العالم - ایران - اسیا
امامعلی رحمان» رئیس جمهور تاجیکستان به دعوت رسمی رئیس جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر کرده است.
استقبال رسمی، گفتگوی دو جانبه رؤسای جمهور و رایزنی هیئت‌های عالی ایران و تاجیکستان، امضای چندین سند همکاری در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی از برنامه‌های سفر دو روزه امامعلی رحمان است.
نگاهی به روابط تاریخی و فرهنگی دو کشور نشان‌گر اشتراکاتی است که می‌تواند مولفه‌ای مهم برای توسعه روابط دو کشور باشد، به ویژه آنکه پس از استقرار دولت سیزدهم و سفر آیت‌الله رئیسی به تاجیکستان، شرایط بسیار مناسبی در این خصوص ایجاد شده است.
سفر امامعلی رحمان به تهران را می‌توان گام جدیدی در دیپلماسی فعال دولت سیزدهم و سیاست همسایه‌محوری دانست، سیاستی که با سفر رئیس‌جمهور به کشورهای تاجیکستان، ترکمنستان، روسیه، قطر و عمان و متعافب آن سفر مقامات ارشد این کشورها به تهران نشان‌دهنده عزم ایران برای همگرایی حداکثری با همسایگان در جهت ارتقاء منافع ملی است.
دامنه این رویکرد به عرصه نظامی-امنیتی نیز رسیده است چنانچه سفر اخیر سرلشکر باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به تاجیکستان و توافقات نظامی و دفاعی میان دو کشور از جمله آغاز به کار کارخانه ساخت پهپاد ابابیل در این کشور در کنار توافق برای برگزاری رزمایش‌های مشترک و گشت‌زنی مشترک در مرزها نمودی دیگر از اراده دو کشور برای توسعه مناسبات همه‌جانبه است.
پیشتر و در جریان سفر آیت‌الله رئیسی به تاجیکستان ۸ سند همکاری امضا و بر ضرورت افزایش میزان مبادلات تجاری و اقتصادی سالانه دو کشور همسایه به ۵۰۰ میلیون یورو تاکید کردند.
بر اساس گزارش آژانس آمار تاجیکستان، در سه ماهه اول سال جاری حجم مبادلات تجاری بین دو کشور حدود ۶۷ میلیون دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه در سال ۲۰۲۱، ۴.۵ برابر بیشتر است.
روند احیای مبادلات تجاری ایران و تاجیکستان از سال گذشته آغاز شد که در نتیجه مبادلات تجاری بین این کشورها به بیش از ۱۳۱ میلیون دلار رسید که نسبت به سال ۲۰۲۰ حدود سه برابر افزایش داشته است.
سفر آقای رحمان به تهران با امضای ۱۷ توافق نامه جدید و نیز پیگیری تفاهم نامه‌های گذشته گامی مهم برای تحقق این اهداف است. این رویکرد تعاملی در عرصه گسترده‌تری در قالب پیمان سازمان همکاری های شانگهای که دو کشور عضو آن هستند، نیز قابل گسترش است.
شرایط کنونی جهان به‌ویژه بحران غذایی ناشی از خشکسالی و شرایط جدید اقلیمی که جنگ‌افروزی غرب به آن دامن زده است، الزام این همگرایی اقتصادی و سیاسی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
در همین حال ظرفیت‌های عظیم ایران در حوزه فنی و مهندسی و دانش‌بنیان که نیاز بسیاری از کشورهای منطقه است می‌تواند در تحقق اهداف اقتصادی دو کشور نقشی ارزنده ایفا نماید.
نکته مهم دیگر؛ نگاه مشترک دو کشور در مقابله با چالش‌های امنیتی و به‌ویژه بحران‌هایی همچون افغانستان است. میزبانی نشست اخیر امنیتی منطقه‌ای توسط تاجیکستان و دیدگاه‌های مقامات امنیتی دو کشور درباره مبارزه با تروریسم و مقابله با آنچه اشغالگران به افغانستان تحمیل کرده‌اند نشانه‌ای از این نگاه مشترک به تحولات منطقه برای رسیدن به امنیت پایدار است.
نکته آنکه؛ همسایگی دو کشور با افغانستان مولفه‌ای مهم در مواضع ایران و تاجیکستان در معادلات منطقه است. اسناد و شواهد نشان می‌دهد برخی کشورها با تروریسم وارداتی به دنبال تضعیف همکاری‌های منطقه‌ای هستند. تاکید دو کشور بر کمک به تشکیل دولت فراگیر در افغانستان از جمله مواضع مشترک دو کشور است.
می‌توان گفت که سفر رحمان و هیات عالی رتبه همراهش به تهران نقطه عطفی در مناسبات دو کشور است که نشان‌گر اراده دو کشور هم دین، هم فرهنگ و هم زبان ایران و تاجیکستان جهت هم‌افزایی برای رسیدن به پیشرفت پایدار و امنیت و ثبات منطقه‌محور است که در گام بعدی می‌تواند ابعاد گسترده‌تری در قالب پیمان شانگهای اجرایی شود.