العالم _ ایران / سیاسی
«محمدجواد ظریف» وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از ظهر امروز سه‌شنبه در سخنانی در دومین نشست مجمع گفت‌وگوی تهران که به صورت مجازی در حال برگزاری است، به تشریح وضعیت منطقه غرب آسیا پرداخت.
وی در این خصوص گفت: صادقانه باید گفت که وضعیت کنونی منطقه ما خوب نیست. خونریزی، جنگ‌های داخلی، بی‌ثباتی و خشونت از یک طرف و جا ماندن از پیشرفت‌های اقتصادی، اجتماعی و انسانی از طرف دیگر شرایط حسادت برانگیزی نیست. ما همه این مشکلات را می‌دانیم اما به ندرت به ریشه‌ها و دلایل آن توجه می‌کنیم.
مداخلات خارجی، ریشه اصلی مشکلات منطقه
ظریف در ادامه سه ریشه اصلی را برای مشکلات منطقه برشمرد و گفت: معتقدم سه ریشه اصلی برای این مشکلات وجود دارد که شامل مداخلات بین‌المللی، امنیتی کردن و اولویت سازی کردن است. شکی نیست که یکی از مهمترین دلایل مشکلات موجود، مداخله طولانی و خطرناک بین‌المللی در منطقه ما است. منطقه ما هدف طرح‌های ژئوپولتیک از سوی بازیگران خارج از منطقه در پنج قرن گذشته بوده است. در حافظه اخیر، آمریکا ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه را بیشتر از هر جای دیگری تشدید کرده است. همانطور که آمار خود آن‌ها (آمریکایی‌ها) نشان می‌دهد، چیزی حدود هفت تریلیون دلار در جنگ‌های بی‌پایان و مداخله نظامی در این منطقه در کمتر از دو دهه هدر رفته است.
در سیاست «فشار حداکثری» تفاوتی بین ترامپ و بایدن نیست
ظریف تاکید کرد: اما مداخله آمریکایی‌ها تنها به حوزه نظامی محدود نبوده است. اقدامات اقتصادی تحمیلی آمریکا که علیه مردم ایران انجام شده بخصوص در دوران همه‌گیری، چیزی کمتر از جنگ اقتصادی نیست. با این حال همانطور که اکنون شاهد هستیم، در دنبال کردن سیاست شکست خورده فشار حداکثری تفاوتی بین رئیس‌جمهور سابق و کنونی آمریکا نیست.
آمریکا با مداخله و امنیتی کردن منطقه به دنبال فروش تسلیحات خود است
وزیر خارجه ایران گفت: به دلیل برتری نسبی در قدرت نظامی، آمریکا به دنبال امنیتی کردن همه چیز با هدف تسلط است. منطقه ما مثال کامل این مورد است، آمریکا با مداخلاتش، امنیتی کردن منطقه ما و بخصوص ایران را دنبال می‌کند. به همه چیز از جنبه نظامی نگاه می‌شود. به منطقه به چشم منطقه نظامی نگاه می‌شود و ماهیت غالب تعاملات در منطقه نظامی است. این امتیاز دیگری برای آمریکا و شرکای غربی آن دارد و آن فروش و صادرات تسلیحات نظامی آن‌هاست.
وی در تشریح این مسئله گفت: شش همسایه جنوبی ما در خلیج فارس با جمعیت کلی کمتر از ۴۰ میلیون نفر، یک چهارم همه تسلیحاتی که در جهان به فروش می‌رسد را خریداری کرده‌اند. یکی از آن‌ها بیش از ۶۰ میلیارد دلار سال گذشته در این راه هزینه کرد و دیگری با جمعیت تنها ۱.۵ میلیون نفر، ۲۲ میلیارد دلار هزینه کرد.
وزیر خارجه اظهار داشت: برای امنیتی کردن لازم است تهدیدها و دشمنان ساختگی (برای توجیه) و همچنین دوستان ساختگی و اتحادهای سطحی داشته باشید. امنیتی کردن همچنین اولویت‌های منطقه را از مهمترین چالش‌ها و تهدیدهای امنیتی واقعی به رسیدگی به موارد جعلی تغییر می‌دهد.
