العالم ـ اروپا
در این یادداشت که روز دوشنبه منتشر شد؛ آمده است: صبح شنبه سه فروند کشتی کوچک نیروی دریایی اوکراین بندر 'اوده سا' را ترک کردند و به سمت بندر 'ماریوپول'، که هردو در این کشور قرار دارند، روانه شدند. در طول مسیر، دو کشتی مجبور بودند از ' تنگه کرچ' که آبهایی نقره ای فام میان شبه جزیره 'کریمه' و خاک روسیه واقع است عبور کنند. کریمه در اشغال روسیه است.
ورود این دو کشتی اوکراینی به آبهای ساحلی روسیه کاملا قانونی بود. یک ماه پیش هم دو فروند کشتی دیگر اوکراینی از همین تنگه عبور کرده بودند. دو کشور در سال 2003 پیمانی را منعقد کردند که به موجب آن هردو کشور می توانند از این آبها برای کشتیرانی استفاده کنند. اما این بار، روس ها در یک برنامه از پیش طراحی شده خود را آماده کرده بودند به محض ورود کشتی های اوکراینی به آنها حمله کنند. این حمله اتفاق افتاد و دو کشتی اوکراینی همراه با 23 خدمه شان توقیف شدند.
شاید در ظاهر امر، این رویداد یک اتفاق چندان عجیب و غریبی به نظر نیاید. اما بسیاری معتقدند که این حمله، بوی جنگ می دهد. این حمله ثابت کرد که جنگ میان روسیه و اوکراین هنوز به آخر خط نرسیده است. هنوز صدای ترقه بازی این جنگ از گوشه و کنار به گوش می رسد. تمام نیروی انسانی و ساز و کار این جنگ، مدتهاست که تحت فشار است و دارد محکم خود را آماده می کند تا روسیه شتاب این جنگ را بالا ببرد.
تا اینجای کار مسئله نسبتا عادی است. اما سوال مهم این است که؛ "چرا حالا؟".
شاید هیچ دلیل مشخصی برایش وجود نداشته باشد.
این اواخر چندین مورد درگیری در آبهای اطراف 'کریمه' رخ داده است. حتی از وقتی هم که روس ها پلی را بر روی این شبه جزیره ساختند باز هم درگیری ها وجود داشت. روسیه عمدا یک چنین زد و خوردهایی را ایجاد می کند تا یادآوری کند، هرگز به اشغال غیرقانونی کریمه خاتمه نخواهد داد.
حمله به ناوگان دریایی اوکراین، فقط جزیی از یک پروژه عظیم منطقه ای روسیه است.
اجزاء این پروژه عبارتند از: فشار طولانی مدت بر بندر' ماریوپول' و نیز فشار شدید بر امتداد نوار ساحلی اوکراین . اگر 'تنگه کرچ' بسته شود؛ این منطقه می تواند از بقیه 'دریای سیاه' بریده شود.
و اما در چرایی زمان وقوع حمله روسیه به ناوگان دریایی اوکراین؛ پاسخ های فراوانی قابل طرح است.
الآن ؛ یک لحظه جالب در سیاستهای داخلی روسیه است.
دولت ' ولادیمیر پوتین ' در داخل با مشکلات ریز و درشت زیادی روبروست. تظاهرات گسترده مردمی در سطح کشور علیه تغییر قانون حقوق بازنشستگی برپاست. اقتصاد کشور رو به رکود است. مردم ناراضی اند. سطح اقبال عمومی پوتین بشدت پایین آمده است. این را نظرسنجی ها اعلام می کنند.
در یک چنین اوضاع و احوالی؛ پوتین وقت را مناسب دیده است یک نمایش کوچک فرار و تعقیب نظامی در آبهایش به راه بیاندازد تا بلکه ذهن ها را از مشکلات داخلی منحرف کند.
یک علت دیگر برای چرایی زمان انتخاب حمله؛ به رخدادهای سیاسی داخل اوکراین مربوط می شود.
مارس آینده؛ انتخابات ریاست جمهوری اوکراین برگزار می شود. انتظار قوی می رود که روسها تلاش کنند در این انتخابات مهره های مورد نظر خودشان را تزریق کنند. جامعه اوکراین بشدت دوقطبی است. 'کلیسای ارتدکس اوکراین' دستور داده است که روسیه هرگز نباید در انتخابات این کشور دخالت داشته باشد. شاید روسها اصلا کاری کنند که انتخابات به تعویق بیفتد.
