العالم- عربستان سعودی
سرانجام پس از دو بار تنزل جایگاه، پادشاهی سعودی امروز (یکشنبه) «خالد الفالح» وزیر انرژی سعودی را برکنار و پسرش را جایگزین وی کرد و ازین رو الفالح که روزگاری مورد وثوق بن سلمان بود، تمامی مناصب خود را از دست داد.
اولین تنزل جایگاه «خالد الفالح» در نهم شهریور گذشته رخ داد. تا آن زمان وی وزیر «انرژی و صنعت و معدن» محسوب میشد اما شاه سعودی در دستوری بخش صنعت و معدن را از بخش انرژی جدا کرد و با تأسیس وزارتخانه جدید مسئولیت آن را به «بندر بن ابراهیم الخریف» سپرد. اما «خالد الفالح» هنوز شرکت بزرگ آرامکو را در دست داشت.
دومین ضربه به جایگاه وی نیز روز سه‌شنبه گذشته وارد آمد و ریاست «آرامکو» نیز از وی گرفته و به «یاسر الرمیان» از افراد نزدیک به بن سلمان و رئیس «صندوق سرمایه‌گذاری عمومی» واگذار شد. بنابراین فردی که در سال ۲۰۱۵ ریاست آرامکو و از سال ۲۰۱۶ وزرات «انرژی و صنعت و معدن» را بر عهده داشت و دست راست ولی‌عهد سعودی در پیشبرد سیاست‌های جاه‌طلبانه وی محسوب میشد امروز از دایره قدرت بیرون گذاشته شد.
روزنامه وال استریت ژورنال یک روز پس از عزل و نصب‌های شاه سعودی در نهم شهریور، به نقل از منابع سعودی نوشت که با خلع ید «خالد الفالح» از بخش صنعت و معدن، جایگاه وی به عنوان فردی که سکاندار تغییر و تحول در اقتصاد سعودی و کاهش وابستگی به نفت محسوب میشد، کاهش یافته است. برخی مسئولان سعودی به این روزنامه گفتند که دلیل تنزل جایگاه وی به علت شکست در پیشبرد برنامه‌های توسعه و اصلاح است. به گفته این منابع ولی‌عهد سعودی همچنین او را مسئول کاهش سرعت جذب سرمایه خارجی می‌دانست.
اما موضوع مهم‌تر در بحث واگذاری سهام شرکت آرامکو بعنوان بزرگترین شرکت نفتی جهان نهفته است. طرحی که در صورت اجرای کامل به مثابه تحقق عمده رؤیاهای ولی‌عهد سعودی است اما به نظر می‌رسد «خالد الفالح» در سطح جاه‌طلبی‌های بن سلمان حرکت نمی‌کرد. به گفته منابع داخلی سعودی، او مخالف تعجیل در واگذاری شرکت آرامکو بود و با کنار رفتن وی مسیر پذیره‌نویسی و عرضه بخشی از سهام این شرکت در بازارهای بورس هموار می‌شود.
«مجتهد» افشاگر معروف عربستانی نیز در صفحه توئیتر خود سه دلیل برای برکناری وزیر انرژی (نفت) سعودی بیان کرده است.
او نوشت: بن سلمان می‌خواهد آرامکو را به هر روشی که شده واگذار کند و باورش نمی‌شود که فروش آرامکو در مقیاس بورس‌های جهانی نشدنی است و ناکامی که تا کنون در این فقره نصیبش شده، متوجه خالد الفالح می‌داند؛ بنابراین «یاسر الرمیان» را به جای او به ریاست آرامکو گماشت و معتقد است که او انگیزه بیشتری در این مسأله دارد و با روحیات بن سلمان نیز سازگار است.
مجتهد در ادامه نوشت: دلیل دوم این است که بن سلمان می‌خواهد، دایره افرادی که از میزان درآمد آرامکو و صادرات آن و مبلغی که از مجرای واگذاری سهم این شرکت عایدش می‌شود، تنگ‌تر شود و همه اینها تحت نظر فرد بسیار ویژه‌ای باشد که به او اعتماد کامل دارد؛ تا بتواند هر کاری می‌خواهد با صدها میلیارد دلار بکند بدون اینکه کسی مزاحمش باشد؛ بنابراین چه کسی بهتر از «یاسر الرمیان».
اما دلیل سوم برکناری خالد الفالح این است که «یاسر الرمیان» سفارش «محمد بن زاید» ولی‌عهد امارات به بن سلمان است و به گفته مجتهد، سفارشات بن زاید نزد بن سلمان در حکم دستور است. به گفته مجتهد، «بندر الخریف» نیز پیشنهاد بن زاید برای وزارت صنعت و معدن بود.
واگذاری شرکت آرامکو آن هم فقط پنج درصد آن از سال ۲۰۱۶ به طور رسمی در محافل سیاسی و اقتصادی عربستان سعودی مطرح شده است. پنج درصدی که دولت سعودی مدعی است ارزش آن ۲۰۰۰ میلیارد دلار است.
قرار بود این عرضه در اواخر سال ۲۰۱۸ انجام شده و سهام آرامکو در بورس «تدابل» عربستان عرضه شود اما عدم آمادگی این بورس و شرکت آرامکو در کنار تمایل برای عرضه همزمان سهام این شرکت در بازارهای بین‌المللی باعث شده است که زمان قطعی این عرضه اولیه هنوز نامشخص بماند. بورس نیویورک نیز از جمله گزینه‌های بن سلمان برای عرضه سهام این شرکت است.
در شهریور ماه سال ۹۷ نیز خبرگزاری رویترز به نقل از سه منبع داخلی عربستان نوشت که پادشاه سعودی مانع واگذاری سهام آرامکو است.
در هر حال تحقق چشم‌انداز ۲۰۳۰ بن سلمان تا حد زیادی به فروش سهام آرامکو وابسته است. شرکتی که پرسودترین شرکت جهان با ۴۶.۹ میلیارد دلار سود در نیمه نخست امسال (۲۰۱۹) محسوب می‌شود.