العالم ـ اروپا
رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در آغاز نشست شورای حکام که نخستین نشست حضوری این شورا از زمان آغاز همه گیری کرونا محسوب می شود، با اشاره به سفر اخیرش به تهران و دیدار با مقامات کشورمان ابراز امیدواری کرد که از طریق گفت‌وگوی مستقیم، همکاری‌محور و سازنده با دولت جدید مسائل مورد اختلاف دو طرف حل و فصل شود.
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به رغم ابراز خرسندی از نتایج سفر خود به تهران، درعین حال به بیان ادعاهای تکراری روی آورد و با ابراز نگرانی از وجود مواد اتمی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران، گفت سوالات درباره آن چهار مکان اعلام نشده هنوز باقی هستند.
گروسی بار دیگر ادعای نگرانی از عدم دسترسی به تأسیسات هسته‌ای ایران را مطرح کرد. وی گفت: من از وجود مواد اتمی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران و اینکه محل کنونی آن مواد اتمی اکنون برای آژانس مشخص نیست، عمیقاً نگران هستیم.
خبرنگار نشریه «وال استریت ژورنال» به نقل از گروسی در صفحه توئیتر خود نوشت: «من حتی بعد از حدود دو سال، نگرانی فزاینده‌ای درباره مسائل پادمانی مرتبط با چهار مکان در ایران که به آژانس اعلام نشده‌اند، دارم و سوالات در این‌باره هنوز باقی است».
متن کامل اظهارات مدیرکل آژانس که وبگاه اطلاع‌رسانی آژانس بین المللی انرژی اتمی آن را منتشر کرده، به این شرح است:
«گزارش من درباره راستی‌آزمایی و نظارت در جمهوری اسلامی ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، فعالیت‌های مرتبط آژانس در ماه‌های قبل را پوشش داد. تا تاریخ ۲۳ فوریه ۲۰۲۱، آژانس بر اجرای تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام نظارت و راستی‌آزمایی انجام داد. با این حال از آن تاریخ تاکنون، این فعالیت‌ها در نتیجه تصمیم‌های ایران برای توقف اجرای تعهدات هسته‌ای ذیل برجام از جمله پروتکل الحاقی، به‌شدت تحت تضعیف شدند.
در این گزارش، من تاکید کردم که عدم پاسخگویی ایران به درخواست‌های آژانس برای دسترسی به تجهیزات نظارتی خود، توانایی فنی آژانس برای حفظ تداوم آگاهی را تحت تأثیر قرار داده، [توانایی] که برای ازسرگیری راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات هسته‌ای ایران در آینده ضروری است. اطمینان آژانس از اینکه می‌تواند آگاهی [بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران] را حفظ کند طی زمان کاهش یافته و اخیراً نیز به‌شدت کمتر شد. در صورتی که ایران این وضعیت را اصلاح نکند، این اطمینان همچنان کاهش می‌یابد.
شما همچنین گزارش من با عنوان توافقنامه پادمان‌های اِن‌پی‌تی با جمهوری اسلامی ایران را دریافت کردید که تلاش‌های آژانس برای شفاف‌سازی سوالات مربوط به صحت و کامل بودن اعلامیه‌های ایران ذیل توافقنامه پادمانی و پروتکل الحاقی را توضیح می‌داد. وجود چندین ذره اورانیوم با منشأ انسانی در سه مکان اعلام‌نشده به آژانس در ایران، و همچنین وجود ذرات تغییریافته ایزوتوپی در یکی از این مکان‌ها، نشانه واضحی از این است که مواد اتمی و/یا تجهیزات آلوده به مواد اتمی در آن مکان‌ها وجود داشته است.
ایران هنوز توضیحات لازم درباره وجود ذرات مواد اتمی در هیچکدام از این سه مکان را که آژانس به آنها دسترسی تکمیلی داشته، ارائه نداده است. همچنین ایران به سوالات آژانس درباره مکان اعلام‌نشده دیگر پاسخ نداده و درباره مکان فعلی اورانیوم طبیعی به‌شکل دیسک فلزی هم شفاف‌سازی نکرده است.