روسها تا همین حالا هم در اوکراین موفق عمل کرده اند و فضای سیاسی این کشور را حسابی تغییر داده اند.
' پترو پوروشنکو' رئیس جمهور اوکراین که طبق نظرسنجی ها شانسی برای انتخاب شدن مجدد ندارد، خواستار برقراری حکومت نظامی در کشور برای یک دوره زمانی محدود و در یک بخش خاص از کشور شده است. پارلمان هم دیروز /دوشنبه/ این لایحه را تصویب کرد.
معنای این کار هنوز به درستی مشخص نیست. ظاهر امر نشان می دهد که اوکراین دارد خود را به حال آماده باش نظامی در می آورد. پوروشنکو گفته است که در این حکومت نظامی؛ هیچ محدودیتی نه برای رسانه ها، نه برای برپایی تجمعات مردمی در کار نخواهد بود و قرار هم نیست که انتخابات به تعویق بیفتد. منتها یک شایعه از همین حالا مطرح است و آن اینکه؛ احتمالا فضولی در انتخابات وجود خواهد داشت.
یکی دیگر از علل چرایی زمان انجام حمه به کشتی های اوکراینی، می تواند سیاستهای بین الملل باشد.
انگلیس؛ یکی از پر و پا قرص ترین کشورها در تحریم روسیه، در حال حاضر سخت درگیر موضوع خروج از اتحادیه اروپا موسوم به ' برگزیت' است. بنابراین، فعلا و در این لحظه، موضوع اوکراین اهمیت چندانی برای لندن ندارد.
در آمریکا هم که یک دودستگی آشکار در دولت ' ترامپ' در خصوص روسیه وجود دارد.
دولت ترامپ با سردرگمی دارد خودش را آماده می کند تا با دمکرات هایی که اکثریت مجلس نمایندگان را در دست گرفته اند به نوعی کنار بیاید و هردو با همکاری هم در مورد پیوندهای گذشته ترامپ با روسیه تحقیق کنند.
جالب است حتی مدتها قبل از آنکه هیچ سر وصدایی در آمریکا راجع به اعمال روسیه بلند شود؛ این صدای اعتراض پیشتر در اتحادیه اروپا؛ کانادا و حتی لهستان بلند شده بود.
در 'کی یف' پایتخت اوکراین؛ وزارت خارجه این کشور خیلی دیر یعنی در غروب روز دوشنبه نسبت به حوادث ' تنگه کرچ' که صبح دیروز اتفاق افتاد، از خودش واکنش نشان داد. حتی آمریکا هم خیلی دیر نسبت به این حمله اظهار نظر کرد.
' نیکی هیلی' سفیر آمریکا در سازمان ملل بعد از آنکه بقیه کشورها راجع به این حادثه از خود واکنش نشان دادند؛ نسبت به آن اظهارنظر کرد و در بیانیه ای ' یاغی گری های' روسیه را بشدت محکوم کرد.
خلاصه آنکه؛ انگیزه روسیه از این حمله هرچه باشد؛ به هر حال روسها از این انفعال جهان در مقابل اعمال یاغی گرایانه شان؛ حسابی سود می برند.
اصلا این روال کار روسیه است.
به گزارش ایرنا واشنگتن پست در ادامه این یادداشت خاطرنشان کرده، روسیه همیشه، اول چند قدم رو به جلو بر می دارد. بعد صبر می کند ببیند واکنش بقیه به آن چیست. اگر صدایی از کسی بلند نشد؛ قدمهای بعدی را بر می دارد. اگر صدای کسی بلند شد، صبر می کند تا هیجانات ساکت شود. آنوقت؛ حرکت کامل خود را شروع می کند و به راه می افتد.
' آن اپلباوم' نویسنده این یادداشت در پایان می نویسد ؛ هنوز هیچ چیز معلوم نیست. آیا این حادثه به همین جا ختم می شود یا خیر. اما یک حقیقت کاملا هویداست: این حادثه یک 'هشدار' بود. اگر غرب یک استراتژی وسیع و مشخص برای خاتمه دادن به این جنگ در چنته نداشته باشد، این روند؛ الگوی سالهای بعد خواهد بود.