العالم-فلسطین
«دیوید ایگناتوس» ستون‌نویس مشهور روزنامه واشنگتن‌پست در گزارشی مفصل به شرح جزئیات کمک رژیم صهیونیستی به عربستان سعودی در عرصه جاسوسی سایبری برای هدف قرار دادن مخالفان پرداخته است. «جمال خاشقچی»، روزنامه‌نگار منتقد سعودی یکی از مخالفانی بود که قربانی همکاری این دو رژیم در عرصه سایبری شد.
ایگناتوس در آغاز این یادداشت نوشته است: «هنگامی که جمال خاشقچی روز ۲ اکتبر وارد کنسولگری عربستان سعودی شد نمی‌دانست به میدان مرگ پا گذاشته؛ او از جمله نخستین اهداف نوعی جنگ اطلاعاتی در قرن ۲۱ بود که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و نزدیکانش علیه مخالفان کلید زده بودند و اقداماتی نظیر هک، ربودن و در نهایت قتل را می‌شد.»
ستون‌نویس واشنگتن‌پست نوشته ایالات متحده آمریکا، اسرائیل، امارات متحده عربی و دیگر کشورهای حامی سیاست‌های عربستان سعودی به ریاض برای تقویت ظرفیت‌هایش در زمینه جاسوسی سایبری کمک کرده‌اند و این سرانجام به «پایانی فاجعه‌بار» در استانبول ختم شده است.
اشاره تحلیلگر آمریکایی از «پایان فاجعه‌بار» در استانبول، ترور جمال خاشقچی در کنسولگری عربستان سعودی در استانبول است که روز ۲ اکتبر (۱۰ مهرماه) انجام شد.
ایگناتوس به برنامه‌های ادعایی بن سلمان برای تغییر سیاست‌های افراطی عربستان سعودی هم اشاره کرده و درباره آن نوشته است: «محمد بن سلمان، وعده تغییر داد، اما بی‌ثباتی به ارمغان آورد. زرادخانه دیجیتالی که او گردآوری کرد به ابزاری برای ادامه حکومت مستبدانه خودش تبدیل شد.»
قرارگاه این مرکز برای شناسایی و هدف قرار دادن مخالفان مرکزی به نام «مرکز مطالعات و امور رسانه‌ای» در ریاض بود که هدایت آن را «سعود القحطانی»، مشاور سابق بن سلمان به عهده داشته است.
سعود القحطانی یکی از مقام‌هایی بود که حکومت عربستان سعودی بعد از فشارهای بی‌امان ترکیه و جنجال‌های بین‌المللی بر سر قتل خاشقچی او را از تمامی سمت‌هایش برکنار کرد.
طبق گزارش ایگناتوس، قحطانی و همکارانش در ابتدا با یک شرکت ایتالیایی به نام «Hacking Team» (تیم هک) کار می‌کردند و بعد اقدام به خریداری محصولات تولید شده توسط دو شرکت اسرائیلی (شرکت NSO و Q Cyber Technologies) کردند.
قحطانی برای پیشبرد برنامه‌های ولیعهد سعودی و سرکوب مخالفان او به تدریج شبکه‌ای ایجاد کرد که وظیفه آن رصد مخالفان و در دست گرفتن کنترل فضای مجازی بود.
مطابق این گزارش، سعودی‌ها تشکیل قرارگاه سایبری خودشان را حدود یک دهه پیش ایجاد کردند. در آن زمان قحطانی برای ملک عبدالله پادشاه قبلی عربستان سعودی کار می‌کرد.
تشویش از فضای اجتماعی
تشویش‌های عربستان سعودی درباره فضای مجازی از جنبش‌هایی که پایه‌های حکومت در تونس، مصر، لیبی و بحرین را به لرزه درآورد، آغاز شد. دربار سلطنت در ریاض بیم آن داشت که پادشاهی آل‌سعود ممکن است قربانی بعدی باشد.
دستگاه‌های اطلاعاتی کشورهای عربی همیشه نظارت دقیقی روی ارتباطات شهروندان و فعالیت‌های سیاسی آنها داشته‌اند؛ رسانه‌های دیجیتال، فرصت‌های نوینی هم در اختیار فعالان سیاسی و هم در اختیار سرکوبگران قرار می‌داد.
عربستان سعودی سال ۲۰۱۳ به دنبال خریداری ابزارهایی از شرکت Hacking Team بود که توان نفوذ به گوشی‌های آیفون و آی‌پد داشت. سال ۲۰۱۵، این رژیم مشابهاً خواستار نفوذ به گوشی‌های اندروید بود.
طبق نوشته ایگناتوس، هنگامی که ملک سلمان در سال ۲۰۱۵ تاج و تخت سلطنت را به دست گرفت، تلاش‌های دربار سعودی در زمینه فعالیت‌های سایبری افزایش پیدا کرد.
سعود القحطانی که وکیل و افسر سابق نیروی هوایی بود و بیش از یک دهه در دربار کار کرده بود می‌خواست وفاداری‌اش را به پسر شاه جدید اثبات کند. این بود که او به یکی از اجزای جداناپذیر، اما خطرناک در حلقه نزدیکان بن‌سلمان تبدیل شد.
