در حالی قرار است طبق مصوبه مجلس منطقه خودمختار شبه جزیره کریمه، همه پرسی در باره سرنوشت این منطقه روز یکشنبه (25 اسفندماه برابر با 16 مارس) برگزار شود که آمریکا و اتحادیه اروپا در صف بندی شکل گرفته در برابر روسیه اعلام کرده اند که نتیجه این همه پرسی را نخواهند پذیرفت.
وزارت خارجه روسیه در واکنش به موضع سازمان امنیت و همکاری اروپا درباره غیرقانونی بودن همه پرسی در منطقه خودمختار شبه جزیره کریمه، خواستار تجدید نظر این سازمان در زمینه خودداری از اعزام ناظر برای نظارت بر روند این همه پرسی شد و آن را گزینه ای قانونی برشمرد.
مقامهای جدید کی یف و کشورهای غربی این همه پرسی را غیرقانونی و مغایر با قانون اساسی اوکراین می دانند اما مجلس منطقه خودمختار شبه جزیره کریمه به برگزاری این همه پرسی رای داده است و دولت کنونی اوکراین و پارلمان آن نیز قادر به انحلال مجلس کریمه نیستند زیرا دادگاه قانون اساسی این کشور به خاطر برکناری شماری از قضات آن توسط دولت جدید اوکراین قادر به تصمیم گیری نیست.
حمایت غرب به ویژه آمریکا از مخالفان اوکراین که به سرنگونی ویکتور یانوکوویچ، رییس جمهور طرفدار روسیه منجر شد، بحران غرب با روسیه را وارد مرحله جدیدی از رویایی و تنش آفرینی کرد.
روسیه که در بحران سوریه ایستادگی در برابر غرب به ویژه آمریکا را آزموده است و از مواضع خود در حمایت از بشار اسد، رییس جمهور سوریه، و مخالفت با گروه های مسلح و تندرو در این کشور که از طرف آمریکا، شرکای منطقه ای و اروپایی آن حمایت می شوند، همواره دفاع کرده است، حال از این تجربه برای روریارویی دیگر با غرب و این بار در بحران اوکراین بهره خواهد برد.
آخرین مذاکرات وزرای خارجه آمریکا و روسیه درباره تحولات اوکراین که روز جمعه (23 اسفند ماه ) و پیش از برگزاری همه پرسی در منطقه خودمختار شبه جزیره کریمه برگزار شد نیز به نتیجه‌ای نرسید.
سرگئی لاوروف، به دنبال گفتگویی شش ساعته با همتای آمریکایی خود اعلام کرد که آمریکا و روسیه نگاه مشترکی نسبت به آنچه باید در اوکراین انجام بگیرد ندارند.
جان کری، وزیر خارجه آمریکا هم نسبت به اقدامات روسیه در شرق اوکراین اظهار نگرانی کرد و گفت: واشنگتن نتیجه همه‌پرسی یکشنبه درباره پیوستن کریمه به روسیه را نخواهد پذیرفت.
مواضع مخالف آمریکا در باره همه پرسی در حالی است که اکثریت روس تبار در شبه جزیره کریمه خواستار جدایی از اوکراین و پیوستن به روسیه هستند و با وجود اطلاع کری از این قضیه به نظر می رسد که مواضع صریح آمریکا در مخالفت با این قضیه از جدال سخت و رویارویی جدید واشنگتن و مسکو پس از برگزاری همه پرسی حکایت دارد.
اگر چه تا کنون مواضع دو طرف در حد بیان مخالفت و اعلام هشدار بوده است اما با توجه به آخرین مذاکرات روسیه و آمریکا و شکست دو طرف در دستیابی به توافق، به نظر می رسد این روند به رویارویی شدید در آینده نزدیک و بحرانی شدید تر میان دو کشور منجر خواهد شد.
خبرها حاکی است که روسیه خود را برای مقابله با اقدامات احتمالی آمریکا و اتحادیه اروپا در زمینه وضع تحریم های اقتصادی علیه مسکو آماده کرده است و حتی برخی منابع رسانه ای اعلام کردند که به احتمال زیاد کری در مذاکرات روز جمعه با لاوروف در باره مجازات های اقتصادی با همتای روس خود نیز گفت وگو کرده است.
پیش از این نیز رهبران هفت کشور صنعتی جهان شامل انگلیس، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن و آمریکا، در اقدامی هماهنگ با مواضع واشنگتن، از روسیه خواسته بودند تا تلاش برای الحاق کریمه به خاک خود را متوقف کند.
نا امیدی آمریکا از رسیدن به توافق با روسیه در خصوص بحران اوکراین کار را به جایی رساند که یک مقام ارشد این کشور روز جمعه (23 اسفند ماه) پس از مصاحبه مطبوعات کری و لاوروف و اعلام دست نیافتن آنان به توافق، ابراز امیدواری کرد که بحران کریمه به همکاری این کشور با روسیه بر سر مذاکرات هسته‌ای با ایران لطمه نزند.
این نوع موضع گیری بیش از هر چیز بیانگر عمق اختلافات دو کشور و نشانه گسترش بحران در روزهای آینده و نا امیدی از حل مناقشات است.
در صورت ضمیمه شدن کریمه به روسیه و تحریم این کشور از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا، ادامه همکاری میان کرملین و کاخ‌سفید بر سر مسایل بین‌المللی بی شک با چالش مواجه خواهد شد.
شواهد نشان می دهد که دولت آمریکا می خواهد تنش با روسیه را بر سر بحران اوکراین تا آستانه جنگ پیش ببرد اما با توجه به شرایط داخلی کشورش توان ورود به جنگ به ویژه جنگ هسته ای با روسیه را ندارد.
نویسنده: احمد نیکنام