همه چیز در باره مناقشه قره باغ/ دلیل بی نتیجه ماندن میانجی گری ها بین دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان چیست؟

العالم _ ایران / سیاسی

محسن پاک آیین سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم پیرامون بحران قره باغ و درگیری صورت گرفته میان ارمنستان و جمهوری اذربایجان توضیحاتی ارائه داد.

* دلیل بی نتیجه مانده میانجی گری ها بین دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان

پاک آیین نخست واقعیت این مشکل بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان گفت: مشکل دو بخش دارد یکی بخش قره باغ است که یکی از بخش های خودمختار جمهوری آذربایجان بوده است مثل نخجوان که تحت نظارت و مالکیت آذربایجان است. از سال 1921 هم اتحادیه جماهیر شوروی در چارچوب تقسیمات کشوری قره باغ را در اختیار جمهوری آذربایجان قرار داد.

وی با ذکر این نکته که اکثریت ساکنان قره باغ ارمنی هستند تصریح کرد: می توان گفت قره باغ بخش ارمنی نشین جمهوری آذربایجان است از همین رو با حمایت و تحریک ارمنستان، ارمنی های قره باغ تقاضا کردند که به ارمنستان ملحق شوند، در آستانه فروپاشی شوروی، ساکنان قره باغ در تلاش بودند که خودمختار شوند از همین رو جنگی بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان برای حمایت از قره باغ شکل گرفت در این جنگ ارمنستان 7 شهر از شهرهای آذربایجان را اشغال کرد

سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان با بیان اینکه موضوع دو بخش است یکی قره باغ یکی آن 7 شهر اشغال شده توسط ارمنستان، تصریح کرد: قره باغ را می توان مورد مناقشه نام برد اما آن 7 شهر جزو مالکیت و تمامیت ارضی آذربایجان است.

پاک آیین درباره چرایی بی نتیجه مانده میانجی گری ها بین دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان اظهارداشت: از سال 1994 اجلاسی در پایتخت بلاروس برگزار شد هر دو طرف پذیرفتند که گروه مینسک میانجی گری رو به عهده بگیرد. 3 کشور شورای امنیت (روسیه، آمریکا و فرانسه) روسای مینسک هستند. طرح هایی را ارائه دادند اما ارمنستان نپذیرفت به همین جهت شورای امنیت هم طی یک سال 4 قطعنامه برای این موضوع صادر کرد که یکی از آن ها خروج ارمنستان از 7 شهر اشغالی است برای مقدمه ای برای مذاکره درباره قره باغ بود که این قطعنامه ها را ارمنستان اجرا نکرد از همین رو شورای امنیت باید از مکانیزم هایی استفاده می کرد تا ارمنستان این موضوع را بپذیرد، مثلا آنها را تحریم کند یا حتی در برخی موارد از نیروهای نظامی از کشورهای مختلف وارد می شوند تا آن کشورها را وادار به پذیرش قطعنامه کنند مثل مقدمه ای که برای حمله به عراق از طرف آمریکا ایجاد شد یا حمله آمریکا به افغانستان که با نظر شورای امنیت و با همین مکانیسم اجرایی شد؛ اما این اقدامات را شورای امنیت در مورد قره باغ انجام نداد اما گروه مینسک طرح هایی را ارایه داد مثلا سال 2007 در اجلاسی در مادرید اعلام کردند ابتدا ارمنستان پنج شهر را خالی کند و بعد نیروهای حافظ صلح جایگزین شوند تا نگرانی ارمنستان از حمله آذربایجان به قره باغ رفع شود و بعد ارمنستان دو شهر دیگر را آزاد کند، و بعد در مورد قره باغ با هم مذاکره کنند که ارمنستان نپذیرفت . لاوروف هم سه سال پیش شبیه به این پیشنهاد را ارایه کرد که ارمنستان نپذیرفت. طرحی هم برای مدیریت مشترک مطرح شد مثلا رئیس جمهور به مدت سه سال ارمنی و سه سال دیگر آذربایجانی باشد که هیچ کدام از این طرح ها به نتیجه نرسید و در نهایتا منجر به مسایل امروز شد.

پاک آیین افزود: در کنار سازمان ملل و گروه مینسک، کشورهای منطقه هم نگران این مناقشه هستند؛ مثلا ایران هم با ارمنستان و هم با آذربایجان مرز مشترک دارد، قره باغ و ارس مرز مشترک دارد. درگیری که الان شاهد آن هستیم می تواند به ایران هم سرایت کند.

