العالم - آسیا
تنها هفت ماه از پیروزی شیخ حسینه برای چهارمین دوره متوالی نخستوزیری بنگلادش میگذرد که شیخ حسینه به هند گریخت. این امر با توجه به تحریم گسترده مخالفان و حرکت کشور بنگلادش به سمت دولت تکحزبی که تنها با اسلحه و آتش حکومت میکند، بدیهی تلقی میشود.
روزنامه انگلیسی "تایمز" میگوید که "نارندرا دامودارداس مودی" نخستوزیر هند بیش از مقامات سایر کشورهای جهان، از پیروزی شیخ حسینه در انتخابات بنگلادش خوشحال شد. مودی علیرغم تصویری که از بنگلادش بهعنوان "زمینهساز جنگ، اسلام سایز و حامی نفوذیهای خطرناکی که اکثریت هندوهای هند را تهدید میکنند" به تصویر میکشید، همواره به شیخ حسینه بهعنوان یک شریک منطقهای در رقابت با چین و خصومت کلی با پاکستان تکیه کرده بود.
روز دوشنبه 5 آگوست 2024، شیخ حسینه، از سمت خود استعفا کرد و عازم هند شد. همزمان معترضان با برپایی اعتراضات گسترده ضد دولتی به مقر او در داکا پایتخت بنگلادش یورش بردند. تظاهرات دانشجویی در بنگلادش از اول ژوئیه بر سر سیستم سهمیهبندی مشاغل عمومی آغاز شد اما نیروهای امنیتی با خشونت به اعتراضات پاسخ دادند که صدها کشته و زخمی برجای گذاشت.
چرا شیخ حسینه به هند گریخت؟
تایمز گفت که شیخ حسینه پس از انقلاب بزرگ در جستجوی پناهگاهی امن، به هند گریخت زیرا پس از حملههای خشونتآمیز و خونین نیروهای امنیتی برای سرکوب تظاهرکنندگان که شیخ حسینه آنها را "دشمنان دولت" میدانست، مردم او را از قدرت بیرون کردند.
پلیس و نیروهای شبهنظامی تحت کنترل حزب حاکم شیخ حسینه به روی دهها تن از مردمی که در اعتراض به سیستم توزیع مشاغل دولت تظاهرات کرده بودند، آتش گشودند. کشتار همچنان در خیابانها ادامه یافت و صدها کشته و هزاران زخمی برجای گذاشت و دهها هزار نفر دستگیر شدند.
تایمز همچنین نوشت شیخ حسینه در طول اعتراضات که هفتهها به طول انجامید، مخالفان اصلی خود را "تندروهای اسلامی" توصیف میکرد و این راهبردی است که هند و مقامات غربی قبلاً برای خاموش کردن انتقادها با عنوان "جنگ علیه تروریسم" استفاده کردهاند.
این روزنامه انگلیسی خاطرنشان کرد که ارتش بنگلادش که خروج و استعفای حسینه را اعلام کرد، همان ارتشی است که با وی در دستکاری نتایج انتخابات پی در پی به نفع او تبانی کرد. فرمانده ارتش اعلام کرده است که به زودی دولت موقت تشکیل خواهد شد از شهروندان خواست ضمن اعتماد به ارتش، خشونت را متوقف سازند و تاکید کرد که ارتش در مورد تمام قتلهایی که در هفتههای گذشته رخ داده است، تحقیق خواهد کرد.
فرمانده ارتش ضمن اشاره به اینکه مذاکرات برای تشکیل دولت موقت پس از استعفای شیخ حسینه ادامه دارد، خاطرنشان کرد: برای گفتوگو با رئیسجمهور کشور دیدار خواهد کرد.
مودی، شیخ حسینه و ستیز با اسلامگرایان
مودی به دلیل نفرت از مخالفان و متحدانش در حزب جماعت اسلامی، از اتحاد با حسینه خوشحال بود اما سخنان تند وی علیه مسلمانان در جریان انتخابش در بهار امسال به خاطر سوء استفادهاش از موضوع مهاجرت بنگالیها به هند و محکوم کردن مسلمانان بنگالی و حتی شهروندان هندی به عنوان متکدیان غیرقانونی در بنگلادش مورد استقبال قرار نگرفت.
