العالم _ ایران / اقتصادی
"رضا محتشمی پور" معاون امور معادن و فراوری مواد وزارت صنعت، معدن و تجارت "صمت"، در گفتگو با شبکه خبری العالم اظهار داشت: یکی از مسئولیت های وزارت صنعت، معدن و تجارت ایران در حوزه تجارت توسعه پایدار، ایجاد تعاون بین فعالیت های اقتصادی و ابعاد زیست محیطی این فعالیت ها در سطح کشور است ، از این رو مقرراتی داریم که بر اساس آن ، برای فعالیت های معدنی یا هرگونه فعالیت صنعتی و اقتصادی که منجر به عوارض زیست محیطی برای کشور شود ، محدودیت هایی اعمال می شود و حتی تشدید این عوارض ، موجب توقف این فعالیت ها خواهد شد. گاهی هم برای کاهش این عوارض نیازمند سرمایه گذاری هستیم که البته در قالب مقررات و نظارت هایی که بر فعالیت های معادن وجود دارد ، تلاش می شود بعضا با صدور یا لغو پروانه، توازن بین فعالیت های اقتصادی و زیست محیطی رعایت شود تا درصورت که تزاحمی وجود داشت با مدیریت، اثرات سوء این موضوع بر زندگی مردم به حداقل برسد.
رقابت های طبیعی ایران و روسیه در حوزه فولاد
محتشمی پور در باره رقابت ایران و روسیه در حوزه صادرات فولاد نیز گفت: ایران و روسیه به دلیل همجواری و به عنوان دو کشوری که هر دو صاحب صنایع فولاد هستد، در بازارهای مختلف منطقه رقابت های طبیعی دارند که بعد از وقایعی که در جنگ اوکراین روی داد ، روسیه به دلیل محدودیت هایی که برایش ایجاد شده بود، بعضا با کاهش یا افت قیمت های بعضی از محصولاتش مواجه شد که این مساله فرصتی را برای تولید کنندگان روس در بازارهای منطقه ما (یعنی غرب آسیا ) ایجاد می کرد، ولی در مقابل شرکت های ایرانی نیز در منطقه دسترسی هایی دارند که اجازه می دهد بازار خود را حفظ کنند. ضمن اینکه ما در بازارهایی که در بخش فولاد داشتیم بیش از اینکه با روسیه در رقابت باشیم، با اوکراین در رقابت بودیم که کلا عرضه محصولاتش به این بازارها قطع شد لذا به دلیل همین قضیه، نه تنها محدودیتی برای فرصتهای صادراتی کارخانجات ایرانی ایجاد نشد بلکه فرصت هایی هم به وجود آمد.
وی گفت: کشور روسیه به خوبی توانست بحران ارزی خود را به دنبال بحران جنگ اوکراین کنترل کند و این باعث تقویت ارزش روبل در ماه های اخیر شد که به نفع سایرصادرکنندگان در منطقه بود که می توانستند با کالاهای روسی که مقداری گران تر از قبل هم بودند رقابت کنند، یعنی اثر کاهشی قیمت با فاصله کوتاهی جبران شد، البته بعضی سعی دارند روی این محورها مانور دهند که ایران و روسیه برای تصاحب بازارهای یکدیگر در رقابت هستند که اساسا چنین مسئله ای حقیقت ندارد.
معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت در باره این که آیا صادرات فولاد طی ماه های گذشته نسبت به قبل کاهش یافته است یا خیر؟ گفت: ما در زمینه صادرات روال معمول خودمان را داریم، البته سیاست های داخلی ما برای حفظ بازارها بعضا باعث افزایش و در مواردی کاهش صادرات می شود. در ماهی که گذشت با مساله افزایش شدید نرخ فولاد را در منطقه مواجه بودیم که این مساله باعث جذابیت صادرات برای شرکت های داخلی و منجر به افزایش صادرات شد اما در مقابل، سیاست هایی که کشور برای کنترل موجودی کالاهای اساسی در پیش گرفت، باعث شد که اقداماتی را انجام دهد تا سرعت صادرات کاهش یابد و این مساله بالطبع باعث کاهش صادرات شد.
در ماه های گذشته هم با افزایش و هم با کاهش صادرات مواجه بودیم!
