العالم -عربستان سعودی
الخلیج الجدید: محمد بن سلمان ولی عهد عربستان که به خاطر تصمیمات، عملکرد و بی مبالاتی اش دچار بی ثباتی است، هم اکنون تغییرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور را رقم می زند.
بازداشت شاهزاده های برجسته سعودی به اتهام اقدامات تحریک آمیز و مدیریت جنگ نفت؛ فقط دو نمونه از چالش هایی است که پایه های حکومتی را که ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمن ال سعود پدربزرگ وی وضع کرده را تهدید می کند.
در نبود رهبری قاطع پدرش ملک سلمان بن عبدالعزیز، مدیریت هرج و مرج گونه و استبدادی ولی عهد در این لحظه محوری تاریخ عربستان سعودی شاید مانع از ایجاد دولت چهارم سعودی شود که بن سلمان در آرزوی آن است، شود.
تقویت قدرت
به دستور مستقیم بن سلمان، نیروهای امنیت سعودی حدود 20 شاهزاده آل سعود از جمله دو شخصیت مهم مانند احمد بن عبدالعزیز برادر سلمان و محمد بن نایف ولی عهد پیشین را بازداشت کردند."
در حالی که اولین شک درباره اتهام دو نفر به تنظیم کودتا ضد بن سلمان بود اما یک دلیل دیگر نیز برای آن آورده اند و آن اینکه اعضای شورای بیعت که عبدالله بن عبدالعزیز سال 2007 برای کمک به انتخاب ولی عهد آتی تاسیس کرده بود از احمد خواستند رهبر این شورا شود شاید تصور می کردند چنین اقداماتی ممکن است از به قدرت رسیدن بن سلمان هنگام وفات پدرش جلوگیری کند.
گفتنی است، شاهزاده احمد و دو نفر دیگر از اعضای شورا در سال 2017 به انتخاب بن سلمان به عنوان ولی عهد اعتراض کردند و این دلیل واضحی و موجهی برای بازداشتشان بود.
بازداشت احمد و بن نایف دو شاهزاده سعودی به خوبی نشان می دهد که بن سلمان دوست دارد قدرت بلامنازع کشور باشد. از اینرو ملک سلمان سپتامبر 2019 خالد الفالح وزیر انرژی را برکنار و و عبدالعزیز بن سلمان فرزند خود را جایگزین وی کرد و سرنوشت اقتصادی کل کشور را در دستان ولی عهد گذارد و بازداشت حدود 300 مسئول دولتی غیر نظامی و نظامی به اتهام فساد در نیمه مارس و پیش از آن نیز در سال 2017 بازداشت تاجران در راستای همین موضوع بود.
بازی با آتش نفت
در حالی که بن سلمان درصدد تقویت پایه های قدرت سیاسی خود است با نفت خیز بودن کشورش و وابستگی دیگران بدان در حال قمار کردن است مثلا در اوایل ماه مارس، مذاکرات برای کاهش تولید نفت میان کشورهای صادر کننده نفت اوپک و کشورهای غیر عضو اوپک شکست خورد که عملا به پایان توافق اوپک + که سال 2016 منعقد شده بود، انجامید.
روسیه یکی از طرف های اصلی بود که با کاهش تولید نفت مخالفت کرد زیرا با این کار برای تولیدکنندگان نفت صخره ای آمریکا فرصت رایگانی جهت عضویت در این قرارداد فراهم می آمد در حالی که هیچ محدودیتی برای تولید خود نداشته باشند و لغو توافق بلافاصله به کاهش شدید بهای نفت انجامید.
این دیدگاه کوته بینانه زمانی به بحران دامن زد که عربستان تصمیم گرفت تولیدات نفتی خود را افزایش داده و نفت خام خود را برای حفظ سهام بازار و توسعه آن وارد بازار کند.
وزارت اقتصاد عربستان پس از اعلام مستقیم افزایش تولید از همه نهادهای حکومتی خواست، بودجه خود را برای سال 2020؛ 20 تا 30 درصد کاهش دهند و این اقدام در نوع خود به متوقف شدن طرحها و توقف توسعه انجامید. و عربستان برای رفع کسر بودجه سال 2020 هر بشکه نفت را 84 دلار بفروشد.
افزون بر این بحران مالی سرنوشت چشم انداز توسعه اقتصادی 2030 را نیز تهدید می کند زیرا مبتنی بر ارزیابی آرامکو بود، سهام شرکت از ژانویه تا 1 اوریل پس از سقوط بهای نفت خام، 13 درصد کاهش داشت.
روابط نامطمئن با آمریکا
پس از اشتباهات زیاد داخلی و خارجی بن سلمان از زمان ولی عهدی اش تاکنون، مسیرش برای رسیدن به قدرت آنچنان هموار نیست.
عربستان در واقع اولین ویترین خارجی ترامپ بود و توانست رابطه محکمی با ملک سلمان و پسرش برقرار کند که تاکنون به انعقاد قراردادهای تسلیحاتی زیادی منجر شده و امریکا نیز چشمانش را به روی همه اقدامات وی در بازداشت زنان فعال و ترور جمال خاشقچی خبرنگار سعودی و هم چنین جنایت های جنگی یمن ببندد.
اما پس از جنگ اخیر قیمت نفت، گروهی از اعضای مجلس سنا جمهوری خواهان آمریکایی تولید کننده نفت، قانونی را تصویب کردند تا دولت ترامپ را به خروج نیروهایش از عربستان به دلیل ایفای نقش در جنگ بهای نفت و تولید آن، وادارد، این اقدامات همواره کاخ سفید را در لبه پرتگاه قرار می دهد و به او یادآوری می کند که ترامپ زمانی که مساله مربوط به منافع مالی ستادهای انتخاباتی مشخصی می شود، آزادی عمل زیادی ندارد.
بدون شک سیاست های بن سلمان در برابر دیگر شاهزاده های خاندان حاکم و ناکامی نفتی اش ممکن است تا حدی زیادی پیش بینی ترامپ در به قدرت رسیدن وی را کم رنگ کند. زیرا حوادث خاندان حاکم موجب بی ثباتی داخلی و افزایش دشمنان ولی عهد می شود.
تغییر ات سیاست داخلی عربستان، ترامپ را به خاطر بی اطلاعی از ریزه کاری های در مسائل داخلی عربستان در خصوص ولی عهد دستپاچه کرده است .
چهارمین دولت سعودی
رسانه های سعودی تمایل دارند ملک سلمان را صرف نظر ازسن زیاد و ناتوانی وی، هنوز مسئول عربستان و مسائل داخلی بدانند.
در عین حال نیز ولی عهد تلاش کرد تا دولتی مورد رضایت وی تشکیل دهد تا پایه قدرتمندی برای دولت چهارم سعودی تحت تسلط وی باشد.
اما حوادث کمتر از 3 سال رهبری بن سلمان بیانگر این است که اوضاع بر وفق مراد وی نبوده و دلیل آن نیز همه تصمیمات نادرست وی بوده است.
بازداشت خاندان حاکم توسط بن سلمان، شأن آنان را زیر سوال برد و موجب محرومیت خود از وفاداری انان شد و ماجراجویی های اقتصادی وی نیز بهای سنگینی دارد.
تنگنای بن سلمان در یمن وارد ششمین سال خود شده و مخالفت با حل بحران خلیج فارس و چالش اصول امریکایی برای برقراری ثبات در منطقه زگ هشداری برای بر بادرفتن رویای تشکیل دولت جدید سعودی بر روی آوار دولت دیگری است.