*موافق جدایی قره باغ از جمهوری آذربایجان نیستیم/ ایران با تجزیه‌طلبی مخالف است

سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا ایران سیاست مشترکی در قبال هر دو کشور دارد، گفت: ایران در سیاست خارجی خود اصولی دارد که به آن پایبند است با این اصول ما به قره باغ و موضوع ارمنستان و آذربایجان نگاه می کنیم ؛ اولین اصل حفظ همسایگی است که بر اساس آن ما خود را موظف می دانیم تا با همسایگانمان بهترین روابط را داشته باشیم لذا در این چارچوب ما با آذربایجان و ارمنستان روابط بسیار خوبی بر مبنای اعتماد داریم که ظرفیت میانجی گری هم به داده است. دومین اصلی که به آن معتقد هستیم مخالفت با تجزیه‌طلبی است تجزیه شدن یک کشور مستقل توسط یک قوم درهیچ جای دنیا مورد پذیرش نیست و امروز تجزیه‌طلبی در دنیا حامیان زیادی ندارد به همین دلیل اینکه قره باغ از جمهوری آذربایجان جدا شود موافق نیستیم چون اگر یک جمهوری خودخوانده به نام قره باغ با وسعتی حدود 4000 کیلومتر و جمعیتی حدود 160000 نفر و بدون داشتن منابع طبیعی، منابع نظامی مستقل شود، خود به خود به قدرت های بزرگ وابسته می شود در نتیجه محلی برای رقابت قدرت ها می شود محلی برای رقابت آمریکا و روسیه ، برای نفوذ اسرائیل یا برای حضور ترکیه ، خود آذربایجان هم که مدعی است . این نه به نفع قره باغ نه حتی به نفع ارمنستان است و بلکه این مشکل بزرگ تر می شود و تبدیل به یک مشکل بین المللی خواهد شد به همین دلیل ایران با تجزیه‌طلبی مخالف است.

*جنگ را راه حل مناقشه قره باغ نیست

وی ادامه داد: اصل سوم اینکه ما با اشغال مخالف هستیم کشور ما به مدت 8 سال در اشغال بود و ما همیشه شرط مذاکره را رفع اشغال می دانستیم لذا اشغال 7 شهر جمهوری آذربایجان توسط ارمنستان را نمی پذیریم به همین دلیل ما در صحبت های صریح و علنی خود به دنبال رفع اشغال هستیم و از تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان حمایت می کنیم و معتقدیم این مشکل به صورت صلح آمیز و با مذاکره حل شود و جنگ را راه حل مناقشه قره باغ نمی دانیم .

پاک آیین در مورد چگونگی پایان این جنگ گفت: در این مقطع جنگ طولانی تر از قبل شده است در گذشته درگیری یک یا دو روز طول می کشید و بعد با وساطت کشورهای منطقه یا فرامنطقه ایی به آتش بس منتهی می شد این بار به نظر می رسد جمهوری آذربایجان به این نتیجه رسید که راه حل های مسالمت آمیز دیگر جواب نمی دهد و باید قدری اعمال فشار کند و پیشرفت هایی هم داشته و حدود 23 روستا آزاد شده است؛ تصور می کنم جمهوری آذربایجان مقداری پیشروی می کند و در مناطق جدید مستقر می شود و آنها را تثبیت می کند و دوباره مذاکره را برای مسایل دیگر شروع می کند .

سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان درخصوص سیاست های رژیم صهیونیستی خاطر نشان کرد: یکی از سیاست های رژیم صهیونیستی ایجاد ارتباط با کشورهای مسلمان است تا این گونه القاء كند که درگیری آنها فقط با اعراب یا فقط با ایران است به همین دلیل بعد از فروپاشی شوروی، تلاش کرد به کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز که عمدتا مسلمان هستند نفوذ بکند و ارتباط برقرار بکند، با جمهوری آذربایجان هم همینگونه بوده است.

وی یادآور شد: یکی از مقامات آذربایجان در زمانی که من در باکو بودم به من می گفت که برای جنگی که با ارمنستان داشتیم ما به دنبال خرید اسلحه از آمریکا بودیم، آمریکا به ما گفت بروید از رژیم صهیونیستی بخرید لذا این ها رفتند به طرف رژیم صهیونیستی و اشغالگر امروز قدس، یعنی دلال اصلی این موضوع آمریکا بوده است و از آن زمان روابط رژیم صهیونیستی با آذربایجان روابط خوبی بوده است و در واقع یکی از فروشندگان اصلی سلاح به جمهوری آذربایجان با نیت درآمد زایی رژیم اشغالگر قدس است و البته سلاح های دست اول هم به آذربایجان نمی دهد مثلا وقتی که نتانیاهو به باکو سفر کرده بود اعلام کرد که ما گنبد آهنین به شما خواهیم داد که تا به امروز این اتفاق رخ نداده است ولی به لحاظ درآمد زایی یکی از فروشندگان اسلحه به باکو است در عین حال در طول یکسال گذشته رژیم صهیونیستی با ارمنستان هم روابط خوبی را برقرار کرده است.