وی افزود: در واقع ما در ماه های گذشته هم با افزایش و هم با کاهش صادرات مواجه بودیم به واسطه نواساناتی که در تولید و شرایط بازارهای منطقه ای ایجاد شد. در مجموع اتفاق و تغییر ویژه ای در حوزه صادرات ما در بخش فلزی رخ نداده است و نوسانات به طور معمول در همه دوره های زمانی وجود داشته است.
افغانستان بازاری قابل اتکا برای کالاهای ایرانی
معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت درباره نواسانات روابط تجاری با کشور افغانستان خاطرنشان کرد، ارتباط اقتصادی ما با کشورهای همسایه بیشتر از این که تحت تاثیر آمدن و رفتن دولت ها باشد، به ارتباطات ریشه دار قدیمی اقتصادی برمی گردد. کشور افغانستان به دلیل نوع بازار آن و نیازهایی که این کشور به کالاهای مصرفی دارد، همواره یکی از بازارهای قابل اتکا برای کالاهای ایرانی بوده وحجم صادرات مناسبی به این کشور در حوزه کالاهای مختلف از جمله مصالح ساختمانی داشته ایم.
وی افزود: در ماه های اخیر هم هیچ اتفاق ویژه ای رخ نداده است البته به طور طبیعی در مواقعی که با یک بحران مواجه ایم و در شرایط تغییر دولت، در ماه های اول در کل سبد واردات و یا صادرات کشور افغانستان ممکن است اتفاقاتی افتاده باشد و اساسا واردات این کشور در مقطعی به دلیل به هم ریختگی که در نظام اداری آن به واسطه این تغییر و تحول بوجود آمد، با محدودیتی مواجه شد که طبیعتا با برگشتن شرایط ثبات به سیستم های اداری کشور افغانستان تا حد زیادی این اتفاقات به حالت عادی برگشت.
محتشمی پور گفت: جمهوری اسلامی ایران هم به واسطه موقعیت جغرافیایی و راه های دسترسی که با کشور افغانستان دارد و هم به واسطه تنوع کالایی که در سبد تولیدات خودش دارد، در مقایسه با سایر همسایگان افغانستان، همیشه یکی از منابع اصلی تامین کالاهای این کشور بوده است.
وی در ادامه تصریح کرد، این که اقتصاد افغانستان در ماه های پیش رو نوساناتی به سمت بالا یا پایین داشته باشد، طبیعتا روی سبد واردات آن تاثیر گذار است و جمهوری اسلامی ایران هم مثل هر کشوری ممکن است با توجه به شرایط پیش آمده در بازار هدف، افزایش صادرات و یا در مقطعی کاهش صادرات داشته باشد. ولی ارتباط ما با کشور افغانستان یک ارتباط دو طرفه قدیمی و قوی اقتصادی و فرهنگی است.
معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت درباره میزان صادرات به کشور افغانستان با توجه به شرایط امنیتی این کشور خاطرنشان کرد، با توجه به نوسانات مختلف ممکن است که افزایش یا کاهش تقاضا داشته باشیم، این قضیه در سبد کلی اقتصاد افغانستان تاثیر گذار است که ممکن است در واردات افغانستان تاثیر مثبت و یا منفی بگذارد. طبیعتا تمام کشورهایی که به افغانستان صادرات دارند تحت تاثیر این مساله قرار می گیرند ولی معمولا ما با توجه به تجربه ای که در ارتباط با کشورهای همسایه داشتیم، در شرایط بحران معمولا کشورمان کمترین تاثیرات را متاثر شده است، همواره کشورها در دوران بحران که قرار می گیرند، ارتباطات آنها با ما زیاد می شود و این مساله را ما هم در عراق، افغانستان، سوریه وهم درکشورهای آسیای میانه تجربه کرده ایم.
ثبات ایران در روند تولیدات/ کشورها در دوران بحران ارتباطات خود را با ما زیاد می کنند
وی افزود: کشورها در دوران بحران معمولا ارتباطات خود را با ما زیاد می کنند چون می دانند که جمهوری اسلامی ایران از یک ثباتی در روند تولیدات خود برخوردار است و روابط ما هم در سطوح ملت ها روابط عمیقی است. بعد از گذر از دوران بحران ممکن است که این فرصت برای سایر بازیگران اقتصادی، بیشتر فراهم شود و آنها دوباره برگردند به این کشورها و سهم خودشان را از بازارها بگیرند، ولی جمهوری اسلامی ایران معمولا در شرایط بحران نوسانات کمتری را تجربه کرده است.
