العالم - یمن
آخرین اخبار و تحولات درخصوص بحران یمن به تمدید مدت آتش‌بس دو ماهه و بازگشایی برخی مسیرها در چند استان از جمله مسیرهای استان تعز بازمی‌گردد.
تعز، استانی مهم و راهبردی است که تقریباً می‌توان گفت نیروهای ائتلاف عربی متجاوز به یمن به رهبری عربستان سعودی در آن محاصره شده‌اند. این روزها تلاش‌ها و ادعاهای سازمان ملل و همراهی‌های ائتلاف سعودی در هماهنگی با مواضع دولت مستعفی یمن بر بازگشایی مسیرهای این استان متمرکز شده است؛ البته مواضع دولت نجات ملی (صنعاء) در مواجهه با این درخواست‌ها و مواضع قابل‌بررسی است.
نگاه اجمالی
دورهای اول و دوم مذاکرات درخصوص بازگشایی راه‌ها در چند منطقه مهم یمن در اَمان، پایتخت اردن برگزار شد اما بی‌نتیجه ماند و هیأت‌های مذاکره‌کننده آن را رها کردند.
فرستاده آمریکا و نماینده سازمان ملل اصرار دارند که دولت نجات ملی (صنعاء) باید مفاد گفت‌وگوها در اردن را بپذیرد و راه‌های استان راهبردی تعز را بازگشایی کند.
در حالی که صنعاء بر ضرورت بازگشایی راه‌های انسانی جهت کاهش رنج ملت یمن تاکید دارد، دولت مستعفی و متحدان ائتلاف سعودی خواستار بازگشایی راه‌های بیشتری برای انتقال نیروها و تجهیزات خود در این منطقه راهبردی هستند.
دولت صنعاء ضمن رد این تاکتیک‌های جنگ‌طلبانه و با دعوت طرف مقابل به گفت‌وگوی صادقانه، خاطرنشان می‌کند که درصورت به بن‌بست رسیدن مذاکرات، به صورت یک‌جانبه طرح ارائه خواهد داد.
ارزیابی وضعیت
روز شنبه هفته گذشته بود که «هانس گروندبرگ» فرستاده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد در امور یمن، از پایان دور اولیه مذاکرات طرفین یمنی در امان، پایتخت اردن خبر داد؛ مذاکراتی که محور اصلی‌شان بررسی بازگشایی راه‌های اصلی در استان تعز و سایر استان‌ها طبق مفاد توافقنامه آتش‌بس اعلام شده در یمن بود. طبق گزارش رسانه‌ها از جمله «العربیه» نماینده سازمان ملل در این جلسات، طرحی ارائه کرده که بر اساس آن شش جاده به صورت تدریجی و در عرض یک ماه در استان تعز بازگشایی شوند. گروندبرگ در این خصوص گفته بود به وسیله‌ی این ابتکار عمل و دیدار مستقیم دو طرف یمنی به منظور گفت‌وگو درباره بازگشایی جاده‌ها که برای اولین بار پس از سال‌ها اتفاق می‌افتد، تحولی نویدبخش است.
با این حال، دورهای اول و دوم گفت‌وگوهای اَمان درخصوص بحران یمن موفقیتی در پی نداشت و هیات‌های مذاکره‌کننده صنعاء و دولت مستعفی درباره بازگشایی مسیرها در تعز و دیگر استان‌های این کشور به توافقی درباره لغو محاصره سومین شهر بزرگ یمن دست نیافتند. بازگشایی مسیرها در اطراف تعز و دیگر مناطق مهم یمن بخشی از طرح آتش‌بس سازمان ملل، در اوایل ماه آوریل حاصل شد.
اولین آتش‌بس پس از هفت‌سال در حالی مورد توافق واقع شد و دو ماه هم از آن گذشت که دولت نجات ملی بارها اعلام کرده‌بود که نیروهای ائتلاف و متحدان داخلی‌شان مفاد آتش‌بس را نقض و درخصوص راه‌های زمینی و سفرهای هوایی بدعهدی می‌کنند. این آتش‌بس با تمام شرایط خاصش، و تحت فشار سازمان ملل برای دو ماه دیگر نیز تمدید شد تا تلاش‌های صلح‌طلبانه برای اتمام جنگ متوقف نشود.
«تیم لیندرکینگ» فرستاده آمریکا نیز در آخرین اظهارنظر خود روز گذشته (سه‌سه‌نبه) که مذاکرات تقریباً در حال اتمام بود، باری دیگر از دولت صنعاء خواست تا نسبت به بازگشایی راه‌های تعز اقدام کنند. لیندرکینگ نیز به سبک گروندبرگ اذعان می‌کند که بازکردن راه‌های تعز به اهداف بشردوستانه و تعهد ایالات متحده برای برقراری صلح در یمن کمک خواهد کرد. فرستادگان و نمایندگان سازمان ملل درخواست‌های خود را به صورت یک‌جانبه متوجه دولت نجات ملی می‌دانند در حالی که صنعاء نیز مطالبات و ملاحظات راهبردی خود را در هر مرحله از مذاکرات دارد. دولت مستعفی یمن هم پس از ناکام ماندن مذاکرات امان، سعی کرد تا جنبش انصارالله را مانع توافقات پیش‌ِرو معرفی کند؛ امری که واکنش و محکومیت «عبدالله الرزامی» رئیس کمیته نظامی ویژه هیأت انصارالله مواجه شد. الرزامی خاطرنشان کرد اظهارات رسانه‌ای که از جانب طرف مقابل در مذاکرات نقل می‌شود و ادعاها مبنی بر مانع‌ترشی‌ها در مسیر مذاکرات جاری در اردن صحت ندارد.
