العالم - ایران / سیاسی
پایگاه خبری مدرن دیپلماسی (Modern Diplomacy) در مطلبی نوشت: یکی از جنبه‌های قابل توجه گسترش چشمگیر بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) که در اجلاس سران در ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی اعلام شد، دعوت از چندین کشور از جمله ایران و عربستان سعودی - رقبای ژئوپلیتیک در خلیج‌فارس - برای عضویت در این سازمان است.
پس از آنکه ایران در سال ۲۰۲۲ به عضویت کامل سازمان همکاری شانگهای (SCO) درآمد و عربستان سعودی به «شریک گفت‌وگوی» این مجمع امنیتی اوراسیا به رهبری چین (با چشم‌انداز عضویت کامل) بدل شد، بریکس اکنون به دومین پلتفرم چندجانبه برای تقویت روابط تهران و ریاض بدل شده است.
پیوستن همزمان هر دو کشور به بریکس و در آینده پیوستن عربستان به سازمان همکاری شانگهای می‌تواند روند اولیه عادی‌سازی روابط دوجانبه تهران و ریاض را بیش از پیش تقویت کند.
برای ایران و عربستان سعودی، آنچه اهمیت دارد، یک مسیر است: یک چشم‌انداز عادی‌سازی بلندمدت به جای نتایج فوری و تعهدات و انتظارات غیر واقعی. به دیگر سخن، مجمعی مانند بریکس، که در آن هر دو کشور می‌توانند به طور مساوی با یکدیگر تعامل داشته باشند و همه تصمیمات در قالب اجماع اتخاذ می‌شود، می‌تواند میدان مناسبی برای ایجاد اعتماد متقابل باشد.
در نهایت، پلتفرم‌هایی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای تنها می‌توانند به تقویت روابط آنها کمک کنند، اما نمی‌توانند جایگزین مسیر عادی‌سازی دوجانبه عربستان و ایران شوند. در حالی که گفت‌وگوی تهران-ریاض با نشست‌های بلندپایه وزرای خارجه و مقامات ارشد دفاعی پیش می‌رود، این روند هنوز مراحل اولیه خود را پشت سر می‌گذارد. با وجود برنامه‌های زمانی خوش‌بینانه، کار هیئت‌های دیپلماتیک در هر دو کشور هنوز به طور کامل از سر گرفته نشده است.
این احتمال وجود دارد که روابط عربستان و ایران دچار افت و خیز بیشتری شود. اگر آنها بار دیگر به سمت تقابل بیشتری بروند، این وضع ممکن است بر انسجام بریکس تأثیر منفی بگذارد و هر دو طرف از هر اهرمی که در اختیار دارند به ضرر طرف مقابل استفاده کنند. در این صورت، اعضای فعلی بریکس ممکن است از تصمیم وارد کردن رقابت‌های ژئوپلیتیک از خلیج‌فارس به گروه خود ناخشنود شوند.
با این حال لزوماً این وضع نباید ناخوش‌آیند و مضر باشد. برای مثال، روابط چین و هند نیز به طور مشابه به دلیل اختلاف طولانی‌مدت مرزی خالی از تنش نیست. با این حال، پکن و دهلی نیز به دنبال حفظ گفت‌وگو و روابط نزدیک اقتصادی هستند. آنها تا کنون اجازه نداده‌اند اختلافاتشان مانع از تضعیف بریکس شود و گسترش جاه‌طلبانه این گروه، گواه برتریِ عمل‌گرایی است.
فراتر از همه این‌ها، تهران و ریاض منافع ملی پایدار خود را در گروی تداوم تنش‌زدایی و عادی‌سازی روابط می‌بینند. دست‌کم به نظر می‌رسد در آینده نزدیک این مسیر با وجود مشکلاتی که احتمالاً در راه است، حفظ شود. عضویت مشترک در بریکس - و در آینده، احتمالاً در سازمان همکاری شانگهای - مکانیسم‌های بیشتری را برای فرآیند اعتمادسازی فراهم می‌کند.