العالم- تحلیل روز
در بازه زمانی بین آگوست 2018 ( تاریخ خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای) و ژوئیه 2019 (تاریخ فوت یوکیا امانو)، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به گزارش‌های خود درباره توافق هسته‌ای- یعنی پایبندی ایران به تعهداتش در چارچوب این توافق- پایبند بود نه به این دلیل که امانو مدیرکل آژانس بود؛ در هر صورت تحولات نشان داد که ایالات متحده از مرگ امانو و دوره انتقالی تا انتخاب مدیری جدید، برای ضربه زدن به روابط بین آژانس و ایران سوء‌استفاده می‌کند.
این تلاش‌های آمریکایی تا حدی تاثیرگذار بود؛ چرا که روابط میان تهران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شاهد برخی اختلافاتی بود که طرفین به آن اذعان می‌کردند. امری که نشان‌دهنده تلاش‌های آمریکایی و غیرآمریکایی برای خدشه وارد کردن به ان رابطه بود اظهارات گروسی، مدیرکل جدید آژانس درباره فشارهای پیشِ روی آژانس و نیز درباره عدم نفوذ آژانس بوده است ولی او در عین حال فاش کرد که تحت فشارهایی قرار دارد؛ فشارهایی که برای شناخت منبع آن، نیاز به بررسی و تامل ندارد. بزرگ‌ترین مخالف و منتقد گزارش‌های آژانس بعد از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، واشنگتن بود که از اظهارات آژانس که گفته گزارش‌های سیاسی صادر نمی‌کند و ادعاهای دولت آمریکا درباره نقض توافق از سوی ایران، هیچ ارتباطی با فعالیت بازرسان ویژه آژانس ندارد، خشمگین شده است.
موضوع قابل توجه دیگر در سخنان گروسی تأکید او بر این مساله بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هرگز نمی‌پذیرد تحت تاثیر فشارها قرار بگیرد و آن به برقراری روابط خوب با تهران امیدوار است. ایران نیز در مقابل، از زبان "محمدجواد ظریف" وزیر امور خارجه‌اش تأکید کرد که این کشور خواهان همکاری خوب با آژانس است. ظریف در عین حال خواستار پایبندی آژانس به موضع بی‌طرفانه در تعاملش را کشورهای عضو شده است.
این اغاز خوب گروسی در اولین سفر به ایران به عنوان مدیر آژانس، می‌تواند مبنای اصلاحاتی باشد که می‌توان گفت نتیجه طبیعی خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم علیه ایران است.
اصل اول برای موفقیت این روند، از بین بردن نگرانی‌های ایران درباره پیشینه فعالیت آژانس و اطمینان دهی درباره عدم عبور فعالیت بازرسان از قوانین و مرزهای تعریف‌شده‌ای است که در چارچوب توافق هسته‌ای درباره آنها توافق شده است.
اصل دوم مشخص کردن مسئولیت‌ها در چارچوب توافق هسته‌ای است و در اینجا بهتر است طرف‌هایی که در اجرای این توافق سنگ‌اندازی و قوانینش را نقض می‌کنند و امور را به این مرحله رسانده‌اند، شناسایی شود.
اصل سوم، همسو کردن رویکرد اروپایی‌ها با رویکرد جدید آژانس درباره ایران( در حال ثابت شدن صداقتش) است تا به این ترتیب، گام‌هایی جدی برای نجات توافق هسته‌ای از فروپاشی در سایه سیاست‌های دولت آمریکا، برداشته شود.
حسین الموسوی- العالم