العالم-كشكول
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که چرا آمریکا از سقوط مأرب به دست صنعا بیمناک است و برای چه مستقیما وارد کنترل این نبرد شده است؟
امریکا به آزادی مأرب صرفا از جنبه جغرافیای نظامی آن نمی نگرد، بلکه این اتفاق را حامل پیامدهای بزرگی بر استراتژی خود در شمال و جنوب یمن می داند. از جمله این پیامدها می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- در دست گرفتن کنترل مأرب به دولت نجات ملی در صنعا کمک می کند تا منابع درآمد پایداری برای خود تامین کند.
- به ثبات کمک های نفتی و گازی کمک می کند که منجر به تضعیف محاصره آمریکا و عربستان خواهد شد.
- وضعیت اقتصادی در مناطق تحت کنترل صنعا را بهبود می بخشد.
- درپی آزادی مأرب، استقلال سیاسی یمن که در راستای خارج شدن یمن از قیمومیت عربستان است، تقویت خواهد شد.
- آزادسازی استان شبوه که مشرف به دریای عرب و سرشار از منابع نفت و گاز است نیز تسهیل خواهد شد. شبوه دارای زیرساخت های حمل و نقل و صادرات نفت و گاز است و بزرگ ترین منبع صادرات گاز مایع در یمن به شمار می رود.
- تسلط امن بر بندر بیرعلی میسر خواهد شد. این بندر در نزدیکی بندر بلحاف واقع شده و برای صادرات نفت استان شبوه نیز استفاده می شود و نقطه دسترسی خطوط لوله "شبوه-بیرعلی" به شمار می رود.
- آزادسازی کامل شرق یمن نیز آسان خواهد شد.
- آزادی مأرب گروه های جدایی طلب عدن را در وضعیت حساسی قرار می دهد، چرا که ارتش و کمیته های مردمی از این طریق بر مناطقی از شبوه مسلط خواهند شد و امکان حمله و در دست گرفتن کنترل منابع نفتی و گازی در این استان برای آنها فراهم خواهد گشت. این مسئله گروه های مسلط در عدن را از درآمدهای پایدار تقویت کننده اقتصاد این شهر، محروم می کند.
- آزادی شبوه باعث اشراف استراتژیک دولت صنعا بر دریای عرب و اقیانوس هند خواهد شد که محل دریانوردی تجاری و نظامی بین المللی است.
- انفجار درگیری ها میان ریاض و ابوظبی و مزدورانشان بخاطر کاهش مساحت جغرافیایی تحت کنترل حکومت هادی که ریاض تلاش می کند آن را به عدن بازگرداند.
در مقابل، گزینه های پیش روی آمریکا و شرکای عربستانی و اماراتی اش مدام درحال کاهش است، لذا تنها دو راه برای آمریکا باقی می ماند:
یا تسلیم آزادسازی استان مأرب و میدان نفتی صافر شود و متقابلا از دولت صنعا تعهد بگیرد که پیشروی را متوقف کند و وارد مذاکرات صلح برای تقسیم یمن شود، یا اینکه تسلیم آزادسازی مأرب نشود که در این مسئله نیز چهار احتمال وجود دارد:
1- تلاش برای جبران آن با حمله به حدیده و بدست گرفت کنترل این استان. البته این اقدام نیازمند منابع انسانی، مالی و سوختی زیادی است که اکنون در دسترس نیست.
2- مداخله مستقیم با سلاح های هوایی آمریکایی برای جلوگیری از پیشروی ارتش یمن و کمیته های مردمی به مأرب و میدان صافر. اما باید توجه کنند که این اقدام پایگاه های نظامی آمریکا در عربستان را در معرض خطر موشک های یمنی قرار خواهد داد.
3- مشغول کردن نیروهای ارتش و کمیته های مردمی به جنگ داخلی در مأرب از طریق خطوط ارتباطی نظامی و غیر نظامی با بکارگیری عناصر القاعده و گروه های تندروی دیگر. البته آمریکا و عربستان این شیوه را در مناطق قبلی نیز بکار گرفتند و نتیجه آن، فرار و عقب نشینی تکفیری ها بود.
4- پیشنهاد معامله ای مبنی بر توقف حمله به مأرب در مقابل لغو محاصره آن. اما به نظر می رسد که ابتکار عمل عربستان بسیار ضعیف است و بیشتر به نیرنگی می ماند که ائتلاف متجاوز سعی می کند از طریق آن، آرایش نظامی خود را در مأرب تغییر دهد. صنعا نیز از این نقشه آگاه است و آن را نمی پذیرد و خواستار لغو کامل محاصره مأرب است.
با بررسی گزینه های مذکور می توانیم علت تحرک دیپلماتیک آمریکا و جامعه بین المللی در پرونده یمن را دریابیم. تنها هدف این دولت ها اتحاد جبهه نبرد در عدن در راستای تقسیم مناطق تحت کنترل ائتلاف متجاوز به چند اقلیم فدرال است. در این برنامه هر اقلیم توسط بازیگر محلی موثر بر آن اداره می شود و حکومت هادی نیز در عدن مستقر خواهد شد. در نتیجه مصالحه ای رخ خواهد داد که هم صنعا را در خود جای داده و هم یمن را همانطور که آمریکا می خواست، چند پاره خواهد کرد.
همه این تلاش ها در راستای جلوگیری از آزاد شدن مأرب به دست ارتش و کمیته های مردمی یا دست‌کم سنگ اندازی در مقابل پیشروی های آنها است. البته بخاطر پیروزی های پی در پی ارتش و کمیته ها این تلاش ها قطعا بی نتیجه خواهد ماند. نیروهای صنعا با قرار گرفتن در آستانه آزادسازی مأرب، گزینه های پیش روی آمریکا را کم و کمتر کرده اند.
به نظر می رسد که امکان تسلیم آمریکا در برابر آزادسازی مأرب و میدان نفتی صافر بسیار زیاد باشد، چرا که امریکا ابزار موثری برای توقف پیشروی نیروهای صنعا ندارد و مزدوران اقلیمی آن نیز فاقد قدرت کافی برای این کار هستند و نمی توانند شبه نظامیان خود را به مصاف دولت صنعا و نیروهای مسلح یمن بفرستند.