پاک آیین خاطرنشان کرد: سفارت ارمنستان در تل آویو افتتاح شد و همکاری های اطلاعاتی دارند شواهدی هست که رژیم صهیونیستی با ارمنستان هم همکاری های نظامی دارد. یعنی واقعیت این است که آتش افروزی این معرکه رژیم صهیونیستی است که به هر دو کشور سلاح می فروشد و با هر دو کشور همکاری های اطلاعاتی دارد. و البته روابطش با آذربایجان مستحکم تر است لذا یکی از عوامل تداوم درگیری و حل نشدن مسأله ، همین فروش سلاح به این دو کشور مخصوصا" جمهوری آذربایجان است که به نظر من باید جامعه بین المللی به این موضوع توجه بکند و موانعی را برای فروش سلاح از هر کشوری یا رژیم صهیونیستی به آذربایجان و ارمنستان فراهم بکند و این باعث می شود که جنگ شعله ور نشود.

رژیم صهیونیستی به دنبال تخریب روابط ایران با کشورهای منطقه است

پاک آیین سفیر سابق ایران در آذربایجان اظهار داشت : رژیم اشغالگر قدس اعلام کرد یکی از اهداف شان برای حضور در آسیای مرکزی و قفقاز و همسایگان ایران تخریب روابط ایران با این کشورها و همچنین اعمال نفوذ های اطلاعاتی و عملیاتی علیه ایران است که کلیه برنامه های آنها کاملا تحت کنترل است و بطور شفاف نمی توان به ماجرای آذربایجان و ارمنستان ارتباط داد.

** ترکیه برادر بزرگتر آذربایجان

وی با بیان اینکه اختلافات ترکیه با ارمنستان بسیار قدیمی است افزود : ترکیه در سال 1915 به کشتار وسیع ارمنی ها در ترکیه محکوم شده است ولی بعد از مناقشه قره باغ نیز طرف آذربایجان را گرفت و لذا ترکیه دوست اذربایجان است و شعار واحدی با عنوان دو ملت و یک دولت دارند و پیوسته خود را دبرادر بزرگتر آذربایجان می داند و هم اکنون ترکیه گروههای تکفیری را برای کمک به آذربایجان فرستاده است .

**داعش به دنبال حضور در منطقه

پاک آیین گفت: تکفیری ها بعد از شکست در سوریه و عراق به دنبال حضور در مکانهای دیگری هستند و در قدم اول افغانستان را انتخاب کردند و با کمک آمریکا داعشی ها در بخش هایی از افغانستان مستقر هستند ودر قدم بعد کشور های دور دست از حمله جنوب تایلند جنوب فیلیپبن و اندونزی را هدف گزاری کردند.

وی افزود: ترکیه از فرصت استفاده کرده و داعش را در سرزمین جدیدی مستقر کرده است و قطعا ب دلیل وسعت کمی که دارد نمی تواند توفیقاتی برای داعش ایجاد کند که البته ترکیه و آذربایجان این مطالب را تکذیب کرده است اما شواهد چیز دیگری می گوید و سیاست اتخاذ شده توسط ترکیه قطعا اشتباه است .

** آمریکا به دنبال محاصره روسیه و محدودیت برای ایران و چین است

پاک آیین با بیان اینکه آمریکا به دنبال محاصره روسیه و محدودیت برای ایران و چین است افزود : ما شواهدی برای اعمال نفوذ آمریکا در قره باغ نمی بینیم و امریکا سعی کرده مستقیم عملی انجام ندهد تا منجر به ایستادن مقابل روسیه نشود و نیروی نیابتی آمریکا در منطقه رژیم صهیونیستی است که به ارمنستان اصلحه می دهد و از طرفی با آذربایجان رابطه دارد همچنین اگر حضور داعش در قره باغ تایید شود قطعا نیروی نیابتی آمریکاست.

وی در پایان افزود: ناتو بعد از حضور ناموفق در افغانستان به نظر نمی رسد به دنبال حضور در این مناقشه باشد.