روابط نزدیک بین هند و بنگلادش در نتیجه حمایت نظامی دهلی از این کشور نوظهور هنگام جدا شدن از پاکستان آغاز شد البته نسل جوان "جنگ آزادی" سال 1971 را به یاد نمیآورد، از سوی دیگر روابط نزدیک بین حسینه و دهلی احساسات ضد هندی را در بنگلادش برانگیخته است.
به نوشته تایمز، مودی پس از ایجاد روابط با بنگلادش که عمدتاً به شیخ حسینه وابسته بود، اکنون ناگهان شریک شخصی خود در رقابتهای داغ خود با چین و پاکستان را از دست داده است. شاید تصمیم او برای اجازه دادن به حسینه برای ورود به هند، تصمیمی مناسب یا توافقی با ارتش بنگلادش بود تا راه را برای انتقال قدرت و تشکیل دولت جدیدی که به هند وفادار بماند، هموار کند اما شاید این اقدام مغایر با خواست مردم خشمگین بنگلادش باشد.
در حالی که نتایج انتخابات در ماه ژوئن استمرار دموکراسی در هند را نشان داد، مودی و حسینه در حال اتخاذ تاکتیکهای سرکوبگرانه مشترک بودند. چرا که هر دو اینترنت کشور را بستهاند تا اخبار خشونت یا انتقامجویی مورد حمایت دولت را سانسور کنند. حسینه یک جنگ حقوقی را علیه منتقدان رسانهای و مخالفان سیاسیاش به راه انداخت درست مانند آن چه مودی در هند انجام داد، اما مخالفان مودی به رغم حملات وی، مقاومت کرده و پیروز شدند، اما مسلمانان در هند هنوز در معرض بیعدالتی، انزوا و حملات نژادپرستانه حزب حاکم مودی قرار دادند.
رابطه خاندان شیخه حسینه با هند دیرینه است
در دوران نخستوزیری حسیبه، بنگلادش شاهد افول دموکراسی بود و دیدهبان حقوق بشر از ناپدید شدن و قتلهای غیرقانونی مخالفان خبر داد.
بسیاری از سیاستمداران و روزنامهنگاران به دلیل به چالش کشیدن دیدگاههای او مجازات شدند. در سال 2021، سازمان خبرنگاران بدون مرز سیاست رسانهای حسینه مبنی بر محدود کردن آزادی مطبوعات در بنگلادش از سال 2014 را منفی ارزیابی کردند.
حسینه و خانوادهاش مدتها قبل به هند پناه بردند، جایی که پدرش "شیخ مجیب رحمان" رهبر ملیگرای بنگلادش بود که در سال 1954 وزیر دولت شد. او بعداً توسط دولت پاکستان به یک زندانی سیاسی تبدیل شد. به استثنای همسر، فرزندان و خواهرش "شیخه ریحانه"، تمام خانواده حسینه در جریان کودتای بنگلادش در 15 اوت 1975 کشته شدند و پدرش شیخ مجیب رحمان ترور شد، در زمان ترور، حسینه و ریحانه در اروپا بودند. آنها در جریان این ترور به خانه سفیر بنگلادش در آلمان غربی پناه بردند.
قبل از پذیرش پیشنهاد پناهندگی سیاسی از سوی "ایندیرا گاندی" نخستوزیر هند، اعضای خانواده بازمانده به مدت شش سال در دهلی نو در هند در تبعید زندگی کردند. حسینه توسط دولت نظامی "ضیاء الرحمان" از ورود به بنگلادش منع شد.
پس از انتخاب شدن به عنوان رئیس اتحادیه عوامی در 16 فوریه 1981، حسینه در 17 مه 1981 به میهن خود بازگشت و مورد استقبال هزاران نفر از هواداران "انجمن عوامی" قرار گرفت که به یک حزب سیاسی حاکم تبدیل شده و دارای رابطه ای قوی با هند اما رابطهای بد با پاکستان بود.