تجارت معدنی ما خیلی تجارت بزرگی محسوب نمی شود/ سوریه هم به جمع مصرف کنندگان فولاد ایران پیوست/ چندان فعالیت فرامرزی در حوزه معدن در منطقه نداریم
محتشمی پور درباره حجم و میزان سرمایه گذاری ایران در بخش توسعه معدن یا به طور کلی همکاری در این زمینه با عراق یا سوریه گفت: به دو دلیل جمهوری اسلامی در مناطق غربی کمتر در حوزه معدن فعالیت دارد یکی به حوزه امنیت این کشورها در گذشته بر می گردد، فعالیت های معدنی فعالیت هایی هستند که نیاز به زمان دارند گاهی یک توسعه معدنی تا ده سال نیاز به فعالیت مستمر دارد لذا اگر بحران های امنیتی در منطقه بوجود بیاید ممکن است جذابیت فعالیت های معدنی نه تنها برای سرمایه گذاران خارجی بلکه برای خود بازیگران خود آن کشورها هم کاهش پیدا کند. عنصر دیگر اینکه ما هم در کشور خودمان و هم در مناطق شرقی خودمان در کشور افغانستان بیشتر فعالیت های معدنی با ارزش سرمایه گذاری داشته ایم. شاید یکی از موضوعاتی که باید بیشتر روی آن کار کنیم این است که توسعه فعالیت های فرامرزی مان را بیشتر از سطح فعلی افزایش دهیم. در حال حاضر چندان فعالیت فرامرزی در حوزه معدن در منطقه نداریم. البته در حوزه معدن واردات و صادرات اندکی داریم. بیشتر در صنایع معدنی مثل فولاد صادرات زیادی داریم بخش زیادی از صادرات فودلادمان در عراق و افغانستان مصرف می شود اخیرا" سوریه هم به جمع مصرف کنندگان فولاد ایران پیوسته است در بخش صنایع مس هم همینطور است ولی در بخش مواد معدنی معمولا ایران یک تجارت کوچکی با سایر مناطق دارد یعنی هم واردات و هم صادرات ما نسبت به کل تولید ما کم است ایران عمده نیازهای معدنی اش را خودش تامین می کند هم صادرات کم است به دلیل این که سرمایه گذاری صنعتی به نحوی است که ما مواد خام کمی برای صادرات داریم. عمده مواد خامی که در بخش معدن و نفت و پتروشیمی در کشور تولید می شود در کشور مصرف می شود و به تولید محصولات دیگری می رسد. لذا تجارت معدنی ما خیلی تجارت بزرگی محسوب نمی شود.
معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت درباره قطعی برق و آسیا به صنعت کشور گفت: وظیفه دولت جمهوری اسلامی و وزارت صنعت، معدن و تجارت است که با برنامه ریزی تاثیر قطع برق را به حداقل برساند ما از یک سمت سعی کرده ایم واحدهای اولویت دارمان را مشخص کنیم و تامین برق این ها را در اولویت بگذاریم برای اینکه بازار داخلی تامین بشود و نیاز صنایع به مواد اولیه تامین بشود. برنامه هایی را برای توسعه بخش نیروگاهی داریم که تامین برق در سال های آینده با کمک خود صنایع انجام می شود انشاءالله بخشی از نیروگاه هایی که در چند سال آینده خواهیم داشت با سرمایه گذاری صنایع بزرگمان توسعه پیدا خواهد کرد. البته انرژی های نوین و صنایع وابسته به برق خورشیدی و برق بادی در کشور جزء اولویت هایمان است که فعالیت داریم.
