العالم - یک خبر چند تحلیل
خبر:
- جبران باسیل، رئیس جریان ملی آزاد لبنان و وزیر خارجه این کشور، ضمن رد مشارکت در هر گونه کابینه ای که سعد الحریری تشکیل دهد، اعلام کرد که به مخالفان وی پیوسته است. این در حالی است که چشم ها به روز دوشنبه آینده که قرار است حریری با اکثریتی محدود دوباره مأمور تشکیل کابینه شود، دوخته شده است.
تحلیل:
- بدیهی است که اعتراضات اخیر در لبنان تا حد زیادی ناشی از اوضاع معیشتی، اقتصادی و فسادی است که از زمان امضای توافق موسوم به "توافق طائف" در سال 1990، تا مغز استخوان دستگاه های دولتی رخنه کرده است. با این حال سناریوهایی که در زمان اعتراضات پیاده شدند نشان دادند که این حوادث از پیش برنامه ریزی شده بودند و نیز چهره جدیدی از کسانی که می خواهند خلأ و هرج و مرج در کلیه سطوح در این کشور باقی بماند، به نمایش گذاشت.
- روشن است که خواسته معترضان، استعفای دولت و تشکیل دولت جدیدی بود که بتواند دست به اصلاحات اقتصادی در کشور بزند. تأمین این خواسته، مستلزم تشکیل کابینه جدید بود. اما استعفای سعد حریری این انتظار را برآورده نکرد. (هر چند که خود وی سعی کرد چنین وانمود کند که در پاسخ به خواسته مردم استعفا کرده است). حال آنکه گذشت زمان نشان دهد که هدف اصلی وی در واقع غوطه ور کردن کشور در هرج و مرج بود.
- با اندکی تأمل در رفتار حریری از زمان استعفا درمی یابیم که کابینه وی که در این مدت تبدیل به کابینه اداره امور شده بود در واقع هیچ کاری نکرد. کما اینکه مواضع و شروط او برای تشکیل کابینه جدید در واقع یک سری شروط محال بود که خود بهتر از هر کسی می دانست که دیگر گروه ها این شروط را نخواهند پذیرفت.
- این در حالی است که طرف های دیگر گزینه های دیگری را پیشنهاد کردند از جمله این که شخص حریری، فرد سنی مذهب دیگری را برای تشکیل کابینه معرفی کند مشروط بر اینکه کابینه ای که تشکیل می شود، ترکیبی از سیاستمداران و متخصصان باشد. اما حریری تمام شخصیت و مهره های مد نظر به خصوص "سمیر خطیب" را سوزاند و هدف وی از این کار، ضربه زدن به حزب الله و جریان آزاد ملی و جنبش امل و متحدانشان بود.
- به گفته منابع آگاه، کابینه خطیب مورد پسند و پذیرش همه گروه ها بود، اما نحوه انصراف دادن وی از تشکیل کابینه و سپس اصرار دار الافتا درباره حصول توافق درباره حریری آنهم به رغم تمام شرطهای محال او، پرده از سناریویی برداشت که شاید چندان حساب شده نبود اما باعث تشدید خلأ موجود در مورد تشکیل کابینه می شد.
- بر همین اساس، جبران باسیل، رئیس جریان آزاد ملی هم ضمن رد مشارکت در هر نوع کابینه ای که حریری تشکیل دهد اعلام کرد که در صورت تشکیل این کابینه، به زمره مخالفان خواهد پیوست.
- در این گیر و دار آمریکا هم نقش و مداخله خود را در امور داخلی لبنان تقویت کرده است. اظهارات اخیر مقامات آمریکایی از جمله مایک پومپئو، وزیر خارجه این کشور علیه حزب الله و تحریک ها و تلاش های وی برای خارج کردن این حزب از دولت و سپس از پارلمان از مصادیق این دخالت هاست. وی همچنین وعده یک قرارداد نفتی با "اسرائیل" را در ازای حل مسأله لبنان مطرح کرده است و همین یک نکته همانطور که سید حسن نصر الله، دبیر کل حزب الله هم به آن اشاره کرد نشان می دهد که دیدگاه آمریکایی ها نسبت به جامعه لبنان چقدر کوته بینانه و احمقانه است.
- بر این اساس حزب الله و جنبش امل با اینکه بازگشت حریری به نخست وزیری را بعید نمی دانند با این حال شخصیت سنی دیگری را که حریری برای ریاست کابینه تکنوسیاسی معرفی کند ترجیح می دهند.
- این موضع اگر چه با دیدگاه و مواضع جریان آزاد ملی همخوانی ندارد اما روابط برجسته و متمایز حزب الله با جریان ملی آزاد خود، به تنهایی می تواند کارها را در مسیر درست قرار دهد و به توافق بین دو طرف بینجامد. مخصوصا که نصر الله تأکید کرده است که در هیچ کابینه ای بدون جریان آزاد ملی مشارکت نمی کند.
بنابراین می توان اوضاع سیاسی کنونی لبنان را این چنین خلاصه کرد:
- این کشور به دلیل استعفای ناگهانی و نسنجیده حریری حداقل درمورد زمانبندی دچار خلأ دولت است.
- این خلأ با شروط محال حریری برای تشکیل کابینه جدید و ربط دادن آن به عنصر مذهب، تبدیل به یک بحران شده است. گفتنی است دار الافتا توافق بر سر اسم حریری را برای تشکیل کابینه اعلام کرد که این، خود خلاف قانون اساسی است
.
- در این گیر و دار مداخله آمریکا در تحریک و تشدید اعتراضات و وانمود کردن به این که این اعتراضات علیه حزب الله و ایران و بالطبع انحراف مسیر اعتراضات در جهت خلاف خواسته های مردم هم مزید بر علت شده است.
- خلاصه مطلب این است که هر کابینه ای که در لبنان روی کار می آید باید مشتمل بر همه گروه ها و طوایف اصلی این کشور به خصوص حزب الله، جنبش امل، جریان ملی آزاد و جریان المستقبل و نیز حزب المرده و حزب سوسیالسیت ترقی خواه باشد. همه گروه هایی که با این طرح موافقند تکلیفشان روشن است اما گروه هایی که می کوشند بی توجه به بحران اقتصادی، کشور را به سمت تنش و بحران پیش برانند، مسئول صفحه سیاه و تاریک در تاریخ سیاسی لبنان خواهند بود.