پایگاه خبری-تحلیلی «الخلیج۳۶۵» به نقل از یک منبع آگاه از دولت مستعفی یمن مدعی شد که هیات مذاکره‌کننده دولت شامگاه سه‌شنبه، پس از شکست دور دوم مذاکرات که از یکشنبه هفته گذشته آغاز شده بود، به دلیل ناسازگاری جنبش انصارالله و رد تمام پیشنهادات برای رفع محاصره تعز توسط آنان، پایتخت اردن را ترک کرده است. این منبع از دولت مستعفی اذعان می‌کند که آنان پیشنهاد ارائه شده از سوی نماینده سازمان ملل در یمن، مبنی بر بازگشایی جاده‌های اصلی و فرعی در تعز و سایر استان‌ها را تأیید کرد، در حالی که مورد پذیرش انصارالله واقع نشد.
در مقابل، رئیس کمیته نظامی ویژه هیأت انصارالله اظهار کرد: «ما ابتکارعمل جدی برای بازگشایی سه مسیر در تعز با هدف پایان دادن به مشکلات مردم و تسهیل عبور و مرور شهروندان و خودروها ارائه کردیم اما پاسخ صریحی از طرف دیگر درباره این طرح دریافت نکردیم و این مساله سوال‌های زیادی را درباره نیت و اهداف آنها از مذاکرات جاری ایجاد کرده است». الرزامی در ادامه باری دیگر بر تمایل طرف ملی به کاهش مشکلات ساکنان تعز و تمامی مردم یمن تاکید می‌کند و از نمایندگان سازمان ملل می‌خواهد تا به‌صورت میدانی بررسی کند که کدام طرف در یمن مانع از بازگشایی مسیرهای حیاتی است.
مشکل و چالش پیش‌ِ‌روی دو هیات مذاکره‌کننده در امان، آن‌جایی پیدا می‌شود که تاکید دولت نجات ملی بر بازگشایی راه‌های انسانی است و حتی تاکنون (در حین مذاکرات امان) اقدام به برداشتن موانع خاکی به منظور بازگشایی مسیر آسفالته «الستین» به طول ۱۲ کیلومتر در غرب شهر تعز کرده است. تا این‌جای کار صنعاء، قدم‌ها از تلاش‌های عدن برای بازگشایی جلوتر بوده است اما متحدان ائتلاف عربی نیازمند موافقت صنعاء برای بازگشایی مسیرهای دیگری هستند تا نیروها و تجهیزات خود را بتوانند انتقال دهند. مخالفان نیروهای ملی و دولت صنعاء چنین راهبردی را تحت عنوان صلح و رفع‌محاصره پیش می‌برند تا بتوانند در میدان درگیری، توان از دست‌یافته‌ی خود را بازیابند.
دورنما
دولت صنعاء در مذاکرات خود با طرف مقابل، ملاحظاتی را مدنظر قرار می دهد و علاوه‌بر تلاش برای کاهش درد و رنج ملت خود، این نکته مهم را مدنظر دارد که انگیزه‌های انسانی باعث قدرت‌گرفتن مجدد نظامیان مداخله‌گر نشود. اعضای شورای سیاسی انصارالله معتقدند که ائتلاف سعودی از خروج ساکنان تعز جلوگیری می‌کند تا وضعیت این منطقه را به عنوان یک اهرم فشار سیاسی به کار گیرد. «مهدی المشاط» رئیس شورای عالی سیاسی در این باره خاطرنشان کرد که اگر دشمن به لجاجت درباره تعز ادامه دهد، به‌صورت یک‌جانبه طرح ارائه خواهند داد.
در صورتی که تلاش‌های بین‌المللی برای تکمیل صلح و بازگشایی راه‌ها، با نیات غیرصادقانه ائتلاف سعودی و دولت مستعفی بی‌نتیجه شوند، صنعا به تنهایی و به روش خود اقدام خواهد کرد. همه‌ی طرف‌های حاضر در میدان یمن نیز به خوبی می‌دانند که جنبش انصارالله و کمیته‌های مردمی توان ادامه مقاومت در چارچوب‌های خارج از گفت‌وگو دارند و به مذاکرات سیاسی نیازمند نیستند. بنابراین و باتوجه به سیاست هیات مذاکره‌کننده صنعاء، ائتلاف سعودی و متحدانش امتیازاتی را که در میدان جنگ از دست داده‌اند با کارت‌های سیاسی به دست نخواهند آورد.
فارس