چک‌سفید امضا به بهانه تروریسم
یک مقام اطلاعاتی اروپایی می‌گوید ابزارهای سایبری که برای مقابله با تروریسم به آنها نیاز است همان ابزارهایی هستند که از آنها می‌توان برای سرکوب مخالفان هم استفاده کرد، بنابراین مبارزه با تروریسم، پوشش مناسبی برای فعالیت‌های این رژیم فراهم می‌کرد.
«مارک وارنر»، عضو کمیته اطلاعاتی مجلس سنای آمریکا به واشنگتن‌پست گفت: «تمام ابزارهای جدید جاسوسی قابلیت اینکه مورد سوءاستفاده قرار بگیرند را هم دارند.»
دیوید ایگناتوس، البته به حمایت‌های آمریکا از عربستان سعودی هم در این راستا اشاره کرده است. یک مقام سابق آمریکایی به او گفت: «سعودی‌ها احساس می‌کردند تا وقتی که با افراط‌گرایی مقابله می‌کنند برای تحت تعقیب قرار دادن شهروندان در کشور خودشان چک سفیدامضا دارند. ما کاری به آنها نداشتیم.»
فناوری‌های به روز جاسوسی
ایگناتوس نوشته که از نزدیک شاهد شهوت سعودی‌ها برای دستیابی به فناوری‌های جاسوسی دیجیتال بوده است. او نوشته آوریل ۲۰۱۷ و مارس ۲۰۱۸ برای بازدید از مرکز جدیدی که دربار سعودی به نام مبارزه با تروریسم ایجاد کرده بوده دعوت شده. سعودی‌ها نام این مرکز را «مرکز نظارت بر افراط‌گرایی دیجیتال» گذاشته بودند.
ایگناتوس می‌نویسد: «تأسیسات بسیار مدرنی بود که عده زیادی تکنسین مقابل صفحات کامپیوتری نشسته بودند و در حال رصد توئیتر عربی و سایر رسانه‌های فضای مجازی بودند.»
ستون‌نویس واشنگتن‌پست نوشته سعودی‌ها برای او توضیح دادهاند که در این مرکز در حال مبارزه با داعش و «گروه‌های وابسته به ایران» هستند.
ماجراجویی‌های خطرناک
ستون‌نویس واشنگتن‌پست نوشته است: «محمد بن سلمان جوان و کم‌تجربه وارد ماجراجویی‌های خطرناکی هم در فضای سایبری و هم در عرصه میدانی شد. او برای مقابله با حوثی‌ها سال ۲۰۱۵ به یمن حمله کرد و عملیات مرگباری به راه انداخت که تا به امروز ادامه یافته است. برای آنچه می‌گفت مهار نفوذ اخوان‌المسلمین در کشور همسایه قطر بود چیزی در حد جنگ سایبری با این کشور به راه انداخت.
مطابق این گزارش، انگیزه‌های پادشاهی عربستان سعودی برای به دست آوردن سلطه دیجیتال به چند دلیل در سال ۲۰۱۷ شتاب گرفت. بن سلمان از طرف رقیبانش در درون خاندان سلطنتی احساس خطر می‌کرد.
او ابتدا یک کودتای داخلی به راه انداخت و ولیعهدی را از «محمد بن نایف» گرفت. در گام بعد، ژوئن ۲۰۱۷ بیش از ۲۰۰ شاهزاده و شخصیت مهم سعودی را دستگیر کرده و آنها را در هتل ریتز کارلتون حبس کرد.
با آغاز سال ۲۰۱۸، این اقدامات بن سلمان باعث شده بود مرکز تحت نظر قطحانی در حال جنگ در چند جبهه علیه مخالفان خیالی و واقعی باشد. سعودی‌ها هنوز هم به دنبال سلاح‌های سایبری جدید بودند.
سعودی‌ها می‌دانستند که اسرائیلی‌ها ابزارهای پیشرفته‌ای برای سایبری جاسوسی در اختیار دارند. منابع آمریکایی، اروپایی و سعودی گفته‌اند حکومت ریاض به دنبال خریداری این فناوری‌ها از شرکت‌های اسرائیلی بود.
سه مقام سابق اطلاعاتی گفته‌اند سعودی‌ها به ویژه دنبال خریداری یک سیستم پیشرفته برای هک گوشی‌های تلفن به نام «پگاسوس» بودند که توسط شرکت اسرائیلی NSO تولید شده بود.
تیم القحطانی سرانجام با استفاده از همین سیستم توانست تماس‌ها و پیام‌های جمال خاشقچی را ردیابی کرده و متوجه شود که او و یکی از دوستانش قصد راه‌اندازی سامانه‌ای برای مقابله با فعالیت‌های رژیم سعودی در فضای مجازی دارند.
یک مقام اطلاعاتی آمریکا می‌گوید جولای سال گذشته قطحانی محمد بن سلمان را مجاب کرده بود که خاشقچی تهدید و سدی در برابر تلاش‌های او برای کنترل فضای مجازی به شمار می‌رود. بن سلمان، همان ماه دستور داد که این روزنامه‌نگار به هر طریقی، اعم از توسل به زور به عربستان برگردانده شود.
فارس