العالم _ عربستان سعودی
نام این ائتلاف را نیز اتحاد استراتژیک خاورمیانه " میسا " گذاشته اند که در سطح رسانه ها به ناتوی عربی معروف شده است. در چند ماه گذشت تحرکات سیاسی از سوی آمریکا و حکام عربستان برای تشکیل ائتلاف عربی علیه ایران در منطقه با محوریت اعضای شورای همکاری خلیج فارس و اردن و مصر انجام شده است. در چارچوب همین تحرکات در حاشیه اجلاس هفتادو سوم مجمع عمومی سازمان ملل نشست مشترکی میان وزرای خارجه شش کشور حوزه خلیج فرس به اضافه اردن و با حضور مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا برگزار شد. در بخشی از بیانیه پایانی این نشست آمده است: همه شرکت‌کنندگان (در نشست آمریکا و کشورهای عربی در نیویورک) موافقت خود را با لزوم مقابله با تهدیدات ایران در منطقه و همچنین علیه آمریکا اعلام کردند.
پس از پایان جنگ جهانی دوم، آمریکا به انگیزه مقابله با تهدید شوروی پیمان ناتو را تشکیل داد . پس از پایان جنگ سرد نیز آمریکا به بهانه های دیگری چتر امنیتی خود را بر اروپا حفظ کرد که در اینجا این موضوع محل بحث نیست. پیمانهای امنیتی با وجود یک تهدید شکل می گیرد و با از بین رفتن آن تهدید این پیمانها کارکرد خود را از دست می دهند. با پیروزی انقلاب اسلامی ، ایران هراسی توسط آمریکا در منطقه شکل گرفت . تجاوز صدام به جمهوری اسلامی ایران و همراهی کشورهای عربی با این تجاوز با حمایتهای آمریکا به ایران هراسی تشدید بخشید. در چنین فضایی شورای همکاری خلیج فارس متشکل از حکومتهای طایفه ای جنوب خلیج فارس تشکیل شد. در طول هشت سال جنگ تحمیلی، عربستان ، کویت و امارات متحده عربی کمکهای مالی زیادی به رژیم صدام کردند. سی میلیارد دلار از مجموع کمک هفتاد میلیارد دلاری کشورهای حوزه خلیج فارس به عراق، سهم عربستان بود. از سال ۱۹۸۲ کویت و عربستان توافق کردند عایدات صدور نفت از منطقه بی طرف الخفجی (روزانه ۳۰۰ الی ۳۵۰ هزار بشکه) به حساب عراق واریز شود. این توافقنامه تا سال ۱۹۸۶ اعتبار داشت . البته عربستان به شکلهای دیگری نیز به صدام کمک می کرد و آن افزایش تولید نفت با هدف پائین نگه داشتن قیمت و کاهش درآمدهای ارزی ایران به عنوان اصلی ترین درآمدهای کشور بود. در همین حال عربستان، بنادر و فرودگاه‌های خود را در اختیار عراق قرار داد تا برای ترابری محموله‌های نظامی مورد نیاز ارتش بعث از آن استفاده کند. آسمان کشورهای حاشیه خلیج فارس هم در اختیار عراق بود و هواپیماهای عراقی برای حمله به کشتی‌ها و مناطق حساس در خلیج فارس و تنگه هرمز و استان‌های جنوبی ایران از آسمان این کشورها استفاده می کردند.
دو سال پس از پایان جنگ تحمیلی این حکومتها با تجاوز صدام به کویت بهای سنگینی برای حمایت از صدام در طول هشت سال جنگ تحمیلی پرداخت کردند. اما این تجربه برای آنها کافی نبود که به فکر یک امنیت دستجمعی در خلیج فارس باشند. وابستگی حکومتها شیخ نشین خلیج فارس به امریکا و دشمنی آمریکا با جمهوری اسلامی ایران نگذاشت یک همزیستی میان کشورهای منطقه شکل بگیرد. حضور آمریکا در منطقه و به خصوص خلیج فارس در سایه بحران و تنش بود . در سایه این بحران و تنش بودکه آمریکا همچنان می تواتست سلاحهای خود را به حکومتهای عربی ثروتمند خلیج فارس به فروشد و دلارهای نفتی را برای گردش چرخ مجتمعهای صنعتی و نظامی بازگرداند. اینگونه بود که عربستان سعودی به بزرگترین خریدار سلاحهای آمریکایی و اروپایی تبدیل شد. امارات متحده عربی ، کویت ، بحرین ، قطر از خریداران عمده سلاح در منطقه خاورمیانه هستند. پس باید یک دشمن همیشه در منطقه وجود داشته باشد تا حضور آمریکا نیز در منطقه تداوم داشته باشد. بدین ترتیب در سایه تنش آفرینی آمریکا و جاه طلبیهای حکام عربستان سعودی جمهوری اسلامی ایران به تهدید و دشمنی برای کشورهای منطقه تبدیل شد.
اما موفقیت تشکیل چنین ائتلافی در حد یک رویا باقی خواهد ماند. همانطور که شورای همکاری خلیج فارس نتوانست به یک اتحادیه منطقه ای کارآمد تبدیل شود تشکیل اتحادیه موسوم به ناتوی عربی با هدف مقابله با جمهوری اسلامی ایران تحقق نخواهد یافت . برای تشکیل یک اتحادیه امنیتی می بایست میان اعضای آن اتحادیه، سیاست خارجی و امنیتی مشترکی وجود داشته باشد و سطح همکاریها میان آنها بسیار بالا باشد. این در حالی است که در شورای همکاری خلیج فارس اختلاف ارضی و مرزی و تنشهای سیاسی و امنیتی عمیقی وجود دارد. کویت و عربستان، قطر با عربستان اختلافات سیاسی و ارضی عمیقی با هم دارند. هم اکنون بیش از یک سال است عربستان با همراهی دیگر اعضای شورای همکاری خلیج فارس قطر را تحریم کرده اند. تیم سیاسی و امنیتی ایران ستیز کاخ سفید می کوشد با رایزنی میان کشورهای منطقه این اختلافات را حل کرده و ائتلاف نظامی را علیه ایران شکل بدهند .
واقعیت این است که عربستان سعودی در نزدیک به هشت سال گذشته در سوریه و در بیش از سه گذشته در یمن تلاش کرد ائتلافی را برای همسویی و همراهی با سیاستهای تنش آفرینش شکل بدهند . اما این ائتلاف اسمی تنها در سایه دلارهای نفتی شکل گرفت ولی هیچ وقت در حد انتظار عربستان با این کشور همسویی و همراهی نکردند. این بار نیز حکام عربستان سعودی بار دیگر با توهم جلب حمایت آمریکا و مقابله با ایران میلیاردها دلار را به جیب آمریکائیها واریز می کنند. ترامپ سیاست «دشمن سازی ایران برای اعراب» را در دستور کار خود قرار داده است؛ سیاستی که البته جدید نیست.رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا همان سیاست و یا معادله مشهور و همیشگی خود را در برخورد با اعراب در دستور کار خود قرار داده است؛ «پول بدهید تا حمایتتان کنم.»
مرتضی مکی