در صنایع مهم و بهره برداری از معادن نیازمند تکنولوژی خارجی نیستیم
محتشمی پوردر باره وضعیت صنایع کشورمان به لحاظ وابستگی به تکنولوژی های خارجی به ویژه در شرایط تحریم گفت: امروزه در صنایع سیمان، فولاد، برق، سد سازی و بهره برداری از معادن نیازمند تکنولوژی خارجی نیستیم، هرچند تحریم های امریکایی به دنبال ایجاد اختلال در فرایند صنعتی شدن ایران بود، ولی همین تحریم ها باعث شده صنایع ایران با قطع امید از همکاری شرکت های بزرگ و صاحبان فن آوری های روز، خودشان دست به توسعه فن آوری بزنند و ما امروز در بخش بزرگی از توسعه صنعتی، نیاز اندکی به همکاری بین المللی و یا واردات مواد و ماشین آلات داریم.
وی افزود: البته هر کشوری به دنبال دست یابی به روش های بهتر تولید، کاهش و بهبود هزینه ها و بهبود فرآیند هاست و ایران هم از این موضوع مستثنی نیست و تحریم های آمریکا هم همین حوزه را مورد هدف قرار داده است. اگر تاریخ را مطالعه کنید اولین باری که ایران تصمیم گرفت صنایع فولاد جدید را برای خودش ایجاد کند، کشتی حامل کارخانه فولاد اروپا که به سمت ایران در حرکت بود بوسیله ارتش انگلیس مورد هدف قرار گرفت و ایران نتوانست کارخانه های مدرن را راه اندازی کند و تولید ریل آهن در ایران بیش از صد سال پیش بوسیله همین قضیه متوقف ماند و اساسا توسعه بخش ریلی و حمل و نقل ریلی در ایران تحت تاثیر اقدامات خصمانه با وقفه مواجه شد.
معاون امور معادن و فرآوری مواد وزارت صمت با اشاره به اینکه بحث تحریم صنعتی ایران متخص این روزها و این سال ها نیست، تصریح کرد: ما در صد سال گذشته، با تحریم ها مواجه بوده ایم و حتی در زمان دولت هایی که با آمریکایی ها روابط خیلی خوبی داشتند آن موقع هم کالا را می‌دادند اما تکنولوژی را انتقال نمی‌دادند این موضوع خاص ایران نیست این مسأله را در کشورهای دیگر مانند عراق نیز می‌بینید.
محتشمی پور خاطرنشان کرد، کشور عراق از پتانسیل های عالی در توسعه بخش انرژی برخوردار است ولی آیا فرصت توسعه فناوری به آن داده شده است؟ همچنین کشور عربستان که اساسا مورد حمایت شرکت های آمریکایی بوده و سرمایه گذاری بسیاری در بخش انرژی و صنعت عربستان توسط آمریکایی ها صورت گرفته است، شاهدیم که باز هم آن ها در بخش فن آوری با محدودیت های جدی مواجه هستند و آمریکا در زمینه انتقال فن آوری به این کشور با احتیاط عمل می کند.
نگرانی در خصوص تحریم ها نداریم
وی گفت: ما در توسعه بخش معدن و صنایع معدنی در بخش بزرگی با محدودیت تحریم مواجه نیستیم فقط در بخش هایی که عمدتا صنایع نیازمند ماشین آلات با فن آوری بالا است، تحریم ها مشکلاتی را ایجاد کرده اما این ماشین آلات از منابع مختلف قابل تامین و رفع است به طوری که از طریق کشورهای بلوک شرق این کالاها را تامین کرده ایم و با آنها همکاری خوبی در زمینه واردات و هم صادرات فن آوری داریم. در مجموع تحریم ها اگر چه هزینه توسعه صنعتی را برای کشور ما بالا برده اما به این معنی نیست که توانسته برای ما توقف ایجاد کند و ما در ادامه نگرانی در این خصوص نداریم.
محتشمی پور در ادامه خاطر نشان کرد: در توسعه بخش انرژی و برق درصد بسیار بالایی از تجهیزات را خودمان می‌سازیم، مانند فولاد، مس، آلومینیوم، فرآوری کالای معدنی و بخش عمده خطوط تولید و فرآوری کالا و حتی ظرفیت داریم که برای کشورهای دیگر این فن آوری ها را تامین کنیم. در همین زمینه پیشنهاداتی به کشورهای دیگر در حوزه همکاری های معدنی داده ایم که شامل توسعه صنایع وابسته به معدن با تکنولوژی ایرانی بوده است، تکنولوژی که هم اکنون در کشور خودمان و کشورهای دوست از آن استفاده می کنیم.