العالم _ عربستان سعودی
در شرایطی که "محمد بن سلمان" ولیعهد سعودی در چند ماه گذشته در چارچوب سفر به آمریکا و چند کشور اروپایی در تلاش برای تبیلغ اصلاحات اجتماعی و اقتصادی در عربستان برآمد تا از خود چهره یک اصلاح طلب قوی را نشان دهد، اقدام هفته گذشته در دستگیری دست کم ۱۰ فعال زن سعودی در آستانه اجرایی شدن قانون حق رانندگی برای زنان سوال برانگیز است.
نکته ماجرای دستگیری اخیر فعالان زن سعودی چیست؟
هر چند در طول سال گذشته مسئولان سعودی تعداد زیادی از منتقدان و فعالان مستقل و حتی شاهزادگانی را که احتمال می دادند رقیب احتمالی برای تصدی قدرت باشند، دستگیر کردند اما دستگیری اخیر دست کم ده فعال زن سعودی از این نظر جلب توجه می کند که چند هفته پیش از اجرای قانون حق رانندگی برای زنان صورت گرفت آن هم در حالی که این زنان در راستای تحقق همین اصلاحات فعالیت می کردند.
توجیه خبرگزاری رسمی سعودی در دستگیری فعالان زن
جزییات این اقدام بسیار محدود است اما خبرگزاری رسمی سعودی درباره دستگیری این فعالان زن اعلام کرد که آنان به نیابت از طرف های خارجی در تلاش برای تاثیرگذاری بر افراد شاغل در پست های حساس دولتی بودند که به نظر می رسد منظور از طرف های بیگانه دولت های غربی است.
همچنین یک منبع خبری داخلی سعودی عکس زنان دستگیر شده را در حالی که برخی بی حجاب بودند منتشر کرده و روی عکس هر یک از آنان با رنگ قرمز نوشته شده بود: "خائن".
مهر باطل بر اصلاح طلبی محمد بن سلمان
این در حالی است که دستگیری فعالان حقوق زنان در عربستان با تلاش های محمد بن سلمان ولیعهد سعودی برای برقراری روابط بین المللی در تعارض است، زیرا وی در چند ماه اخیر در این خصوص وقت زیادی صرف کرده و سخت تلاش کرد تصویری از دستاوردها و پتانسیل های جوانان و زنان سعودی را برای تغییر وجهه عربستان عرضه کند و به طور خاص تلاش های خود در این خصوص را بر کشورهای متحد اصلی سعودی متمرکز کرد.
اما دستگیری زنانی که کمپینی در راستای تکاپوی دولت سعودی به راه انداختند، موجب تیره شدن فضای کنونی به وجود آمده در مورد اصلاحات در عربستان شده است.
ترس از تکاپوی مستقل و صداهای منتقدانه
دلیل منطقی سرکوب فعالان تا این لحظه مشخص نیست، اما برخی عوامل در این خصوص موثر به نظر می رسد از جمله اینکه مسئولان سعودی هر تلاش مستقل و منتقدانه را از سطوح پایین گرفته تا بالا، تهدید می دانند حتی اگر فعالیت آنان در راستای هدفی باشد که دولت در صدد تحقق آن است.
خوشحالی زنان فعال سعودی دیری نپایید
به عبارت بهتر هنگامی که محمد بن سلمان سال گذشته اعلام کرد، زنان از سال ۲۰۱۸ حق رانندگی خواهند داشت، فعالان زن سعودی خوشحال شده و بسیاری از آنان عکس ولیعهد را در صفحات توئیتر منتشر کردند.
اما همین زنان تماس تلفنی از دیوان پادشاهی داشتند که از آنان خواسته شد سکوت کنند و پس از آن معلوم شد، رهبری سعودی به دنبال این نیست که زنان به این حق خود برسند و هدف از تصمیم مبنی بر آزادی رانندگی برای زنان این بود که بن سلمان به عنوان یک اصلاح طلب قدرتمند ظاهر شود نه کسی که در برابر فشارهای جامعه تسلیم شده است و از همه این موارد گذشته اینکه پاسخ به فعالیت مردمی به مثابه پیشوانه ای است که ارائه تصویر مورد نظر از بن سلمان را تقویت می کند.
جشن حق رانندگی زنان ممنوع
به گفته حامیان دولت سعودی، تصمیم مربوط به رانندگی زنان نشان داد که کمپین فعالان زن گمراه کننده و غیرضروری بود و از نظر آنان فعالان زن سعودی که به دنبال حق رانندگی هستند، باید متوجه باشند که باید وقت مناسب آن فرا برسد و بر این اساس چه بسا دولت مایل است فعالان زن حق رانندگی زنان را به شکل علنی جشن نگیرند.
سکوت محافظه کاران سعودی در برابر حق رانندگی زنان؛ چرا؟
علاوه بر این دولت سعودی در خصوص اصلاحات اجتماعی با مقاومت های داخلی روبه رو است و یکی از این مسائل همین رانندگی زنان است حال آنکه واکنش چهره های محافظه کار سعودی به حق رانندگی زنان آرام تر از چیزی بود که کارشناسان و ناظران پیش بینی می کردند، شاید به این دلیل که بسیاری از روحانیون و منتقدان سرشناس راهی زندان شده‌اند از همین رو فقط تعداد اندکی از افراد دیگر در این خصوص لب به انتقاد و اعتراض گشودند.
در این میان محافظه کاران به جای شکایت از دولت که اقدامی سراسر خطر است، جام خشم خود را بر سر زنان و لیبرالها خالی کردند.
به طور کلی دستگیریهای اخیر فعالان زن سعودی نیز بخشی از تناقضهای متعدد در جامعه عربستان است و با توسعه اصلاحات اقتصادی که انتظار میرفت از طریق آن دولت جوانان را به ایفای نقش فعالتر و مشارکت هرچه بیشتر در اقتصاد و جامعه تشویق کند، تناقض دارد.
اکنون موضوع اصلاحات برای سعودیهایی که رویکردهای مستقل دارند، بسیار خطرناک است تا جایی که این افراد تلاش دارند این روزها خود را از نظام سیاسی بسیار حساس و خط قرمزهای متغیر آن در امان نگاه دارند.
تسنیم