمریکا (۳.۴ درصد)، چین (۱.۹ درصد)، روسیه (۳.۹ درصد) و هند (۲.۴ درصد) هزینه کرد.
به نوشته گاردین، برای دهه‌ها صرف چنین هزینه‌ای نفوذ سیاسی عربستان را تقویت کرده است. «اندرو فاینستاین»، کارشناس فساد و تجارت جهانی سلاح در همین خصوص گفت: اگر عربستان سعودی با فاصله یکی از بزرگترین خریداران سلاح نبود، احتمالاً از حمایت بدون انتقاد قدرت‌های غربی از آن خبری نبود. یکی از نتایج خرید سلاح این است که شما رابطه هم می‌خرید.
در آمریکا دونالد ترامپ در اشاره به خریدهای عربستان، تلاش کرده با برجسته کردن تاثیر آن بر مشاغل آمریکایی، واکنش ملایم دولت خود به قتل «جمال خاشقچی»، روزنامه‌نگار منتقد سعودی و ستون‌نویس «واشنگتن پست» را به دست آل سعود توجیه کند.
بریتانیا بیشترین فروش سلاح خود را به عربستان دارد، بیش از ۴.۷ میلیارد پوند از زمانی که عربستان بمباران یمن در مارس ۲۰۱۵ را آغاز کرد. «بوریس جانسون»، نخست‌وزیر این کشور با انتقادات بسیاری در این خصوص مواجه است، زیرا لندن فروش سلاح به عربستان را به رغم نگرانی از نقض قوانین بشردوستانه بین‌المللی در پی حمایت انگلیس از جنگ علیه یمن، ادامه می‌دهد.
حالا ریدل و کارشناسان دیگر بر این باورند که عربستان راهی ندارد جز آن که برخی مخارج نظامی خود را به تعویق بیندازد و برخی را برای همیشه متوقف کند.
«اندرو اسمیت» در سازمان «کارزار علیه تجارت سلاح» مستقر در لندن، گفت: انتظار می‌رود آنها در کوتاه‌مدت تعدادی از خریدهای بزرگ را مثل خرید جت‌های جنگنده که بریتانیا مدت مدیدی است درباره آنها مذاکره می‌کند، معوق کنند.
«جرالد فایراستاین»، سفیر سابق آمریکا در یمن معتقد است برای سعودی‌ها تاخیر یا لغو قراردادهای جدید خرید سلاح آسان است، اما دولت عربستان احتمالاً باید قراردادهای حفظ و نگهداری از سلاح‌ها را برای حفظ کارآیی آنها، برجا نگه دارد. عربستان در گذشته تلاش کرده برنامه پرداخت را بار دیگر به مذاکره بگذارد تا بتواند پرداخت‌ها را در بازه‌ای طولانی مدت انجام دهد.
این کارشناس گفت: زمانی را به یاد بیاورید که محمد بن سلمان به کاخ سفید آمده بود و ترامپ آن تصویر که فروش ۱۰۰ میلیارد دلاری را نشان می‌داد بالا گرفته بود. اما آن همش خیال‌پردازی بود. اغلب آن موارد هرگز رخ نداد و (قرارداد آنها) امضا نشد. فقط حرفی روی هوا بود.
بنابر این گزارش، ولی‌عهد سعودی نه تنها باید نگران بحران مالی باشد بلکه احتمال پیروزی «جو بایدن»، نامزد دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری نوامبر سال جاری میلادی هم برای او نگران‌کننده است. بایدن پیش از این گفته قصد دارد در صورت پیروزی، فروش سلاح به عربستان را محدود کند و رهبری کنونی این کشور را منفور خوانده است.
«کریستین فونتروز» که به عنوان مدیر ارشد خلیج فارس در شورای امنیت ملی دولت ترامپ خدمت کرده، معتقد است بحران مالی تمام هزینه‌های نظامی عربستان را متاثر نخواهد کرد.
وی گفت عربستان به جای این که اعلام کند هزینه‌ها را کاهش می‌دهد می‌تواند تا اعلام نتیجه انتخابات نوامبر صبر کند و در صورتی که بایدن پیروز شود، تظاهر کند که با نارضایتی، کاهش هزینه‌ها را به دلیل فشار دموکرات‌ها برای محدود کردن فروش سلاح پذیرفته است. به گفته او، به این روش، عربستان می‌تواند از پیامدهای سیاسی این مسئله فرار کند و بخشی از اهرم‌ها را برای اعمال قدرت بر بخش خصوصی حفظ کند.
ریدل پیش‌بینی کرد شرکت صنایع دفاعی و هوافضایی «بی‌اِی‌ای سیستمز» بریتانیا متحمل شدیدترین خسارت ناشی از این مسئله باشد. وی گفت: بی‌اِی‌ای ضربه سختی خواهد خورد. شغل هزاران کارمند این شرکت به شکلی حول حمایت از نیروی هوایی عربستان می‌چرخد. دیر یا زود به آنها گفته خواهد شد که نمی‌توانیم حقوقتان را پرداخت کنیم.
در بیانیه‌ای، سخنگوی این شرکت از اظهارنظر درباره احتمال کاهش خرید سلاح از سوی عربستان خودداری کرد، اما گفت به حمایت و آموزش عربستان تا سال ۲۰۲۲ ادامه خواهد داد. این شرکت ۱۳ درصد خرید عمده عربستان را تامین می‌کند.
به گفته ریدل، برای این که عربستان بتواند بودجه خود را حفظ کند باید قیمت هر بشکه نفت ۸۵ دلار باقی بماند. این در حالی است که ریاض در حال از بین بردن ذخایر خود است و در ۵ سال گذشته ذخایر مالی این کشور از ۷۵۰ میلیارد دلار به ۵۰۰ میلیارد دلار رسیده است. عربستان گرچه در ظاهر ولخرجی می‌کند، اما اخیراً برای تامین هزینه‌ها، مالیات را افزایش و بودجه را کاهش داد.
با این حال برخی از کارشناسان می‌گویند در میانه تردیدها درباره متعهد بودن آمریکا به حمایت از عربستان، شاید این کشور علیرغم فشار اقتصادی، سرمایه‌گذاری در بخش نظامی را دو برابر کند.
به تازگی «فرانس پرس» گزارش کرد که پنتاگون دو قرارداد به ارزش بیش از دو میلیارد دلار به شرکت «بوئینگ» واگذار کرده است. طبق این گزارش، پنتاگون دو قرار داد به شرکت بوئینگ واگذار کرده که مطابق با آن، این شرکت باید بیش از هزار موشک هوا به زمین و همچنین موشک‌های ضدکشتی به عربستان سعودی تحویل دهد.
در بیانیه پنتاگون آمده است که قرارداد نخست که ارزش آن ۱.۹۷ میلیارد دلار می‌رسد، شامل به‌روز رسانی و توسعه موشک‌های کروز «اسلم-ای آر» و همچنین تحویل ۶۵۰ موشک جدید به عربستان سعودی می‌باشد؛ که به گفته پنتاگون این موشک‌ها «در راستای حمایت از عربستان سعودی» به این کشور تحویل داده می‌شود.
به گفته فرانس پرس، پنتاگون همچنین از قرارداد دیگری با ارزشی بیش از ۶۵۰ میلیون دلار پرده برداشته است که براساس آن ۴۶۷ موشک جدید از نوع «هارپون بلاک تو» (ضد کشتی) تحویل داده می‌شود که ۴۰۰ عدد آن سهم عربستان است.
فارس