من کماکان از اینکه مواد اتمی در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران وجود داشته و مکان‌های کنونی آن مواد اتمی برای آژانس نامعلوم است، عمیقاً نگران هستم. و همچنین بعد از حدود دو سال، از اینکه مسائل پادمانی فوق‌الذکر مرتبط با چهار مکان اعلام‌نشده در ایران همچنان حل نشده، نگرانی فزاینده‌ای دارم.
من بر لزوم شفاف‌سازی ایران و حل فوری این مسائل از طریق ارائه اطلاعات، اسناد و پاسخ به سوالات آژانس تاکید دارم. نبود پیشرفت در شفاف‌سازی سوالات آژانس حول صحت و کمال اعلامیه‌های پادمانی ایران، تأثیر شدیدی بر توانایی آژانس برای اطمینان حاصل‌کردن از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران گذاشته است.
من همچنین از ایران می‌خواهم تمام الزامات خود ذیل توافق‌های جانبی توافقنامه پادمانی و بند ۱.۳ تغییریافته را اجرا کند. من در ارتباط با این دو مسئله در گزارش‌های قبلی، نشان دادم که توانستم به ایران سفر کرده و با اعضای دولت جدید برای صحبت درباره این مسائل با رویکردی برای حل فوری آنها دیدار کنم. امیدوارم که از طریق گفت‌وگویی مستقیم، سازنده و همکاری با دولت جدید جمهوری اسلامی ایران، این مسائل اضطراری را بتوان حل کرد.
روز گذشته، گزارش دیگری با عنوان راستی‌آزمایی و نظارت در ایران ذیل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل منتشر کردم، یک روز بعد از اینکه با محمد اسلامی معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در تهران دیدار داشتم و بیانیه‌ای مشترک صادر کردیم. آن بیانیه مشترک نشان داد که بازرسان آژانس، تجهیزات نظارتی را تعمیر خواهند کرد و حافظه آنها را جایگزین می‌کنند، که در ایران با مهر و موم آژانس نگهداری خواهد شد. روش و زمان انجام این، بین ما مورد توافق قرار گرفت.
آن بیانیه مشترک همچنین به دیداری که من با آقای اسلامی در حاشیه کنفرانس عمومی آژانس اتمی خواهم داشت و سفر من به تهران در آینده نزدیک برای برگزاری مباحثات سطح عالی با مقام‌های ارشد ایران با هدف تقویت همکاری‌ها بین ایران و آژانس در حوزه‌های مختلف و صحبت درباره مسائل دوجانبه فعلی، اشاره می‌کند».
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شامگاه شنبه در رأس هیأتی به منظور دیدار و گفتوگو با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران وارد تهران شد. او پیش از ظهر یکشنبه ۲۱ شهریور ماه با حضور در محل سازمان انرژی اتمی با «محمد اسلامی» دیدار و گفتوگو کرد که این دیدار ۲ ساعت به طول انجامید.
مدیرکل آژانس پس از این دیدار، ضمن مثبت ارزیابی کردن آن، بر گسترش همکاری ایران و آژانس تأکید کرد و گفت که دوباره برای گفت‌وگوی سطح بالا با مقامات ایرانی به تهران می‌آید.
در بیانیه مشترک آژانس و ایران که بعد از این دیدار منتشر شد، ذکر شده که طرفین، روح همکاری و اعتماد متقابل و اهمیت تداوم آن و همچنین ضرورت رسیدگی به موضوعات فیمابین در فضایی سازنده و منحصرا فنی را مورد یادآوری و تاکید مجدد قرار دادند.
همزمان با این اظهارات گروسی در شورای حکام، خبرنگار نشریه وال استریت ژورنال به نقل از منابع اروپایی گزارش کرد که در جلسه این هفته شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، قطعنامه‌ای علیه ایران صادر نمی‌شود.
«میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات وین نیز امروز صحبت‌های سخنگوی وزارت خارجه ایران را نشانه‌ای دلگرم‌کننده دانسته و گفت زمان بازگشت به دور هفتم گفت‌وگوهای احیای توافق هسته‌ای فرارسیده است.