تحلیل:
- در خصوص طالبان امروز، برخی بر این باورند که این گروه همان گروه 20 سال قبل با همان ایدئولوژی و همان اهداف است و صرفا برای حضور مجدد در قدرت بدون ایجاد هرگونه تغییری در ماهیت، تنها گفتمان خود را تغییر داده است. در مقابل برخی معتقدند میان طالبان امروز و طالبان 20 سال پیش تفاوتی ماهوی صورت پذیرفته است و البته این را از مواضع، دیدگاهها و رویکرد جدید این گروه در تعامل با جامعه جهانی استنباط میکنند.
- صرف نظر از اینکه کدام یک از این دو دیدگاه به واقعیت وجودی طالبان نزدیکتر باشد حقیقت آن است که امروز این گروه نمایندگانی به تهران فرستاده است تا با اصحاب قدرت در افغانستان کنونی گفتگو کنند. معنای این مساله آن است که حداقل طالبان امروز برخلاف اسلاف خود از مذاکره و تعامل خود را گریزان نشان نمیدهد. در عین حال حضور گفتگو کنندگان سیاسی افغانی در نشست تهران نشان میدهد ایشان نیز مانند گذشته طالبان را عناصری سر سخت و متصلب نمیدانند و الا در گفتگوهای بدون نتیجه حتما حاضر نمیشدند.
- برخی بر این باورند که حتی اگر کادر فکری و نخبگی طالبان امروز با طالبان 20 سال پیش تفاوت کرده باشد بدنه طالبان همچنان بر ایدئولوژی اولیه وفادار مانده است و لذا تلاش برای تلطیف امور در افغانستان و حل مشکلات فراروی این کشور اقدامی بیهوده است. در مقابل دیگران با این استدلال که بیرون رانده شدن آمریکا از افغانستان به عنوان یک دستاورد مهم در کنار خسته شدن ملت افغان از جنگها و ناآرامیهای فرسایشی دودهه ای ضرورت امتحان کردن امکان گفتگوهای بین الافغانی را ایجاب میکند. بر این اساس جماعت اخیر پیمودن این راه را خالی از اثر ارزیابی نمیکنند
- بنظر میرسد در سایه توجه به چند واقعیت داخلی در افغانستان بایستی هم تلاشهای امروز تهران محل ستایش واقع شود و هم نظیر چنین تلاشهایی توسعه پیدا کند اول اینکه تاریخ معاصر افغانستان نشان میدهد در این رنگین کمان قومی-مذهبی هیچ گاه یک گروه به تنهایی نمیتواند حکمرانی مطلق کند دوم انکه خروج امریکا از افغانستان حتی اگر در عمل وحسب وعده تا سپتامبر پیش رو عملیاتی شود بدین معنا نخواهد بود که آمریکا دست از سر ملت افغانستان بر میدارد. شنیده ها والبته قراین حکایت از ان دارد که نیروهای امریکایی پس از خروج از افغانستان از پایگاههایی جدید در تاجیکستان و ازبکستان بر این کشور اعمال کنترل خواهند کرد.هرچند حضور ایشان دربرخی کشورهای منطقه نیز با همان هدف دورازذهن نیست
-واقعیت سوم انکه امریکا قبل ازخروج از افغانستان تمهیدات بقا دراین کشور بشکل نیابتی را درسایه تقویت داعش وگروههای تروریستی دیگر فراهم اورده است وطبیعی است که گروههای جدید- حتی بافرض پیروزی طالبان درافغانستان -درمقابل این حکمرانی جدید تمکین نخواهند کرد.
- در سایه چنین شرایطی بنظر میرسد تنها و تنها راه باقیمانده و البته گره گشا تمرکز بر گفتگوهای بین الافغانی با هدف تامین منافع همه گروهها، اقوام و مذاهب در افغانستان باشد. بدیهی است به هر میزان چنین تلاشهایی منتج به نتیجه نشود میتوان انتظار داشت آمریکا در زمانی نه چندان دور والبته این با با بهانه هایی جدید والبته تکراری ازجنس ناامنی وعدم ثبات درافغانستان بعد خروج، مجددا میهمان ناخوانده والبته تحمیلی افغانها شود.