العالم - مصر
دولت مصر شنبه گذشته سرانجام پس از پنج روز مذاکرات فشرده در خصوص سد النهضه با اتیوپی و سودان، اعلام کرد که مذاکرات به بن بست رسیده است.
وزرای آبخیزداری مصر، اتیوپی و سودان، روز جمعه تلاش کردند به نقطه نظر مشترکی برسند اما گفت و‌گوها منجر به حل اختلافات نشد.
مصر با بیان اینکه از رود نیل حق تاریخی دارد، از کشورهای دیگر برای میانجیگری درخواست کمک کرده است. دولت قاهره تاکنون بارها ساخت سد النهضه بر روی رود نیل را یک تهدید اقتصادی و اجتماعی برای خود قلمداد کرده است.
به جز اتیوپی به عنوان سرچشمه نیل، سودان بعنوان محل گذر و مصر بعنوان حوزه آبریز، کشورهای کنیا، اوگاندا، رواندا، تانزانیا، بوروندی، اریتره و سودان جنوبی نیز از ساخت این سد تأثیر می‌پذیرند.
موقعیت سد
سد النهضه بر روی رود نیل آبی در کشور اتیوپی و در ۴۰ کیلومتری مرز سودان در حال ساخت است. ساخت سد به طور رسمی و عملی از سال ۲۰۱۱ آغاز شده و پیش بینی‌مشود سال ۲۰۲۰ ساخت آن به پایان رسیده و تا سال ۲۰۲۲ آبگیری شود.
موقعیت سد النهضه بر روی رود بزرگ نیل
به نوشته الجزیره، این سد با ۱۴۵ متر ارتفاع و طول ۱۸۰۰ متر و با گنجایش ۷۴ میلیارد متر مکعب، بزرگترین سد آبی برقی آفریقا و دهمین سد بزرگ جهان است. هزینه تمام شده این پروژه نیز پنج میلیارد دلار برآورده شده که دولت اتیوپی گفته است که تمامی آن را خود تأمین خواهد کرد.
آدیس آبابا انتظار دارد با تکمیل شدن ساخت سد، ۹ هزار مگاوات ( برابر با تولید برق شش نیروگاه اتمی) برق تولید کند و به بزرگترین صادر کننده انرژی در آفریقا تبدیل شود؛ بنابراین اتیوپی حساب ویژه‌ای بر روی این سد برای توسعه اقتصادی خود باز کرده است. کشوری که عمده جمعیت ۱۰۵ میلیون نفری‌اش زیر خطر فقر زندگی می‌کنند.
سد النهضه برای سودان نیز منافعی در پی دارد. پیش بینی می‌شود این سد بتواند مقابل سیل‌های ویرانگر که به سمت سودان جاری می‌شوند را گرفته و همزمان بر عمر سدهای سودان بیافزاید.
سودان همچنین می‌تواند بخش زیادی از نیاز برق خود را با قیمتی بسیار ارزان از اتیوپی بخرد. اما در این میان نگرانی‌های نیز وجود دارد. کارشناسان سودانی می‌گویند که با آبگیری سد نزدیک به یک میلیون فدان از اراضی کشاورزی سودان زیر آب خواهد رفت. (هر فدان معادل ۴۲۰۰ متر مربع) که در اثر آن سی هزار نفر از جمعیت سودان باید از منطقه مهاجرت کنند.
اما در این میان مصر بزرگترین بازنده است. این کشور ۹۵ درصد نیاز آبی خود را از رود نیل تأمین می‌کند. پیش از این السیسی خطاب به مردم اتیوپی گفته بود که زندگی و حیات مصر به رود نیل وابسته است. قاهره در مذاکرات اخیر به توافقات ۱۹۲۹ و ۱۹۵۹ که ۸۷ درصد سهم آب نیل را به مصر اختصاص می‌داد، استناد کرد. یعنی سالانه ۵۵ میلیارد متر مکعب، اما اتیوپی می‌گوید که هیچ کدام از معاهدات سابق را به رسمیت نمی‌شناسد.
اختلاف بر سر چیست؟
عمده اختلافات بر سر میزان آبگیری و نوع مدیریت آب در سال‌های خشکسالی است. اتیوپی ماه گذشته طرح مصر در این باره را رد کرد. مصر اصرار دارد آبی که از سد النهضه به سمت این کشور سرازیر می‌شود نباید کمتر از چهل میلیارد متر مکعب باشد.
اتیوپی تا کنون حجم آب مد نظر خود را در این باره اعلام نکرده است.
بنابراین تنش در خصوص سد النهضه را می‌توان عینی‌ترین مصداق تنش آبی در عصر جدید دانست. عبدالفتاح السیسی در سفر اخیز خود به نیویورک در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل ساخت این سد را یک تهدید برای مصر قلمداد کرده بود.
پیش از این برخی کارشناسان از بروز بحران و حتی اقدام نظامی طرفین ابراز نگرانی کرده بودند.
فارس