العالم - جهان اسلام
بعد از انتشار خبر سفر شیخ «طحنون بن زاید» مشاور امنیت ملی امارات متحده عربی به ایران، رسانه‌های منطقه به‌ویژه رسانه‌های عربی به تحلیل و بررسی این سفر و چرخش رویکرد کشورهای عربی به‌سمت ایران پرداختند.
«عبدالباری عطوان» تحلیلگر شناخته‌شده جهان عرب و سردبیر روزنامه رأی الیوم در مقاله جدید خود در این زمینه نوشت، درحالی که کشورهای عربی مرکزی در وضعیت انفعال و درگیری دیپلماتیک و تنش‌های داخلی و خارجی به‌سر می‌برند، کشورهای منطقه خلیج فارس این روزها شاهد تحرکاتی بی‌سابقه برای بازگشت به سمت ایران هستند.
عطوان در مقاله خود افزود، در همین زمینه 2 سفر مهم و استراتژیک از امروز دوشنبه آغاز می‌شود که می‌تواند ساختار منطقه خلیج فارس را تغییر دهد و ویژگیهای سیاسی و اقتصادی آن را در آینده ترسیم کند؛ اولی مربوط به سفر شیخ طحنون بن زاید، مشاور امنیت ملی امارات به تهران و مورد دوم مربوط به سفر «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی به کشورهای حاشیه خلیج فارس است که اولین ایستگاه آن عمان می‌باشد.
این تحلیلگر عرب‌زبان ادامه داد، مورد اول یعنی سفر طحنون بن زاید به ایران که تبدیل به مفسر سیاست جدید امارات شده است، از این جهت حائز اهمیت است که بیانگر نرم شدن مواضع امارات در قبال ایران می‌باشد، آن هم در حالی که ابوظبی تا همین اواخر ایران را یکی از دشمنان خود می‌دانست اما اکنون به‌دنبال بهبود روابط و حل اختلافات با این کشور است.
عطوان گفت، سیاست خارجی و منطقه‌ای که طی سال‌ها و دهه‌های گذشته به‌اتفاق آرا میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس (به‌استثنای قطر) مورد توافق قرار گرفته است، مبتنی بر تشدید محاصره ایران و ایجاد ناآرامی و آشوب داخلی در این کشور بوده است. این سیاست کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در قبال سوریه نیز وجود داشت اما زمانی که این کشورها به اهداف خود نرسیدند، سیاست مذکور خود را حتی به‌شکل موقت کنار گذاشته‌اند و به‌دنبال بهبود روابط با ایران هستند.
وی در ادامه به یک ضرب‌المثل انگلیسی اشاره کرد که وضعیت کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را نشان می‌دهد: «اگر نمی‌توانید کسی را شکست دهید به او ملحق شوید.»، این همان چیزی است که در زمان حاضر درباره کشورهای حوزه خلیج فارس اتفاق افتاده و تبدیل به یک نگرانی برای رژیم اشغالگر صهیونیستی شده است. به‌نظر می‌رسد که امارات سیاست‌های قدیمی خود را که مبتنی بر رویارویی سیاسی و نظامی با مخالفانش بود رها کرده و به سیاست جدیدی روی آورده است.
عطوان تصریح کرد، سلاح مالی و اقتصادی، محور سیاست جدید امارات است و این سیاست در سفر اخیر شیخ «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی به آنکارا و تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری 10 میلیارد دلاری در ترکیه برای حمایت از اقتصاد ترکیه و بهبود روابط با این کشور بعد از یک دوره تنش مشهود است.
سردبیر روزنامه رأی الیوم در ادامه به سفر محمد بن سلمان به کشورهای حوزه خلیج فارس اشاره و اعلام کرد، اگر به اظهارات بن‌سلمان برای اولین بار از زمان توقف سفرهای او به کشورهای حوزه خلیج فارس از 2 سال گذشته نگاه کنیم، می‌بینیم که این اظهارات بیانگر دگرگونی در سیاست‌های عربستان و تلاش این کشور برای بازگرداندن نفوذ فرسایشی خود در منطقه خلیج فارس و جست‌وجوی راه‌حلی برای خروج از باتلاق یمن است.
وی در ادامه تأکید کرد: برای درک مواضع و هدف بن‌سلمان از سفر به کشورهای حوزه خلیج فارس باید به موارد زیر توجه کنیم:
ـ بن‌سلمان عمان را به‌عنوان اولین ایستگاه سفر خود و امارات را به‌عنوان چهارمین مقصد انتخاب کرده است و این امر نشان‌دهنده یک تغییر و کودتا در اتحادهای عربستان با کشورهای حوزه خلیج فارس است؛ به‌طوری که ائتلاف عربستان با امارات که شریک اصلی آن در جنگ یمن است کمرنگ شده است و اکنون سلطان‌نشین عمان بنا به دلایل زیادی تبدیل به اولویت ریاض گشته است.
ـ همگرایی با سلطان‌نشین عمان ممکن است مقدمه‌ای برای ایفای نقش این کشور در میانجیگری جهت حل مناقشه عربستان و ایران باشد، به‌ویژه اینکه عمان همواره سیاستی نرم و معتدل به‌دور از افراطی‌گری در پرونده‌های مختلف همچون جنگ یمن و اختلافات منطقه را در پیش گرفته است.
ـ انتخاب عمان به‌عنوان اولین ایستگاه سفر محمد بن سلمان به کشورهای حوزه خلیج فارس منجر به افزایش همکاریهای تجاری و پروژه‌های مشترک میان دو طرف در زمینه‌های مختلف خواهد شد که انزوای عمان را نیز می‌شکند و آن را با سوریه، عراق، لبنان و اردن، یعنی شمال جهان عرب پیوند می‌دهد.
عبدالباری عطوان تصریح کرد، اما نقطه اصلی تغییر در اتحادهای عربستان به دو شکست برمی‌گردد؛ اولی شکست آمریکا در افغانستان و دومی شکست رژیم صهیونیستی در نبرد «شمشیر قدس» که ناتوانی گنبد آهنین را به نمایش گذاشته آمریکا را وادار کرد برای توقف این جنگ دست به دامان قاهره جهت میانجیگری شود.
وی در ادامه تأکید کرد، افزایش قدرت جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک قدرت نظامی بزرگ در منطقه که بخش بزرگی از قدرت آن مربوط به 2 برنامه استراتژیک یعنی پروژه هسته‌ای و پروژه موشکهای بالستیک است، از دیگر عوامل اصلی تغییر ائتلاف‌های عربستان به‌شمار می‌رود، در واقع کشورهای حوزه خلیج فارس به این نتیجه قطعی رسیدند که نه آمریکا به‌عنوان یک ابرقدرت ـ که اکنون در حال فروپاشی است ـ و نه اسرائیل نمی‌توانند در سال‌های آینده از آنها محافظت کنند، به همین دلیل روند عادی‌سازی با رژیم اشغالگر صهیونیستی و امضای توافق با این رژیم در مسیر عقبگرد قرار دارد و مقابل آن کشورهای عربی در تلاش برای همگرایی با ایران در همه زمینه‌ها هستند.