العالم- درگوشی
اینجا برخی از ابعاد این پژوهش مرکز اسرائیلی را که به تازگی منتشر شده، نقل میکنیم که در آن حتی به مرحله بعد از "وخامت چشمگیر روابط ترکیه و اسرائیل" بعد از حادثه کشتی "مرمره" ترکیه در سال 2010 که به کشته شدن 10 فعال تُرک به دست نیروهای اسرائیلی منتهی شد، پرداخته شده است.
در این تحقیق آمده است: "به رغم وخامت روابط سیاسی اسرائیل و ترکیه، تجارت متقابل آنها در سالهای اخیر رونق یافته است. بر اساس دادههای رسمی، دو سوم تجارت متقابل از ترکیه به اسرائیل بوده است و در سال 2019 نیم میلیون گردشگر اسرائیلی از ترکیه بازدید کردند؛ رقمی مشابه رقم ثبت شده قبل از حادثه کشتی مرمره در سال 2010.!"
در ادامه تحقیق ذکر شده: "در دوران بحران اقتصادی در ترکیه، اهمیت و ضرورت روابط با اسرائیل از نظر تُرکها بیشتر شد و اسرائیلیها نیز بر این باورند که روابط تجاری آنکارا و تلآویو عنصر مهمی در روابط دوجانبه است که مانع از گسست روابط طی سالهای بحران دوجانبه شده و میتواند به مثابه رکن و اساس مهمی در تقویت روابط دوجانبه باشد."
ترکیه سفیر خود از تلآویو را در سال 2018 و در اعتراض به انتقال آمریکا به قدس اشغالی و نیز درگیریهای میان غزه و نیروهای اشغالی در اطراف دیوار مرزی خارج کرد، ولی در اواخر دسامبر 2020 رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه اعلام کرد که علاقهمند به بهبود روابط با اسرائیل است. او در عین حال تأکید کرد که قضیه فلسطین، خط قرمزِ ترکیه است.
بر اساس این تحقیق اسرائیلی، موضوع قابل توجه این است که همزمان با تبادل سفرا میان آنکارا و تلآویو، تجاوز هوایی اسرائیل به غزه در ماه مه آغاز شد و اردوغان نیز سلسله پیامهای خصمانه به اسرائیل ارسال کرد. ولی طبق این تحقیق، "بعد از چند هفته در ماه ژوئن 2021، اولین مکالمه تلفنی میان اردوغان و رئیس رژیم صهیونیستی انجام شد و ترکیه برای اولین بار طی یک دهه اخیر، یک وابسته فرهنگی به تلآویو اعزام کرد ولی تلآویو به این سیگنالها پاسخهای محتاطانهای میداد؛ زیرا معلوم نبود که ترکیه برای باز کردن صفحه جدید در روابط تا چه حد رغبت دارد و آیا این اقدامات، صرفا تلاشی برای تخریب روابط مستحکم میان اسرائیل، یونان و قبرس است؟"
همچنین نکته قابل توجه در این تحقیق این است که آغازگر تقویت روابط، ترکیه بوده ولی طرفی که "ناز میکرد" و شروط میگذاشت اسرائیل بود. در بخشی از این تحقیق آمده است: "تلآویو برای احیای روابط با آنکارا شرط کرد که طرف مقابل فعالان جنبش حماس را از خاک ترکیه اخراج و تماس با این جنبش را قطع کند."
به نظر میرسد مقامات ترکیه به طور رسمی موضع خود را در قبال این شرط اسرائیل اعلام نکردهاند ولی برخی خاطرنشان کردند که همزمان با تبادل سفرا صالح العاروری، از رهبران ارشد حماس از ترکیه خارج و بلافاصله در سال 2012 در سوریه مستقر شد.
تحلیلگران آشنا به ماهیت روابط تلآویو و آنکارا از یافتههای این تحقیق متعجب نشدهاند بهویژه اینکه روابط دوجانبه به سال 1948 برمیگردد و ترکیه به عنوان اولین کشور اسلامی، این رژیم اشغالگر را به رسمیت شناخت. شاخههای این رابطه با گذر زمان متعدد شده و به رغم اینکه مقامات ترکیه در اظهاراتشان شعارهای ضد اسرائیلی مطرح میکردند که صرفا مصرف تبلیغاتی دارد، ولی این امر بر بُعد ثابت این روابط مشخصا بُعد نظامی، اقتصادی و امنیتی تاثیری نداشته است و این همان چیزی است که تحقیق اسرائیلی روی آن تأکید دارد.