بایدن در منطقه؛ ایران، نفت و امنیت صهیونیست ها

العالم - تحلیل روز

هنوز سخنان جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در جریان مناظرات حزب دموکرات برای انتخاب نامزد ریاست جمهوری در ذهن جهانیان باقی است. در نوزدهم نوامبر 2019 بایدن در پاسخ به پرسشی درباره عربستان گفت: "من تأکید می کنم که ما سلاح بیشتری به سعودی ها نخواهیم فروخت.. در واقع آنها را مجبور می کنیم بهای (اقداماتشان) را بپردازند .. ما آنها را منزوی می کنیم.."

ممکن است برخی تصور کنند حتما خیلی چیزها تغییر کرده است که بایدن مواضع خود را نسبت به عربستان تغییر داده است. اما در واقع یک محور ثابت وجود دارد و مواضع فقط در چارچوب مشخص شده خود تغییر می کنند. از نظر آمریکا تنها محور ثابت، منافع این کشور است که امروز در نفت خلاصه شده است. اما متغیر که در اینجا همان اظهارات و مواضع بایدن درباره عربستان است، یک متغیر طبیعی است که تابع منافع ثابت آمریکاست.

در این سفر سه عامل اصلی که به اتفاق در جهت تأمین منافع رئیس جمهور و دموکرات ها دنبال می شوند، را بررسی می کنیم:

عامل اول – امنیت رژیم صهیونیستی

وقتی که بایدن به طور مستقیم درباره سفر به منطقه و دیدار با محمد بن سلمان، ولی عهد سعودی سخن می گوید آن را به امنیت رژیم صهیونیستی ارتباط می دهد.

مشکل بایدن این است که مورد تنفر "اسرائیل" است آنهم پس از روابط بسیار ویژه واشنگتن با "اسرائیل" در دوره ریاست جمهوری ترامپ. انتقادات پی در پی جریان ترقیخواه در حزب دموکرات از اقدامات و رفتارهای دولت رژیم صهیونیستی هم به این تنفر شدت بخشیده است.

به همین دلیل بایدن اصرار دارد که سفر کنونی خود به منطقه را به امنیت رژیم صهیونیستی ارتباط دهد تا در فلسطین اشغالی استقبالی در خور رئیس جمهور آمریکا از وی صورت گیرد. هر چند ممکن است به این خواسته دست نیابد زیرا رژیم صهیونیستی، خود، دچار هرج و مرج سیاسی و بحران های متعدد است و بایدن فقط و فقط با یک نخست وزیر موقت دیدار خواهد کرد که هیچ فایده ای ندارد.

عامل دوم – نفت

با اینکه بایدن فقط یک بار در مقاله خود – که در واشنگتن پست منتشر شده است – از نفت صحبت و از انگیزه سفر به ریاض دفاع کرده است اما سفر مستقیم او از رژیم صهیونیستی به عربستان در واقع به این منظور است که بن سلمان را وادار به افزایش تولید نفت و مشارکت در کاهش قیمت نفت کند. این اقدام انتقادات شدیدی را در داخل امریکا علیه وی در پی داشته است که او متهم به عقب نشینی در برابر ولی عهد سعودی به خاطر نفت کرده اند. حال آن که وی می کوشد برتری کلاسیک امریکا و دست بالای واشنگتن را در روابط با عربستان و دیگر کشورهای منطقه به نمایش بگذارد.

عامل سوم – ایران

بایدن در برخورد با توافق هسته ای با ایران هم خود را در تنگنا می بیند. با اینکه یک سال و نیم از آغاز ریاست جمهوری اش می گذرد اما همچنان نتوانسته خود را از چنبره سیاست ضد برجامی دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق خلاص کند لذا در موقعیت دشواری قرار گرفته است مخصوصا که متعهد شده است که در قبال تهران سیاستی عکس سیاست ترامپ را در پیش بگیرد. بایدن در این سفر تلاش خواهد کرد رژیم صهیونیستی و عربستان را متقاعد کند که امضای توافقنامه با تهران، زیانی به آنها نخواهد رساند و در صورت امضای توافق، کشورش تضمین های امنیتی لازم را به هر دو طرف خواهد داد.

در این بخش اندکی بیشتر باید این عامل را مورد بررسی قرار داد و به موضوع ائتلاف عربی – اسرائیلی اشاره کرد.

بایدن تلاش خواهد کرد با تشکیل ائتلاف موسوم به "ائتلاف پدافند هوایی در خاورمیانه"، تضمین های لازم را به "اسرائیل" و کشورهای عربی بدهد. این ائتلاف متشکل از کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی خواهد بود که سنگ بنای آن چند ماه پیش در کنفرانس عقبه گذاشته شد.

این ائتلاف به طور طبیعی، به سلاح های آمریکایی نیاز پیدا خواهد کرد و لذا بایدن یکی دیگر از تعهدات زمان انتخابات خود را – که همان توقف فروش سلاح آمریکا به عربستان بود - زیر پا خواهد گذاشت. با این تفاوت که این بار نقض این تعهد، درآمد سرشاری را از محل فروش اسلحه – برای مقابله با ایران - نصیب آمریکا خواهد کرد.

در همین راستا بایدن تلاش خواهد کرد با امضای توافق سازش بین عربستان و رژیم صهیونیستی، امتیازات ملموسی را به دست آورد. این سازش تحت عنوان ائتلاف در برابر ایران خواهد بود و در راستای سیاست به حاشیه راندن مسأله فلسطین از طریق امضای توافق های آبراهام اجرا خواهد شد و همانطور که می دانیم به اعتراف بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی، عربستان نقش مهمی در امضای این توافق ها داشته است.

و هدف نهایی بایدن از همه این تحرکات و تلاش ها، "نجات دولت و حزبش از شکست سنگین در انتخابات میان دوره ای آمریکاست که در هشتم نوامبر آینده برگزار خواهد شد".

• جلب رضایت "اسرائیل" و هموار کردن مسیر سازش عربستان با این رژیم، برگ برنده قدرتمندی در دست بایدن در انتخابات مذکور خواهد بود زیرا حمایت لابی صهیونیستی را به دنبال خواهد داشت.
• متقاعد کردن "اسرائیل" و عربستان درباره توافق هسته ای (که جز با جبران اشتباهات ترامب میسیر نیست)، حمایت آمریکایی ها از وی و حزب دموکرات را به دنبال خواهد داشت.
• واداشتن سعودی ها به افزایش تولید نفت، خیال بایدن را تا حد زیادی راحت خواهد کرد و باعث کاهش خشم مردم ناشی از افزایش قیمت نفت و مشکلات اقتصادی و مالی ناشی از آن خواهد شد.

البته موفقیت این تلاش ها فقط به بایدن بستگی ندارد بلکه "اسرائیل" و عربستان در این میان نقش دارند. اما در این بین، خبر بدی که بایدن حتی نمی خواهد به آن فکر کند این است که امید صهیونیست ها و عربستان به پس از انتخابات 2024 و بازگشت ترامپ است. به عبارت دیگر ممکن است هیچ یک از آمال و اهداف بایدن از سفر به منطقه جزء اولویت های آنها نباشد.

• حسين الموسوي