مسئله فلسطین باید اولویت منطقه باقی بماند
وی در ادامه گفت: شاید یکی از انگیزه‌های اصلیِ در اولویت قرار دادن این تهدیدهای امنیتی ساختگی در منطقه ما، به عقب راندن مسئله فلسطین و حتی اگر ممکن باشد، نادیده گرفتن آن باشد. پایان دادن به وضعیت بغرنج فلسطین باید طولانی‌ترین اولویت منطقه باقی بماند. این یک مسئله جهانی است. هیچ صلح و ثباتی در منطقه و جهان با وجود ادامه وحشیگری صهیونیست‌ها علیه فلسطینیان نمی‌تواند برقرار باشد. هیچ کس حتی برای یک لحظه نباید این تراژدی انسانی را فراموش کند یا به حاشیه براند.
او در توضیح اولویت دیگر منطقه گفت: اولویت دیگر منطقه باید رسیدگی به فهرست طولانی مسائلی باشد که مرتبط با معیشت روزانه مردم است. به عقیده من برای بهبود شرایط زندگی مردم باید تقابل را با همکاری جایگزین کنیم. این البته نیازمند تعهد به گفت‌وگو و دیپلماسی است.
وی در ادامه با ابراز تاسف از اقدامات برخی بازیگران منطقه‌ای خلاف این جهت، افزود: واقعیت این است که هیچ چیزی به لحاظ ماهیتی در منطقه ما اشتباه نیست و بحران‌ها ساخته انسان‌ها هستند.
کلید رفع مشکلات منطقه، گفت‌وگو و دیپلماسی است
او تاکید کرد: ما مردم این منطقه قطعاً می‌توانیم با صلح کنار هم زندگی کنیم و اختلافاتمان را با عقلانیت حل کنیم همانطور که قرن‌ها این کار را کرده‌ایم. البته کلید آن گفت‌وگو و دیپلماسی است. ایران علاقه‌مند به مذاکره با همه همسایگانش است. ما نیازی به خارجی‌ها برای شکل دادن به سرنوشت منطقه‌ای خود نداریم. مذاکره اساس دیپلماسی است و متاسفانه کمبود آن در منطقه ما وجود دارد. هیچ جایگزینی برای دیپلماسی وجود ندارد، دیپلماسی می‌تواند به نفع همه باشد اگر به درستی و با احترام متقابل به کار گرفته شود.
محمدجواد ظریف در ادامه سخنانش گفت: ایران به طور مداوم مذاکره و دیپلماسی منطقه‌ای را در خلیج فارس رواج داده همانطور که در ابتکار صلح هرمز رئیس‌جمهور روحانی نیز این موضوع منعکس شد. ایران همچنین به شدت به مذاکره با همسایگان خود اعتقاد دارد.
وی با بیان این که از طریق دیپلماسی و مذاکره می‌توانیم به منطقه شکل جدیدی بدهیم و بر صلح و سعادت تمرکز کنیم، اظهار داشت: می‌توانیم درباره چالش‌های مشترک همکاری کرده و برای استفاده از فرصت‌های مشترک هم‌افزایی کنیم. می‌توانیم به طور مشترک پیشرفت‌های اقتصادی، اجتماعی و مهمتر از همه انسانی منطقه را پیش ببریم.
به باور ظریف فضای جدید منطقه‌ای می‌تواند شکل بگیرد، اما برای این نیاز به یک بنیان شناختی جدید است و این که دیپلماسی باید جدی‌تر گرفته شود.
توصیه ظریف به کشورهای منطقه
وزیر خارجه خطاب به همسایگان عنوان کرد، هرگز در این چارچوب خطرناک مبنی بر این که ایران یک تهدید منطقه‌ای است، مشارکت نکنید.
وی اظهار داشت «صدام حسین» اولین بار موضوع تهدید ایران برای منطقه را مطرح کرد و وقتی صدام علیه حامیان مالی خود اقدام کرد، نتانیاهو جا پای او گذاشت و حدود سی سال است که در حال انتقال این پیام اشتباه است. این دو مجرم در مجموع تعداد بیشتری از اعراب را در مقایسه با هر کس دیگری کشته‌اند.
ظریف تاکید کرد ایران به ثروت و سرزمین‌های همسایگان خود نیازی ندارد و فقط در همسایگی خود نیازمند صلح است. وی افزود ایران همیشه مانند سه هزار و چندی سال قبل ستون صلح و بازیگر منطقه‌ای مسئول باقی می‌ماند و آماده است هر قدمی در جهت صلح، امنیت و رفاه منطقه بردارد.
وی در پایان سخنانش با تاکید بر تعهد ایران به مذاکره و دیپلماسی، برای همه سالی خوش را آرزوکرد.